مسافران تا چه میزان ارز می‌توانند وارد یا خارج نمایند؟ سید احسان حسینی کارشناس حقوق بانکی موضوعات ارزی همیشه برای دولت‌ها اهمیت داشته مخصوصاً کشورهایی که پول رایج آن‌ها در صحنه بین‌المللی رواج چندانی ندارد حساسیت زیادی روی مسائل ارزی دارند و ضوابط دقیقی برای ورود و خروج ارز مقرر کرده‌اند. به هر حال ورود […]
مسافران تا چه میزان ارز می‌توانند وارد یا خارج نمایند؟
سید احسان حسینی
کارشناس حقوق بانکی
موضوعات ارزی همیشه برای دولت‌ها اهمیت داشته مخصوصاً کشورهایی که پول رایج آن‌ها در صحنه بین‌المللی رواج چندانی ندارد حساسیت زیادی روی مسائل ارزی دارند و ضوابط دقیقی برای ورود و خروج ارز مقرر کرده‌اند. به هر حال ورود و خروج ارز بیش از سقف مجاز جرم تلقی می‌شود. در همین ابتدا باید گفت شما نمی‌توانید از مرزهای هوایی بیش از ۵٫۰۰۰ یورو ارز از کشور خارج کنید و این میزان در مرزهای زمینی و ریلی دریایی تا ۲٫۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست ولی اگر بخواهید ارز به کشور وارد کنید تا سقف ۱۰٫۰۰۰ یورو بلامانع است و نیاز به انجام تشریفات خاصی ندارید. البته همه این موارد مشروط به آن است که ظن به پولشویی وجود نداشته باشد.
به استناد بند (الف) ماده۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بانک‌مرکزی موظف شده در جهت پیشگیری و کنترل بازار مبادلات غیرمجاز ارز نسبت به تعیین و اعلام میزان ارز قابل نگهداری و مبادله در داخل کشور، همراه مسافر، همراه رانندگان عبوری و مواردی از این قبیل اقدام نماید. به علاوه به موجب مواد۱۱۳ الی۱۵ آیین‌نامه اجرایی ماده۱۴ الحاقی قانون مبارزه با پولشویی که اخیراً توسط هیأت وزیران به تصویب رسیده، ورود وجوه نقد، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام از مبادی ورودی صرفاً در چارچوب «دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام همراه مسافر» (ابلاغی از سوی بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران) مجاز است و گمرک جمهوری اسلامی ایران مکلف است با همکاری مرکز، بانک‌ملی ایران و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران سازوکار سامانهای (سیستمی) لازم را به‌منظور اجرای دستورالعمل مذکور ایجاد کند.
در صورت وجود ظن به پولشویی، تأمین مالی تروریسم، جرایم منشأ یا صحت اظهارات مسافر، گمرک جمهوری اسلامی ایران مکلف است در چارچوب دستورالعمل مزبور، ضمن نگهداری وجوه، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام نزد بانک‌ملی ایران، مراتب را بدون تأخیر به‌منظور انجام اقدامات بعدی به مرکز اطلاعات مالی گزارش کند. مرکز مکلف است در صورت عدم تأیید منشأ وجوه یا اسناد مذکور، ضمن ارسال گزارش به مرجع قضایی، مراتب را به گمرک جمهوری اسلامی ایران جهت عدم استرداد وجوه یا اسناد مذکور به مسافر تا تعیین‌تکلیف اعلام کند. در صورت تأیید منشأ وجوه یا اسناد مذکور، مرکز مکلف است بدون تأخیر بلامانع بودن استرداد را به گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کند.
لازم به ذکر است؛ حسب ماده۷ مکرر قانون مبارزه با پولشویی به منظور اجرای این قانون و قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، سیاست‌ها و تصمیمات شورا، «مرکز اطلاعات مالی» با ساختار و ترکیب مندرج در تبصره(۲) زیر نظر شورا با وظایف و اختیارات خاصی که در قانون مشخص شده، در وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل می‌گردد.
