فرسودگی ۹۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی در کشور

کفگیری که به ته دیگ خورد! فرسودگی ۹۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی در کشور ۴۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی شهری و ۵۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی روستایی کشور فرسوده است و بضاعت مالی شرکت‌های آب و فاضلاب اجازه می‌دهد سالانه تنها حدود دو تا سه هزار کیلومتر از این شبکه‌ها بازسازی شوند. […]

کفگیری که به ته دیگ خورد!

فرسودگی ۹۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی در کشور

۴۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی شهری و ۵۰ هزار کیلومتر از شبکه آبرسانی روستایی کشور فرسوده است و بضاعت مالی شرکت‌های آب و فاضلاب اجازه می‌دهد سالانه تنها حدود دو تا سه هزار کیلومتر از این شبکه‌ها بازسازی شوند.

فرسودگی شبکه‌های توزیع آب همواره یکی از چالش‌های اساسی در بخش آب کشورمان محسوب می‌شود که از آن تحت عنوان آب بدون درآمد یاد می‌شود.

براساس استانداردهای مراجع بین‌المللی اعم از انجمن جهانی آب (IWA) و انجمن کارهای آبی آمریکا (AWWA ) برای سنجش سالانه هدررفت آب از واژه آب بدون درآمد یا همان (NON-REVENUE WATER) استفاده می‌شود.

آب بدون درآمد براساس اطلاعات شرکت آبفای کشوری عبارتست از اختلاف بین حجم آب ورودی به سیستم (شبکه توزیع) و مصارف مجاز با درآمد طی یک سال که دارای سه جزء اصلی هدررفت واقعی، هدررفت ظاهری و مصارف مجاز بدون درآمد است.

هدررفت واقعی به حجمی ‌از آب گفته می‌شود که به صورت واقعی (فیزیکی) از شبکه‌های توزیع هدر می‌رود و شامل نشت از شبکه‌های توزیع، نشت از خطوط انتقال، نشت و سرریز مخازن و نشت از انشعابات مشترکان است.

هدررفت ظاهری به حجمی ‌از آب می‌گویند که مصرف شده است، ولی به دلایل متعددی از جمله خطای کنتورهای مشترکان اندازه‌گیری نشده است. این هدررفت شامل خطای تجهیزات اندازه‌گیری، انشعابات غیرمجاز و خطای قرائت و انتقال داده‌ها می‌شود.

مصارف مجاز بدون درآمد نیز به مصارفی گفته می‌شود که استفاده از آن مجاز است، ولی درآمدی برای شرکت‌های آب و فاضلاب ندارد از قبیل: مصارف فرآیندی در تأسیسات آب و فاضلاب، مصارف آتش‌نشانی و… .

کشور ایران از سال ۱۳۸۳ استانداردهای بین‌المللی در زمینه اندازه‌گیری آب بدون درآمد و اجزای آن را پیادهسازی کرد و براساس جداول بالانس آب که مهم‌ترین روش در زمینه محاسبه اجزا آب بدون درآمد محسوب می‌شود همه شرکت‌های آب و فاضلاب نسبت به انجام فعالیت‌های تخصصی در زمینه اندازه‌گیری و کاهش آب بدون درآمد اقدام کردند.

بر این اساس و با فعالیت‌های صورت گرفته توسط شرکت آب و فاضلاب کشوری و شرکت‌های آب و فاضلاب شهر و روستایی میزان آب بدون درآمد از ۳۱٫۷درصد درسال ۱۳۸۳ به ۲۴٫۸درصد در پایان سال ۱۳۹۷ رسید.

برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا۱۴۰۰) برای کاهش نیم درصدی آب بدون درآمد سالانه اعتباری معادل ۶۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است این درحالی است که از محل اعتبارات عمرانی کاهش آب به حساب نیامده، امسال و تاکنون هیچگونه اعتبار نقدی برای این طرح اختصاص داده نشده است و شرکت‌ها فقط با تکیه بر درآمد‌های جاری خود نسبت به انجام فعالیت‌های مرتبط اقدام کرده‌اند.

آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که در کشورمان در بخش شهری حدود ۴۰ هزار کیلومتر شبکه فرسوده و در بخش روستایی درحدود ۵۰ هزار کیلومتر وجود دارد که هرسال نیز با توجه به پایان عمر مفید شبکه‌های موجود به این رقم افزوده می‌شود که با احتساب میانگین قیمت ۴۰۰ میلیون تومان برای هر کیلومتر اصلاح و بازسازی حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان اعتبار برای اصلاح و بازسازی کل شبکه شهری نیاز است.

بازسازی و اصلاح شبکه‌های فرسوده روستایی نیز نیاز به اعتباری معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان به صورت سالانه دارد و این درحالی است که با بضاعت ملی شرکت‌های آب و فاضلاب شهری در هر سال در حدود دو تا سه هزار کیلومتر از شبکه‌های فرسوده را می‌توان بازسازی و اصلاح کرد که این امر بیانگر کندی کار براساس نبود اعتبارات مناسب و افزایش میزان فرسودگی شبکه‌هاست؛ چالشی که تداوم آن کشورمان که کشوری با شرایط کم آبی است می‌تواند منجر به خسارت‌های زیادی شود.