شا‌تر به‌جای ماشه

گفت‌وگو با یک عکاس حیات وحش شا‌تر به‌جای ماشه طباطبایی با بیان این‌که سعی داریم اسلحه را از شکارچیان بگیریم و به آن‌‌ها دوربین بدهیم، گفت: تاکنون توانسته‌ایم ۲۱ نفر را جذب کنیم اما از آن‌جا که در سازمان حفاظت از محیط‌زیست بودجه‌ای برای این برنامه‌ها در نظرگرفته نشده از ما هیچ حمایتی نمی‌شود. به […]

گفت‌وگو با یک عکاس حیات وحش

شا‌تر به‌جای ماشه

طباطبایی با بیان این‌که سعی داریم اسلحه را از شکارچیان بگیریم و به آن‌‌ها دوربین بدهیم، گفت: تاکنون توانسته‌ایم ۲۱ نفر را جذب کنیم اما از آن‌جا که در سازمان حفاظت از محیط‌زیست بودجه‌ای برای این برنامه‌ها در نظرگرفته نشده از ما هیچ حمایتی نمی‌شود.

به گزارش ایلنا، خیلی‌‌ها معتقدند در میان تمام رشته‌های عکاسی، عکاسی از حیات وحش یکی از دشوارترین‌‌ها است. لحظه‌های عجیب و ناب، صبر، استقامت، ساعت‌‌ها منتظر ماندن برای رویارویی با یک سوژه و… از دشواری‌های رشته عکاسی از حیات وحش محسوب می‌شود. در حقیقت انتظار یک عکاس و دقت و سرعت او در انتخاب سوژه و شکار لحظه‌های ناب از حیوانات مانند انتظاری‌ است که یک شکارچی برای شکار دارد با این تفاوت که عکاس لحظه‌ها را ثبت می‌کند و شکارچی آن‌ها را نابود.

اما چند سالی است گروه علمی دانش عکاسی در حال اجرای طرحی با عنوان استفاده از «شا‌تر به جای ماشه» است. شکارچیان در این طرح مجاب می‌شوند اسلحه را زمین گذارند و به‌جای آن دوربین در دست بگیرند و لحظه‌های ناب طبیعت و جانوران را ثبت کنند.

علی طباطبایی نزدیک به ۲۰ سال است در زمینه عکاسی از حیات وحش فعالیت می‌کند؛ او با بیان این‌که عکاسی از حیات‌وحش دارای دو جنبه است، ادامه داد: یک جنبه اقتصادی و فروش عکس‌‌ها به خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مختلف است و در حقیقت منبع درآمدی برای عکاس است. اما مهم‌ترین بخش عکاسی حیات‌وحش این است که با ثبت توالی زندگی گیاهی و جانوری می‌توان موقعیت زیستی و آب‌و هوایی و طریقه زندگی یک خطه از مردم را نشان داد.

طباطبایی افزود: از طریق عکاسی حیات‌وحش می‌توان به تغییراتی که در گونه‌های جانوری و گیاهی روی می‌دهد؛ پی برد به‌طور مثال در ده‌های گذشته چه گونه‌های گیاهی و جانوری در یک منطقه بوده و الان نیست یا دچار تغییرات شده است. این اطلاعات می‌تواند پایه‌ای برای تصمیمات کلان کشور در ساخت‌ شهر‌‌ها و مناطق صنعتی و… باشد.

او معتقد است عکاسی از حیات‌وحش به نوعی هنر است: در خیلی از شرایط عکسی که گرفته می‌شود مهم نیست بلکه مهم زنده‌بودن در آن شرایط طبیعی است و این نیازمند توانمندی خاصی است البته موضوع دیگری که اهمیت دارد این است که بتوان در آن شرایط هنرمندانه عکس گرفت در خیلی از اوقات این کار شبیه به شکار می‌شود. عکاسی از حیات‌وحش در حقیقت به‌کارگیری هنر زندگی در شرایط سخت و استفاده از تجهیزات و هنر عکاسی است.