علاوه بر این، ارائه‌دهندگان خدمات ارزی که در چارچوب مقررات ارزی بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران نسبت به فروش ارز اقدام می‌کنند، مکلف هستند ضمن انجام رویه‌های شناسایی مقتضی و اخذ اطلاعات از متقاضی درخصوص هدف دریافت خدمت (اعم از محل و نحوه هزینه‌کرد وجوه نقدی درخواستی)، اسناد و مدارک مورد نیاز در ارتباط با این موارد را از ارباب‌رجوع دریافت و اطلاعات موضوع این ماده را نیز در سامانه‌های مربوط درج کنند. بانک‌های عامل باید نسبت به صدور اعلامیه بانکی حاکی از فروش ارز به صورت اسکناس به منظور خروج ارز توسط مسافر جهت ارائه به گمرک جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند.
خروج وجوه نقد، اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام از مبادی خروجی صرفاً در چارچوب ضوابط و مقررات ارزی و دستورالعمل موضوع ماده(۱۱۳) آیین‌نامه قانون پولشویی مجاز است و گمرک مکلف است با همکاری بانک‌ملی ایران، مرکز و نیروی‌انتظامی جمهوری اسلامی ایران سازوکار سامانهای (سیستمی) لازم را به‌منظور اجرای دستورالعمل مذکور ایجاد کند. در صورت نداشتن مدارک لازم (اظهارنامه و اعلامیه بانکی حاکی از فروش ارز به‌صورت اسکناس در چارچوب ضوابط و مقررات بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران)، خروج ارز از کشور توسط مسافر ممنوع است.
بر همین اساس دستورالعمل اجرايي ضوابط ناظر بر ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بی‌نام همراه مسافر مقرراتی درخصوص ارز همراه مسافر بیان داشته که در ادامه این مقاله اهم این مقررات را برای خوانندگان گرامی روزنامه مناقصه‌مزایده تشریح خواهیم کرد.
ورود ارز تا سقف ۱٫۰۰۰ یورو مجاز!
به موجب ماده۱ این دستورالعمل، ورود ارز/اسناد بانكي (از قبيل چك بانكي، چك تضميني، چك مسافرتي و ساير اسناد مالي قابل انتقال) و اوراق بهادار بي‌نام مانند اوراق قرضه به صورت فيزيكي به هر طريق توسط هر مسافر از خارج از كشور تا سقف مبلغ ۱۰هزار يورو يا معادل آن به ساير ارزها نياز به اظهار نداشته و براي ورود ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام مجموعاً به مبلغ بيش از سقف تعيين شده، مسافر مي‌بايست در مبادي ورودي نسبت به اظهار ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام همراه خود (به صورت كتبي يا شفاهي) به گمرك جمهوري اسلامي ايران اقدام و اطلاعات مورد نياز را به صورت سيستمي از طريق درگاه گمرك ثبت نمايد. ضمناً مسافر مي‌تواند قبل از ورود به كشور از طريق درگاه مزبور، ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام همراه خود را به صورت سيستمي اظهار نمايد.
سازوکار قانونی ورود ارز بیش از سقف مقرر
پس از اظهار ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام مازاد بر مبلغ ۱۰هزار يورو يا معادل آن به ساير ارزها توسط مسافر و دريافت كد رهگيري، گمرگ ضمن ارجاع سيستمي اطلاعات اظهارشده به درگاه بانك‌ملي ايران، نسبت به راهنمايي مسافر به باجـه بانك‌ملي ايـران اقـدام مي‌نمايد.
در موارد ارجاعي كه ظن به پولشويي و تأمين مالي تروريسم از سوي گمرك وجود ندارد، بانك‌ملي ايران مي‌بايست صرفاً نسبت به شمارش و تأييد مبلغ ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام اظهار شده، اقدام و پس از ارائه رسيد چاپي حاوي كد رهگيري، مبلغ و نوع ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام به مسافر، مراتب را به صورت سيستمي به گمرك اعلام نمايد. ضمناً در اين موارد نياز به نگهداري ارز توسط بانك‌ملي ايران نبوده و همچنين ضرورتي به استعلام مراتب از مركز اطلاعات مالي و مبارزه با پولشويي توسط گمرك وجود نخواهد داشت.
