ناصر بهزادفر- منطقه بحرآسمان مجموعه‌ای کوهستانی است که به همراه جبال بارز طولانی‌‌‌ترین و مرتفع‌‌‌ترین رشته‌کوه جنوب شرقی کشور را ایجاد کرده است. ارتفاعات این کوهستان که در جنوب‌شرقی شهر کرمان واقع شده و در نزدیکی کوهستان‌های هزار و جوپار قرار دارد زمستان‌های بسیار سردی دارد که همراه با بارش برف است و این […]
ناصر بهزادفر- منطقه بحرآسمان مجموعه‌ای کوهستانی است که به همراه جبال بارز طولانی‌‌‌ترین و مرتفع‌‌‌ترین رشته‌کوه جنوب شرقی کشور را ایجاد کرده است. ارتفاعات این کوهستان که در جنوب‌شرقی شهر کرمان واقع شده و در نزدیکی کوهستان‌های هزار و جوپار قرار دارد زمستان‌های بسیار سردی دارد که همراه با بارش برف است و این برف در ارتفاعات تا مدت‌‌ها باقی می‌ماند.
این محدوده کوهستانی مرتفع هم به دلیل بارش سالانه نسبتاً زیاد که شامل باران و به ویژه برف است و هم وجود چشمه‌های فراوان از منابع آبی فراوانی برخوردار است که به صورت جوی‌‌‌ها و رودخانه‌های کوچک و بزرگی می‌شود که تمامی آنها از سرچشمه‌های رودخانه هلیل‌رود بوده که نهایتاً به هامون جازموریان می‌ریزند.
وجود ۷۰ گونه بی‌نظیر گیاهی چون: انجیر وحشی، زیتون وحشی، خرزهره، انار شیطان، انواع گیاهان دارویی، وجود انواع پرندگان زیبا که شامل: انواع سهره‌ها، عقاب، شاه بوف، قمری، کبک، تیهو، انواع پرندگان محلی، توکای سیاه و هدهد از ویژگی‌های این منطقه حفاظتشده هست که ارزش زیست گونه‌ای آنها تأییدشده است.
وجود حیوانات و گونه‌های مختلف جانوری در بحر آسمان از دیگر نکات مهم این منطقه حفاظتشده است، بزکوهی، خرس سیاه، روباه، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، انواع مار‌‌ها و پستانداران مناطق سردسیری تنها بخشی از گونه‌های جانوری این منطقه حفاظت شده‌اند.
شاخص این حیوانات نوعی خرس سیاه است که در بخش‌های شمالی و مرکزی منطقه حفاظتشده بحر آسمان حضورداشته و قلاده‌های مختلفی از آن در ارتفاعات این منطقه مشاهده‌شده که به تأیید محیط‌بانان نیز رسیده است.
بحر آسمان محصولاتی چون انواع سیب‌درختی، مرکبات، زردآلو و گردو را در خود دارد و مراتع این منطقه نیز در نوع خود در صورت نظارت منابع طبیعی، شرایط نسبتاً مطلوب داشته و علی‌رغم قرارگرفته در محدوده خشکسالی جنوب استان، همچنان منطقه‌ای سرسبز و غنی از نعمت‌های خدادادی است.
این منطقه کوهستانی در مورخ ۲۲/۹/۱۳۸۹ با وسعتی بالغ‌بر ۲۰۰ هزار هکتار به‌عنوان منطقه حفاظتشده بحر آسمان به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست پیوسته است.
معدن، بلایی که از راه آمد
چند سالی می‌شود تب معدن‌کاوی و استخراج سنگ، مس و طلا در برخی مناطق کوهستانی کشور بالاگرفته و ارتقای سطح اقتصادی و معیشتی مردم کوهپایه نشین بهانه‌ای برای رونق این صنعت شده، صنعتی که باوجود اثرات مخرب اثبات‌شده‌اش بر محیط‌زیست، همچنان در مجوزگیری گوی سبقت را از دیگر صنایع ربوده است.
پس از کوه شاه در شهرستان بافت، این بار نوبت به هنزاکوه در منطقه بحر آسمان رسید. که زیر چکمه‌های معدنکاران قرار گیرد.