این هنرمند که از حیوانات مختلفی ازجمله گربه ایرانی، پرندگان و… عکاسی کرده است، گفت: عکاسی از حیات‌وحش بیش‌تر به علاقه انسان برمی‌گردد و این‌که عکاس به چه گونه‌ای از حیات‌وحش بیش‌تر علاقه داشته باشد. به‌طور مثال بعضی‌‌ها صرفاً کوهستان و برخی دیگر کویر را بیش‌تر دوست دارند.

طباطبایی با بیان این‌که تجهیزات خوب یکی از مهم‌ترین اصول اولیه عکاسی حیات‌وحش است، خاطرنشان کرد: حضور در طبیعت و دانستن مهارت‌های زندگی در آن، حمل وسایل مورد نیاز، رفتار با مردم بومی آن منطقه و طبعیت‌نشینان می‌تواند در روند عکاسی حیات وحش مؤثر باشد.

او دانستن زمان مناسب برای عکاسی از طبعیت را یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت یک عکاس حیات‌وحش دانست و اشاره کرد: از طریق کلاس‌های آموزشی جانور‌شناسی، استفاده از افراد محلی و همچنین استفاده از محیط‌بانان می‌توان زمان و مکان دقیق را برای عکاسی از حیات‌وحش پیدا کرد.

این هنرمند با اشاره به این‌که مکرراً این اتفاق افتاده که در هنگام عکاسی از یک سوژه، همه چیز تغییر کند و فرصت عکاسی از دست برود، گفت: عکاس حیات‌وحش هر دو هفته که به‌طور متناوب در طبیعت حضور دارد، اگر بتواند دو عکس تهیه کند خیلی خوش‌شانس است. حضور به موقع، انتظار، صبر و حوصله از ویژگی‌های خاص عکاسان حیات وحش است.

طباطبایی با بیان این‌که تا چندسال اخیر در کشور ما هیچ دوره حرفه‌ای برای عکاسان حیات‌وحش وجود نداشته، اظهار کرد: عکاسی عمومی تدریس می‌شد و اولین بار زنده‌یاد اینانلو در مؤسسه طبیعت آموزش این روش عکاسی را با عنوان عکاسی از طبیعت به همراه آیتم‌هایی در خصوص طبیعت‌گردی تدریس می‌کرد، در حال حاضر چندسالی است که در آموزشگاه دانش عکاسی به‌طور تخصصی عکاسی از حیات‌وحش آموزش داده می‌شود.

او درباره استفاده از فتوشاپ در عکاسی توضیح داد: استفاده از فتوشاپ در عکاسی شامل دو بخش است؛ یک بخش اضافه کردن قسمت‌های مختلف به عکس است که هیچ عکاس حرفه‌ای این کار را انجام نمی‌دهد و از نظر هنری این کاری غیرقانونی است چراکه در هیچ جشنواره و اکسپویی از آن عکس نمی‌توان استفاده کرد.

این عکاس با اشاره به این‌که عکسی که گرفته می‌شود مانند غذای خامی است که باید مرحله پخت را بگذارند، ادامه داد: استفاده از تاریکخانه دیجیتال برای پخت عکس است و منعی ندارد و باید عکس به فرمت‌های قابل خوندان و قابل چاپ تبدیل شود و استفاده از آن مانعی ندارد.

طباطبایی با اشاره به این‌که عکاسی حیات وحش در ایران به دوران ناصری و عکاسی از شکارهای او بازمی‌گردد، گفت: اسکندر فیروز که مجله شکار طبیعت را چاپ می‌کردند و در سال‌های اخیر نیز با ورود دوربین‌های دیجیال خوشبختانه عکاسی از حیات وحش به تفریحات مورد علاقه جوانان تبدیل شده است.

