برنامه ایران برای حضور در کنار محققان ۳۱ کشور حاضر در تحقیقات جنوبگان

برنامه ایران برای حضور در کنار محققان ۳۱ کشور حاضر در تحقیقات جنوبگان

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با تأکید بر این که اجرای طرح تأسیس پایگاه دائمی در جنوبگان از دستور کار این پژوهشگاه حذف نشده است، گفت: برای حضور ایران در تحقیقات جنوبگان نباید به یک باره اقدام به تأسیس پایگاه دائمی کرد؛ چراکه مالزی پس از سال‌ها تحقیقات در این منطقه، پایگاه دائمی ندارد.

جنوبگان

ناصر حاجی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این که طرح تأسیس پایگاه دائمی جمهوری اسلامی ایران در قطب جنوب پس از سال‌ها مطالعه مسایل جنوبگان در پژوهشگاه تهیه شده است، افزود: با ورود ایران به عرصه مطالعات جنوبگان و گسترش حوزه‌ تحقیقات به دور‌ترین بخش‌های جهان و پیشرفته‌‌ترین فن‌آوری‌های نوین گامی در تأمین منافع کشور در آینده‌ای نه چندان دور خواهد بود.

وی با تأکید بر این که مطالعات گسترده‌ای برای حضور ایران در جنوبگان انجام شده است، یادآور شد: این طرح در مرحله تربیت نیروی انسانی متخصص است تا این افراد بتوانند در این منطقه اقدام به تحقیقات علمی کنند.

حاجی زاده مرحله دوم این طرح را مشارکت با سایر کشور‌ها دانست و افزود: برای حضور در پایگاه تحقیقاتی جنوبگان نیاز به استفاده از تجهیزات سایر کشور‌ها داریم که در این زمینه درصدد مشارکت با سایر کشور‌ها هستیم.

رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی آخرین مرحله این طرح را ساخت پایگاه دائمی جنوبگان دانست و خاطرنشان کرد: در این زمینه از تجربیات سایر کشور‌ها استفاده کردیم؛ به گونه‌ای که کشور مالزی پس از سال‌ها حضور در قطب جنوب و تحقیقات، پایگاه دائمی ندارد.

وی با بیان این که به یک باره نمی‌توانیم با تأسیس پایگاه دائمی در این تحقیقات حضور داشته باشیم، اضافه کرد: حضور در جنوبگان نیاز به زیر ساخت‌هایی دارد که در حال ایجاد آن‌ها هستیم.

حاجی‌زاده با تأکید بر این که طرح تأسیس پایگاه دائمی جنوبگان از دستور کار این پژوهشگاه حذف نشده است، اظهار کرد: همه کشور‌ها برای حضور در جنوبگان مراحل مختلفی را طی کردند.

حضور ایران در جنوبگان در کنار ۳۱ کشور

به گزارش ایسنا، جنوبگان به قاره‌ای گفته می‌شود که پیرامون قطب جنوب، زمین را در بر گرفته است و پنجمین قاره بزرگ کره زمین پس از آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی به شمار می‌رود.

به دلیل اهمیت جهانی این منطقه در تأثیر بر روی اقلیم زمین، موقعیت منحصر به فرد آن در قطب جنوب و دارا بودن منابع بالقوه عظیم زیستی و غیرزیستی بکر، به کانون توجه جهانیان تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان از آن به عنوان یک آزمایشگاه طبیعی جهت مطالعات علمی در بسیاری از شاخه‌های علوم بهره برد.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد جنوبگان، فرصت‌های بی‌نظیری را طی ۵۰ سال گذشته برای دانشمندان جهان مهیا کرده است تا بر روی منشأ خشکی‌ها، آلودگی‌های کره زمین و تغییر در اقلیم زمین مطالعه کنند.

همچنین هواشناسی جنوبگان، فاکتورهای مورد نیاز برای پیش‌بینی مدل‌های هواشناسی نیمکره جنوبی و الگوی چرخش سامانه‌های اقیانوسی را در اختیار محققان قرارداده است. علاوه بر آن مغزه‌های یخی به دست آمده از این قاره به عنوان یک مخزن ارزشمند اطلاعات در خصوص اقلیم گذشته و تاریخچه محیطی زمین محسوب می‌شوند.

در راستای اهداف کمیته علمی تحقیقات جنوبگان (SCAR) برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی در مورد علوم جنوبگان، پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در ایران نیز برنامه دراز مدتی برای تأسیس یک مرکز تحقیقاتی دائمی، به منظور تحقیق بر روی قاره قطب جنوب و اقیانوس احاطه‌کننده آن و ساماندهی تحقیقات علمی در یک مسیر سازمان یافته پیشنهاد داده است.

 ساماندهی تحقیقات چند رشته‌‌ای و مطالعه بر روی جنوبگان به‌ویژه در زمینه تحقیقات اقیانوس‌شناسی و زیست‌محیطی و همکاری و مشارکت در برنامه‌های علمی بین‌المللی مرتبط با جنوبگان از اهداف اصلی برنامه جنوبگان ایران است.

در این راستا، مرکز ملی تحقیقات جنوبگان توانست در گام نخست با اعلام آمادگی و ارسال برنامه‌ها و علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران به تحقیقات علمی در جنوبگان در سی‌وسومین گردهمایی کمیته علمی تحقیقات جنوبگان (SCAR) که در اوکلند نیوزلند در سال ۲۰۱۴ برگزار شد، ایران را به عضویت این کمیته در آورد.

وجود منابع غنی معدنی، تنوع زیستی با ویژگی‌های منحصر به فرد، منطقه مناسب برای تربیت فضانوردان، بهترین منطقه برای مطالعه توفان‌های خورشیدی و وجود ۷۰ درصد آب شیرین دنیا در قطب جنوب موجب شده است مرکز ملی تحقیقات جنوبگان پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی برنامه راهبردی را برای تأسیس پایگاه دائمی در قطب جنوب به منظور تحقیق در حوزه‌های فضایی، نجومی و اقیانوس‌شناسی تدوین کند.

در این راستا این پژوهشگاه با برگزاری دوره‌های آموزشی که دانشمندان، دانشگاهیان، دولتمردان و دانشجویان را به همراه متخصیص خارجی در کنار هم جمع می‌کند، شالوده برنامه تحقیقات قطبی کشور را پایه‌ریزی خواهد کرد.

مشارکت در همکاری‌های بین‌المللی در طرح‌های کمیته علمی تحقیقات جنوبگان برای دانشمندان جوان یکی دیگر از برنامه‌های این مرکز ملی به شمار می‌رود.

 

در حال حاضر ۳۱ کشور در منطقه جنوبگان، یا پایگاه ایجاد کرده و یا به معاهده جنوبگان پیوسته‌اند، به‌طور نمونه برخی از کشورهای اسلامی همچون پاکستان در جنوبگان پایگاه دارند و ترکیه نیز در حال تأسیس پایگاه و پیوستن به معاهده جنوبگان است، ضمن آن که کشورهای عربی منطقه نیز برای حضور در جنوبگان برنامه‌هایی را در دست انجام دارند.