زمزمه‌های راه‌اندازی معدن، بلای جان بحر آسمان
آنچه باعث شده این منطقه حفاظتشده به‌تازگی محل برخی دعوا‌‌ها و جنجال‌های محلی شود این است که در چند سال اخیر و با اخذ مجوزهای اکتشاف، توسط گروهی از معدن داران این محدوده در خطر فعالیت‌های بعدی اکتشاف معدن و تهدید زیست‌بوم محلی است.
معدن‌کاوی تهدیدی برای آلودگی آب‌های ۷ شهرستان جنوبی
منطقه بحر آسمان سرچشمه بزرگ‌‌‌ترین رود پرآب جنوب شرقی کشور به نام هلیل‌رود است و یکی از شاخه‌های اصلی و به‌نوعی سرمنشأ تأمین آب تنها سد بتونی پایدار جنوب کرمان برای بهره‌برداری ۷ شهر جنوبی استان کرمان به نامهای جیرفت، عنبرآباد، رودبار، کهنوج، قلعه‌گنج، فاریاب، منوجان با جمعیتی نزدیک به دو میلیون نفر را نیز بر دوش دارد.
کارشناسان بار‌‌ها هشدار داده‌اند، در صورت معدن‌کاوی، آب رودخانه هلیل‌رود و بالتبع آن سد جیرفت آلوده خواهد شد، چراکه آب چندین شهرستان منطقه از این سد تأمین می‌شود.
راه‌اندازی معدن مساوی است با تخریب پوشش گیاهی و نابودی گونه‌های جانوری
از سوی دیگر وجود زیستگاه‌های جانوری ازجمله خرس سیاه سینه سفید آسیایی، پلنگ ایرانی، کل، بز، گرگ و گونه‌های گیاهی بی‌مانند با خواص دارویی و جنگل‌های اُرس (به زبان بومی اِبرِس) با پیشینگی بیش از ۵۰۰ سال و بِنِه (پسته‌کوهی) این گستره را به مکانی ارزشمند در کشور شناسانده است.
این در حالی است که معدن‌کاوی سبب تخریب پوشش گیاهی و نابودی گونه‌های منحصربه‌فرد جانوری منطقه می‌شود.
پیامدهای جبران‌ناپذیر زیست بومی
کرمان بحرانی‌‌‌ترین استان کشور از نظر آب است، هلیل‌رود و تالاب جازموریان خشک‌شده و شهرهای جنوبی کرمان در نزدیکی سیستان بلوچستان با پدیده شوم ریز گرد‌‌ها مواجه شده‌اند، درحالی‌که این گستره کوهستانی با دارا بودن پوشش گیاهی و رطوبت بالا سپر دفاعی طبیعی در تقابل با ریز گرد‌‌ها است، پس چرا با کندن معادن، این اندک امکانات را از بین ببریم؟
متأسفانه این منطقه، امروز با دارا بودن چنین ویژگی‌هایی به بهانه توسعه و اشتغال مورد هجوم برخی از افراد و بی‌مهری مسؤولان قرارگرفته و این نگرانی مردم بحر آسمان را در پی داشته است، چراکه توسعه و اشتغال دغدغه مردم است اما به چه قیمتی، به قیمت نابودی محیط‌زیست!
مردم منطقه دست‌به‌کار شدند
نامه‌نگاری به مسؤولان بلندپایه نظام و دست به دامان آنها شدن، تنها کاری بود که از عهدی مردم منطقه حفاظتشده بحرآسمان و دوستداران طبیعت برمی‌آمد، و حتی در نامهای از سوی دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت نیز بر احتمال آلودگی آب سد جیرفت با بهره‌برداری از معادن بحر آسمان تأکید شد و در نامه‌هایی به وزارت صنعت معدن و تجارت، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط‌زیست، از آنها خواسته شد رونوشتی از اقدام صورت گرفته به دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت ارسال شود.
بنابراین طی مصوبه‌ای در شهریورماه ۹۲ از سوی معاون اول رییس‌جمهور در دولت یازدهم مجوز این بهره‌برداری لغو شد. همچنین معاونت محیط طبیعی سازمان محیط‌زیست طی نامهای در دی ماه به دلیل اثرات جبران ناپذیر زیست‌محیطی بهره‌برداری از این معدن و شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان نیز طی نامهای در اوایل بهمن ماه سال جاری به علت اثرات منفی این بهره‌برداری بر کیفیت آب سد جیرفت و دیگر منابع آب منطقه مخالفت خود را با بهره‌برداری از این معدن اعلام کردند.