او افزود: عکاسی حیات‌وحش در ایران بسیار ضعیف است و متأسفانه بازار قابل توجهی در این زمینه در کشور ما وجود ندارد. عده‌ای از عکاسان با سایت‌ها و مجلات خارجی کار می‌کنند. هر هنر حرفه‌ای در ‌‌نهایت به یک بازار اقتصادی منتهی می‌شود.

طباطبایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به طرحی اشاره کرد که چندسالی است همراه با عد‌ه‌ای از دوستانش در حال اجرای آن است و مهم‌ترین سیاست‌ آن استفاده از شا‌تر به جای ماشه است، او ادامه داد: سعی داریم در این طرح شکارچی‌‌ها را با توجه وضعیت کنونی حیات وحش کشور به سمت عکاسی از حیات‌وحش سوق دهیم. تاکنون نیز موفق شده‌ایم ۲۱ نفر از شکارچیان را مجاب کنیم تا تفنگ‌های خود را کنار بگذارند و دوربین بخرند.

این هنرمند با اشاره به این‌که حتی فروشگاهی برای خرید دوربین نیز به این شکارچیان معرفی شده است، گفت: هر شکارچی که تفنگ خود را بفروشد در این فروشگاه می‌تواند دوربین با قیمت مناسب تهیه کند و برای آن‌‌ها کلاس‌های آموزشی به‌صورت رایگان برگزار می‌شود تا به‌جای تیر زدن به حیوانات از آن‌‌ها عکس بگیرند.

او درباره استقبال شکارچیان از این طرح گفت: این طرح از سال ۱۳۹۰ شروع شده است و تاکنون به‌طور متوسط در هر سال ۵ نفر را جذب کرده‌ایم و آخرین نفری که عضو این کمپین شد مدیرعامل یکی از شرکت‌های واردکننده اسلحه‌های شکاری است که به‌جای تفنگ و شکار، دوربین تهیه کرده و لحظه‌های ناب این حیات‌وحش را شکار می‌کند.

طباطبایی در پاسخ به این سؤال که چطور می‌توان یک شکارچی که به قصد نابود کردن وارد حیات‌وحش می‌شود را به یک عکاس که هدفش ثبت لحظات ناب طبیعی است تبدیل کرد، گفت: عده‌ای از شکارچیان محلی هستند و برای کسب درآمد به شکار می‌روند به‌طور مثال در منطقه کلایه دو شکارچی بودند، ما دوربین رایگان در اختیار آن‌‌ها قرار دادیم و توانستیم آن‌‌ها را متقاعد کنیم که به‌جای شکار حیوانات از آن‌‌ها عکس بگیرند، آن‌‌ها در حال حاضر از آن منطقه عکاسی می‌کنند و راهنمای طبیعت‌گردی برای توریست‌‌ها شده‌اند و از این طریق درآمد بیش‌تری نیز کسب می‌کنند.

این هنرمند با بیان این‌که اگر این مسأله از طرف سازمان‌های مختلف حمایت شود قطعاً موفق‌تر خواهیم بود، گفت: گروه ما ۵ نفره است و به تنهایی داریم کار می‌کنیم اگر سازمان و نهاد دولتی نیز ما را در این زمینه یاری کند مطمئناً بهتر می‌توانیم عمل کنیم. سازمان حفاظت از محیط‌زیست فقط اظهار خوشحالی می‌کند اما به دلیل کمبود بودجه و دیده نشدن این گونه سیاست‌ها در ردیف بودجه این سازمان‌ هیچ حمایتی از ما نمی‌کند.

 

طباطبایی در پایان به حمایت‌هایی که بخش‌خصوصی از این طرح دارد اشاره کرد و افزود: سعی کردیم با عضویت در کانون شکار فضاهایی را ایجاد کنیم که شکارچیان را به عکاسی از طبیعت ترغیب شوند به‌طور مثال برگزاری مسابقات تیراندازی به‌صورت رایگان آن‌‌ها را تشویق می‌کند تا عکاسی کنند. امیدواریم روزی دیگر شکارچی برای شکار وارد طبعیت نشود.