ولی اگر ظن به پولشویی وجود داشته باشد قضیه فرق می‌کند. در این موارد كه ظن به پولشويي و تأمين مالي تروريسم از سوي گمرك ج.ا.ا وجود دارد، بانك‌ملي ايران موظف است ضمن شمارش و تأييد مبلغ ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام اظهار شده، نسبت به دريافت و نگهداري ارز مربوطه اقدام و پس از ارائه رسيد چاپي حاوي كدرهگيري، مبلغ و نوع ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام به مسافر، مراتب را به صورت سيستمي به گمرك اعلام و گمرك نيز نسبت به استعلام مراتب از مركز اطلاعات مالي و مبارزه با پولشويي اقدام نمايد.
مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی تکلیف پیدا کرده که، پس از بررسی نسبت به اعلام نتیجه به گمرک اقدام نماید.
تأیید منشأ ارز شرط بازگرداندن ارز
در صورت تأیید منشأ ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام از سوی مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی، مراتب از طریق گمرک به بانک‌ملی ایران اعلام و بانک مزبور بنابه درخواست مسافر یا نماینده قانونی ایشان، درخصوص ارز نسبت به حواله وجه به داخل و یا خارج از کشور در چارچوب مقررات ارزی، پرداخت عین ارز و یا خرید آن به نرخ آزاد و درخصوص اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام نسبت به استرداد آن اقدام و اطلاعات نحوه استرداد ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام را در سامانه ثبت می‌نماید.
البته چنانچه ارز فیزیکی جزء اسعار جهان‌روا نبوده یعنی از ارزهای رایج نباشد (مثلاً پول یک کشور آفریقایی باشد) و یا به تشخیص بانک‌ملی ایران قابلیت مصرف نداشته باشد، عین ارز به مسافر مسترد می‌گردد. همچنین درصورت درخواست مسافر مبنی بر حواله وجه به خارج از کشور، بانک‌ملی ایران می‌بایست نسبت به ابطال سیستمی کدرهگیری مأخوذه بابت ارز اظهارشده و رسید چاپی آن اقدام و مراتب را به گمرک اعلام نماید.
خروج ارز فقط تا ۵٫۰۰۰ یا ۲٫۰۰۰ یورو مجاز!
قوانین نسبت به خروج ارز از کشور سختگیری بیشتری دارند. زیرا عدم کنترل‌های لازم در بلندمدت باعث می‌شود ارز زیادی از کشور خارج شده و در مجموع به نفع کشور نخواهد بود.
خروج ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام اظهارشده مجموعاً مازاد بر سقف نیز باید تحت ضوابط خاصی باشد. همان گونه که در ابتدا بیان شد خروج ارز/اسناد بانكي و اوراق بهادار بي‌نام مجموعاً مازاد بر مبلغ پنج هزار (۵٫۰۰۰) يورو يا معادل آن به ساير ارزها براي مرزهاي هوايي و مبلغ دو هزار (۲٫۰۰۰) يورو يا معادل آن به ساير ارزها براي مرزهاي زميني، ريلي و دريايي توسط هر مسافر به خارج از كشور، منوط به اظهار آن و مشروط به ارائه رسيد چاپي حاوي كدرهگيري صادره از سوي باجه بانك‌ملي ايران و تا سقف مبلغ مندرج در رسيد مزبور در مبادي خروجي به گمرك خواهد بود. در صورتی که مسافر قصد خروج کل ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام اظهارشده را داشته باشد، گمرک نسبت به ابطال سیستمی کدرهگیری مأخوذه بابت ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام اظهارشده و رسید چاپی آن اقدام می‌نماید.
به موجب ماده۱۰ دستورالعمل، در صورتی‌که مسافر قصد خروج ارز به میزان کمتر از مبلغ اظهار شده را داشته باشد، گمرک مسافر را به باجه بانک‌ملی ایران راهنمایی نموده و بانک‌ملی ایران نیز ضمن کسر مبلغ موردنظر از مبلغ اظهار شده در سامانه مربوطه، نسبت به صدور رسید چاپی جدید اقدام و مراتب را به گمرک اعلام می نماید.
عواقب عدم تأیید منشأ ارز!