اما با وجود مکاتبات سازمان محیط‌زیست و شرکت آب منطقه‌ای کرمان مبنی بر لغو این مجوز و مخالفت ساکنان این منطقه عوامل شرکت بهره‌برداری از معدن با عنوان شرکت معدن تراورتن آسیا موسوم به هفت‌چشمه دست از رایزنی و زد و بند با برخی مسؤولان محلی جهت بهره‌برداری از این معادن بر نمی‌دارند و اصرار ان‌‌ها برای ورود به منطقه و البته حمایت و پشتیبانی برخی مسؤولان منجر به درگیری و تنش‌های اجتماعی در این منطقه شده است.
این در حالی است که شغل آباواجدادی اهالی این منطقه کشاورزی و دامداری سنتی(عشایری) و باغداری است و بهره‌برداری از این معدن علاوه برنادیده گرفتن قوانین و مصوبات دولت همراه با تخریب محیط‌زیست در مناطق ممنوعه بوده و منجر به خشکیده شدن سه رودخانه دایمی واصلی که سرچشمه تأمین آب تنها سد بتنی پایه‌دار استان یعنی سد جیرفت (هلیل‌رود) می‌شود.
معدن کاران دست‌بردار نیستند
یاسر سمندری فعال محیط‌زیستی که بهمن ماه سال گذشته نسبت به آغاز فعالیت معدن کاوان در منطقه حفاظت شده بحر آسمان هشدار داده بود از ادامه فعالیت معدن‌کاوان و حضور آشکارای لودر‌های آنها در منطقه خبر می‌دهد.
او که پیش از این اعلام کرده بود در صورت اجرایی شدن تحرکات شرکت فوق عملاً ادامه زندگی برای صد‌‌ها خانوار ساکن که عمدتاً از اقشار عشایر محروم هستند غیرممکن می‌شود تأکید می‌کند: حمایت‌های پنهان مسؤولان محلی از ویژه‌خواران موجب شده که معدن‌کاوان بدون کوچک‌‌ترین اعتنایی به مخالفت‌های سازمان محیط‌زیست به فعالیت خود ادامه دهند.
سمندری اثرات مخرب و خسارات زیست‌محیطی وارده بر آب‌های زیرزمینی این حوزه مهم آبخیز استان کرمان، صدمات وارده بر پوشش گیاهی منطقه در اثر فعالیت معدنی، به دلیل نیاز به باطله‌برداری بالای معادن مس پورفیری و حجم بالای ذخیره معدنی و عمیق بودن آنها، حجم فوق‌العاده بالای تخریب‌‌‌ها به‌دلیل احداث جاده‌های دسترسی را از مهم‌ترین اثرات تخریبی حفر این معدن عنوان می‌کند.
به گفته او، قطع صد‌‌ها گونه نادر گیاهی و بعضاً با عمر بیش از ۴۰۰ ساله ارس که حتی با صرف میلیارد‌‌ها تومان نیز نمی‌توان تعداد معدودی از این درختان را تکثیر و احیا کرد، فرسایش شدید زمین به دلیل شیب تند زمین‌های منطقه که اغلب بین ۳۰ یا ۵۰ درجه هستند، خطر بروز سیل به هنگام بارندگی و نیز تخریب زیستگاه‌های گونه‌های نادر جانوری نیز از دیگر مشکلاتی هستند که در پی احداث این معدن به وجود خواهند آمد.
این فعال محیط‌زیست، می‌افزاید: مهم‌ترین اثر احداث این معدن آلودگی ذخیره آب سد جیرفت است، چراکه زهاب اسیدی جزو مشکلات زیست‌محیطی کانسارهای سولفید فلزی است که با اکسایش پیریت و سایر کانی‌های سولفیدی تولید می‌شود و گسترش آن در معادن می‌تواند خسارات فراوانی را به محیط زیست وارد کند.
سمندری همچنین به بند ۳ ماده ۳ قانون بهسازی و حفاظت از محیط زیست اشاره می‌کند و می‌گوید: در این بند آمده است صدور هر گونه پروانه اکتشاف و بهره‌برداری از مواد معدنی برای مناطقی که تحت عنوان پارک ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تعیین شده‌اند موکول به موافقت شورای عالی محیط زیست است اما معدن‌کاوان بدون کوچک‌‌ترین نگرانی قوانین زیست‌محیطی را نادیده می‌گیرند.
منابع:
مهر
ایسنا
تیشینه
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.