قلدری غول‌های فناوری علیه ایران؛ از گوگل تا آیفون !

قلدری غول‌های فناوری علیه ایران؛ از گوگل تا آیفون ! در سال‌های اخیر اتفاقات بسیاری در فضای مجازی علیه کشور ما و به بهانه سیاست‌های خصمانه آمریکا صورت گرفته اما به دلیل نبود حاکمیت سایبری رویکردمان در مقابل آنها انفعال و سکوت بوده است. به گزارش مهر، اگرچه باور آن سخت است که بپذیریم نهادها […]

قلدری غول‌های فناوری علیه ایران؛ از گوگل تا آیفون !

در سال‌های اخیر اتفاقات بسیاری در فضای مجازی علیه کشور ما و به بهانه سیاست‌های خصمانه آمریکا صورت گرفته اما به دلیل نبود حاکمیت سایبری رویکردمان در مقابل آنها انفعال و سکوت بوده است.

به گزارش مهر، اگرچه باور آن سخت است که بپذیریم نهادها و شرکت‌های بین‌المللی تحت‌تأثیر تصمیم سیاسی کشوری مانند آمریکا، خدماتی را در فضای مجازی روی اشخاص حقیقی و حقوقی کشور ما می‌بندند، اما شواهد نشان می‌دهد که این اتفاق هر از چند گاهی رخ می‌دهد.

در این گزارش به چند نمونه از دشمنی آشکار شرکت‌های فناوری علیه کاربران ایرانی اشاره می‌کنیم.

گوگل و تلاش هدفمند برای محدودیت کاربران ایرانی

آنطور که از شواهد امر برمی‌آید شرکت‌های آمریکایی تلاش هدفمندی برای عدم استفاده مناسب کاربران از اینترنت در کشور ما دارند.

نتیجه بررسی‌های کارشناسی مرکز ملی فضای مجازی کشور درباره ارائه خدمات و محصولات دیجیتال شرکت‌های آمریکایی چون گوگل و آمازون که حدود دوسال پیش منتشر شده، حاکی از آن است که شرکت‌های بزرگ آمریکایی اغلب به‌دنبال این هستند که کاربرانی ایرانی را از دسترسی به ابزارهایی که می‌توانند باعث رشد کسب‌وکار و اشتغال شوند، دور کنند.

این گزارش نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد سرویس‌های کاربردی و کسب‌وکاری آمازون در دسترس کاربران ایرانی قرار ندارد.

از سوی دیگر گفته می‌شود که گوگل بیش از ۲۳۰ خدمت در قالب سرویس، ابزار، نرم‌افزار، بستر و زیرساخت در زمینه‌های مختلف دارد اما روند این محدودیت‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۴۴درصد از کلیه خدمات گوگل برای کشور ایران مسدود است و در این بین صددرصد از خدماتی که مورد نیاز توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها است، برای ایران غیرقابل دسترسی است.

در همین حال در حوزه سیستم عامل ۶۳ درصد، در تبلیغات کسب‌وکار ۶۳ درصد و در آمار تحلیلی ۳۸ درصد از خدمات گوگل، در دسترس مردم ایران قرار ندارد.

سیاست یکجانبه شرکت‌های آمریکایی علیه کاربران ایرانی در حدی است که سال گذشته گوگل بدون کسب اجازه از کاربران ایرانی، اپلیکیشن‌های مربوط به نسخه‌های غیررسمی‌تلگرام را به بهانه عدم امنیت از گوشی هوشمند میلیون‌ها ایرانی اندروید حذف کرد.

به دنبال این اقدامات خصمانه، اردیبهشتماه امسال نیز اپلیکیشن «ماسک» که از سوی وزارت بهداشت برای اطلاع‌رسانی مناطق آلوده به کرونا طراحی و تولید شده بود به علت تحریم‌های ضدبشری علیه ایران، از گوگل‌پلی حذف شد.

در ادامه تحریم‌های گوگل، حتی گفته شده بود که این سرویسدهنده قصد دارد سرویس بازار اپلیکیشن‌های اندروید (گوگل‌پلی) و نیز سرویس نقشه «گوگل‌مپس» را از گوشی‌های اندرویدی فعال داخل ایران، حذف کند.

با این حال سایت گوگل در رده نخست پربازدیدترین سایت‌ها از سوی کاربران ایرانی، قرار دارد و بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایرانی‌ها پس از آمریکا بیشترین استفاده‌کننده از گوگل در جهان هستند!

اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور حذف شدند

با خروج آمریکا از برجام مشکلات زیادی برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشن ایرانی برای سیستم عامل گوشی‌های آیفون ایجاد شد.

به نحوی که دوسال پیش شرکت اپل، اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف و در بیانیهای اعلام کرد که «در راستای قوانین تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اپ‌استوراپل نمی‌تواند برنامه‌های ایران مربوط به گوشی‌های آیفون را در خود جای دهد یا اقدام به توزیع آنها کند. همچنین این شرکت نمی‌تواند با برنامه‌نویسان ایرانی دادوستد داشته باشد.»

پس از این اقدام اپل، برخی فعالان استارت‌آپی و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های ایرانی با ارسال نامه‌ای به مدیرعامل اپل خواستار توقف این تصمیم شدند و دولت ایران نیز قول داد که موضوع را از طریق وزارت امورخارجه دنبال کند.

تصمیم اپل در محدودسازی دسترسی کاربران به اپلیکیشن‌های ایرانی، بسیاری از کاربران را برای استفاده از خدمات کسب‌وکارهای داخلی با مشکل مواجه ساخته و حتی بسیاری از کاربران آیفون، مجبور به تعویض گوشی خود و مهاجرت به اندروید شدند.

به تازگی نیز کاربران در ایران با توجه به سیاست جدید اپل، برای ایجاد «اپل‌آی‌دی» دچار مشکلاتی شده‌اند و گفته می‌شود که ساخت اکانت آیفون (اپل‌آی‌دی) با شماره ایرانی امکان‌پذیر نیست چرا که اسم ایران در فهرست تلفن‌ها برای ارسال کد تأیید هویت قرار ندارد.

شبکه‌های اجتماعی خارجی و سانسور مطالب کاربران ایرانی

دی‌ماه سال۹۸ و پس از ترور ناجوانمردانه سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی، شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و توئیتر در اقدامی‌که از آن به تروریسم فضای مجازی تعبیر شد، تعداد قابل‌توجهی از حساب‌های کاربری حامی‌ شهیدسلیمانی را حذف یا مسدود کرده و اجازه انتشار محتوا در این زمینه را به کاربران ندادند.

از آنجایی که این شبکه‌های اجتماعی در اختیار آمریکایی‌ها قرار دارند و مالکیت آنها در سرزمین آمریکا به ثبت رسیده، خود را تابع قوانین آن کشور می‌دانند و به همین دلیل قوانین آمریکا و فعالیت این شبکه‌ها با هم سازگاری دارند.

این در حالی است که جنجال آزادی گفتار در شبکه‌های اجتماعی همه‌روزه به گوش می‌رسد اما به نظر می‌رسد که این آزادی تنها در جهت حکمرانی آمریکا معنا پیدا می‌کند و اگر خلاف آن باشد، حذف می‌شود. به همین دلیل است که وقتی رئیسجمهور آمریکا تصمیم به انجام یک ترور می‌گیرد، هرچند این ترور خلاف همه اصول انسانیت و حقوق بشر باشد، اما فضای مجازی این کشور به پشتوانه این ترور، با دولت آمریکا همراهی می‌کند. به همین دلیل در آن زمان اینستاگرام به شکل کاملا واضح دست خود را پشت سر ترور سردار قاسم سلیمانی قرار داد و حامی‌رسانه‌ای و فضای مجازی این ترور شد.

در واکنش به حذف اخبار و پست‌های اینستاگرامی ‌مربوط به شهادت سردار سلیمانی بسیاری از مسؤولان مرتبط، با تأکید بر کلید واژه «انتقام‌سخت» در فضای مجازی، قصد مواجهه با این اقدام خصمانه و یکجانبه را داشتند اما تاکنون رویکردی در این باره اعلام نشده و این شبکه اجتماعی خارجی که گفته می‌شود بیش از ۵۰ درصد پهنای باند مصرفی ما را در اختیار دارد، کماکان بدون رعایت قوانین خاصی در کشور ما فعالیت می‌کند.

دامنه دات‌کام از دسترس ایرانی‌ها خارج شد

از سوی دیگر زمستان سال۹۸ باز هم به بهانه تحریم، کاربران ایرانی با محدودیت دریافت خدمات نام دامنه (دامین) مواجه شدند.

ابتدا یک شرکت ایرانی ارائه‌دهنده خدمات صوت و تصویر آنلاین بدون اعلام قبلی، به بهانه تحریم از دسترس خارج می‌شود و یک روز طول می‌کشد تا با جابه‌جایی دامنه به خدمت‌دهنده دیگری، مشکل حل شود. این سناریو برای سرویسدهنده‌های دیگر نیز که در خارج از کشور میزبانی شده و یا سرویس نام دامنه خارجی دارند هم تکرار شد.