منشأ ارز باید تعیین شود تا امکان ورود و خروج ارز وجود داشته باشد. در صورت عدم تأیید منشأ ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام، مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی، ضمن طرح شکایت در مرجع قضایی، مراتب را جهت درج در سامانه به گمرک اعلام می‌نماید.
در صورت صدور رأی برائت قطعی از سوی مرجع قضایی، مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی مراتب را از طریق گمرک به بانک‌ملی ایران اعلام و بانک مزبور براساس مفاد ماده(۶) دستورالعمل اقدام می‌نماید. یعنی بانک مزبور بنا به درخواست مسافر یا نماینده قانونی ایشان، درخصوص ارز نسبت به حواله وجه به داخل و یا خارج از کشور در چارچوب مقررات ارزی، پرداخت عین ارز و یا خرید آن به نرخ آزاد و درخصوص اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام نسبت به استرداد آن اقدام و اطلاعات نحوه استرداد ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام را در سامانه ثبت می‌نماید.
درصورت صدور رأی محکومیت قطعی از سوی مرجع قضایی، مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی مراتب را از طریق گمرک به بانک‌ملی ایران اعلام و بانک مزبور ضمن ابطال سیستمی کدرهگیری مأخوذه بابت ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام اظهارشده در سامانه و اعلام مراتب به گمرک، عین ارز اظهارشده را به اداره نشر اسکناس و خزانه بانک‌مرکزی تحویل نموده و اداره مزبور نیز نسبت به خرید ارز به نرخ روز و واریز معادل ریالی آن به حساب تعیین‌شده ازسوی خزانه‌داری‌کل کشور اقدام می‌نماید. درخصوص اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام، واریز معادل ریالی آن به نرخ روز به‌حساب خزانه، منوط به وصول وجه اسناد و اوراق مزبور خواهد بود.
تا قبل از ورود مسافر به کشور، مسافر می‌تواند نسبت به مرجوع نمودن ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام مازاد بر مبلغ ۱۰هزار (۱۰.۰۰۰) یورو یا معادل آن به سایر ارزها اعم از آنکه آن را اظهار نموده و یا ننموده باشد، اقدام نماید.
در صورتی که ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام توسط مسافر اظهارشده باشد، بانک‌ملی ایران بدون قید و شرط عین ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام را به مسافر مسترد و هم‌زمان مراتب را جهت ابطال سیستمی کدرهگیری مأخوذه بابت ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام اظهارشده به گمرک اعلام و متعاقباً گمرک نیز مراتب ابطال را به‌صورت سیستمی به مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی اعلام می‌نماید.
ورود و خروج ارز از طریق پست بیش از سقف مجاز ممنوع!
فرقی نمی‌کند که ارز همراه مسافر باشد یا از طریق پست ارسال گردد. در ماده۱۷ ورود و خروج ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی‌نام از طریق مراسلات پستی و حمل بار بیش از مبلغ ۱۰هزار (۱۰.۰۰۰) یورو یا معادل آن به سایر ارزها ممنوع شده است.
شایان ذکر است که طبق این دستورالعمل حتی این امکان وجود دارد برای میزان ارز پایین‌تر از سقف مجاز هم نیاز به کنترل از طرف مأمورین باشد. وفق ماده۱۹ دستورالعمل یاد شده، در راستای اجرای قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، چنانچه مأمورین و یا ضابطین قانونی مربوطه برای مبالغ کمتر از سقف ۱۰.۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها، ظن به پولشویی، تأمین مالی تروریسم یا سایر جرایم منشأ مرتبط پیدا کنند، اقـدامات لازم طبـق روال مشابه موضوع ماده۴ دستورالعمل معمول می‌دارند یعنی بانك‌ملي ايران ضمن شمارش و تأييد مبلغ ارز نسبت به دريافت و نگهداري ارز مربوطه اقدام و پس از ارائه رسيد چاپي حاوي كدرهگيري، مبلغ و نوع ارز به مسافر، مراتب را به صورت سيستمي به گمرك اعلام و گمرك نيز نسبت به استعلام مراتب از مركز اطلاعات مالي و مبارزه با پولشويي اقدام نمايد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.