برای مثال در ادامه اعمال سلیقه سیستم‌های اطلاعاتی و حاکمیت آمریکا در تکمیل پروژه ترور دولتی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، دامنه «دات‌کام» مربوط به یک خبرگزاری از دسترس خارج شد.

این درحالی است که فروش و نگهداری و خدمت‌رسانی نام دامنه یک موضوع کاملاً غیرسیاسی و غیرحکومتی است که در سطح بین‌الملل به شکل مستقل و بی‌طرف عرضه می‌شود، ولی ناگهان تحت‌تأثیر سیاست‌های خصمانه دولت آمریکا، خط‌مشی تغییر می‌کند و همه مقررات و قوانین، تحت‌الشعاع تحریم آمریکا علیه ایران قرار می‌گیرد.

سامسونگ به‌دنبال اعمال محدودیت برای کاربران ایرانی

بهمنماه سال گذشته شرکت سامسونگ با ارسال ایمیلی به کاربران ایرانی «گلکسی‌استور» اعلام کرد که به‌زودی ارائه خدمات فروش برنامک‌ها (اپلیکیشن‌ها) و اشتراکات نرم‌افزاری مبتنی بر سیستمعامل اندروید را محدود کرده و کاربران ایرانی تنها قادر به استفاده از نرم‌افزارهای رایگان این پلتفرم خواهند بود.

تغییر روند سیاست‌های شرکت سامسونگ برای کاربران ایرانی از سال۹۷ و با تصمیم برای خروج بازار اپلیکیشن‌های ایرانی از گارانتی گوشی‌های این برند، آغاز شد. به‌نحوی که این شرکت ضمانتنامه‌های گوشی‌های خود را در ایران و عرصه بین‌المللی طوری طراحی کرده بود که اگر کاربر، یک نرم‌افزار ایرانی روی گوشی نصب می‌کرد و یا از بازار اپلیکیشن‌های ایرانی استفاده می‌کرد، این گوشی از گارانتی خارج می‌شد.

در آن زمان طی نامه‌نگاری میان سازمان فناوری اطلاعات ایران با این شرکت و فرصت چند روزه که به این شرکت داده شد، ضمانتنامه مدنظر اصلاح شد و کاربران توانستند روی گوشی‌هایشان علاوه بر «گلکسی‌استور» و «گوگل‌پلی»، امکان نصب مارکت ایرانی هم داشته باشند.

اما اواخر سال ۹۸ این شرکت باردیگر تصمیم گرفت که روی «گلکسی‌استور»، امکان خرید نرم‌افزارهای پولی که تا پیش از این به صورت ریالی برای کاربران ایرانی ممکن بود را از دسترس خارج و محدود کند و هم‌اکنون هیچگونه نرم‌افزار پولی روی فروشگاه اپلیکیشن سامسونگ برای کاربران ایرانی وجود ندارد.

جای خالی قانونمند کردن شبکه‌های اجتماعی در کشور

اغلب کشورها برای حفظ استقلال و حاکمیت بر فضای مجازی کشورشان، سیاست‌ها و رویکردهای مشخصی را در پیش گرفته‌اند که از جمله آنها می‌توان به اعمال قوانین و ضوابط برای فعالیت شبکه‌های اجتماعی در این کشورها مطابق با منافعشان اشاره کرد.

کشورهایی مانند آلمان و فرانسه این روزها قوانین و جریمه‌هایی را برای فعالیت شبکه‌های اجتماعی در داخل این کشورها در نظر گرفته‌اند. اما در ایران هنوز جای خالی قانون مدونی برای ضابطه‌مند کردن فعالیت شرکت‌های خارجی تحت قوانین کشورمان احساس می‌شود و به دلیل نبود این قوانین و عدم التزام به سیاست‌های حاکمیتی فضای مجازی، شرکت‌های فناوری خارجی علیه منافع ملی کشور و اقتصاد کسب‌وکارهای فضای مجازی، اقدامات یکجانبه به کار می‌گیرند.

از سوی دیگر شبکه ملی اطلاعات به عنوان بستری برای حفظ امنیت، منافع و نیاز کاربران به شمار می‌رود که با تحقق آن، ارائه خدمات و محتوا با زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی و خدمات پایه نرم‌افزاری ایرانی و یا با مالکیت و مدیریت ایرانی فراهم می‌شود.