همزمان با کاهش نرخ سود بانکی، حمایت دولت از بخش تولید باید افزایش یابد

 تحلیلگر اقتصادی همزمان با کاهش نرخ سود بانکی، حمایت دولت از بخش تولید باید افزایش یابد ‌محمدقلی‌یوسفی،‌ تحلیلگر مسایل اقتصادی در گفت‌وگو با ایرنا تصریح ‌کرد به‌طور قطع کاهش نرخ سود بانکی به نفع اقتصاد کشور است. با این حال دولت باید همزمان با کاهش نرخ سود بانکی حمایت‌های خود از بخش تولید را افزایش […]

 تحلیلگر اقتصادی

همزمان با کاهش نرخ سود بانکی، حمایت دولت از بخش تولید باید افزایش یابد

‌محمدقلی‌یوسفی،‌ تحلیلگر مسایل اقتصادی در گفت‌وگو با ایرنا تصریح ‌کرد به‌طور قطع کاهش نرخ سود بانکی به نفع اقتصاد کشور است. با این حال دولت باید همزمان با کاهش نرخ سود بانکی حمایت‌های خود از بخش تولید را افزایش دهد.

دولت یازدهم از زمان روی کار آمدن تاکنون، دو نوبت نرخ سود بانکی را چه در بخش تسهیلات و چه در بخش سپرده‌ها کاهش داد. در پیش گرفتن این سیاست پولی و بانکی در راستای خروج از رکود صورت گرفت. اکنون، بر پایه توافق‌های صورت گرفته میان بانک‌های دولتی و خصوصی با دولت، قرار است سود سپرده‌های بانکی که هم اکنون ۱۸ درصد است به ۱۵ یا ۱۶ درصد کاهش یابد. چند روز پیش بود که یکی از بانک‌های خصوصی در اجرای این تصمیم پیشگامی خود را نشان داد.

اقدام دولت برای کاهش نرخ سود بانکی چه در مرحله نخست و چه اکنون، نظرهای موافق و مخالف را در پی داشته است. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا به منظور آگاهی از پیامدهای کاهش سود بانکی، با یوسفی، کارشناس این حوزه گفت‌وگو کرد.

وی بر این باور است که بالا بودن نرخ سود بانکی برای اقتصاد عامل بحران است و برای کنترل تقاضا نباید از ابزار نرخ سود بانکی و دستکاری آن استفاده کرد.

یوسفی همچنین عنوان کند که کاهش نرخ سود بانکی، انگیزه برای سپرده‌گذاری در بانک‌ها را کاهش می‌دهد و سرمایه‌های به خواب رفته را آزاد و به بازارهای مختلف به ویژه صنایع تولیدی، هدایت خواهد کرد. همچنین، با کاهش نرخ سود تسهیلات، تقاضای فعالان بخش اقتصادی برای دریافت تسهیلات بانکی افزایش می‌یابد و این منجر به حرکت چرخ‌های تولید و در نهایت رشد اقتصادی خواهد شد.

متن کامل این گفت‌وگو در ادامه آمده است:

*** بالا بودن نرخ سود بانکی چه تهدیدهایی برای اقتصاد ایران به همراه دارد؟

بخش‌های مختلف اقتصادی به هم متصل‌ هستند و وجود چالش در یکی از این بخش‌ها، سایر بخش‌ها را هم دربرمی‌گیرد. بالا بودن نرخ سود بانکی چه در بخش تسهیلات و چه در بخش نرخ سود سپرده‌ها برای اقتصاد ایران بحران آفریده است. افزایش نرخ سود بانکی اشتباهی بود که سیستم پولی کشورمان در سال‌های گذشته دنبال کرد و دولت‌‌‌ها هم به این بحران دامن زدند و اکنون این سیاست اشتباه که پایه آن در دولت‌های گذشته بنا شد، وضعیت وخیمی را به وجود آورده است به گونه‌ای که باید به سرعت، نسبت به اصلاح آن اقدام شود.

به‌طور قطع کاهش نرخ سود بانکی به نفع اقتصاد است و با کاهش نرخ سود سپرده‌ها، سرمایه‌های بانکی آزاد می‌شود و می‌توان با هدایت درست این سرمایه‌ها، آن را به سمت صنایع تولیدی سوق داد. از سوی دیگر با کاهش سود تسهیلات، انگیزه برای دریافت وام‌های بانکی برای پروژه‌های تولیدی و عمرانی افزایش می‌یابد. سال آینده، انتخابات رییس‌جمهوری را در پیش داریم بنابراین تمام سعی دولت در جهت بهبود شرایط اقتصادی کشور است تا از عمق بحران کم کند.

***‌ دلایل افزایش نرخ سود بانکی در سال‌های گذشته چه بوده است؟

‌در سال‌های گذشته دولت‌‌‌ها به‌طور دستوری اقدام به افزایش نرخ سود بانکی کردند. هر چند در برخی شرایط خاص صندوق بین‌المللی پول هم به کشور‌‌ها افزایش نرخ سود بانکی را پیشنهاد می‌دهد اما اکنون برای ما بالا نگه داشتن نرخ سود بانکی سیاست غلطی است که با اقتصاد کشور همخوانی ندارد.

ریشه مشکلات باید به درستی شناسایی شود. شاید تصور کارشناسان صندوق بین‌المللی پول این باشد که تورم، تنها مشکل اقتصاد ایران است که با مدیریت تقاضا می‌توان این مشکل را رفع کرد اما در این شرایط، باید طرف تولید و عرضه را تقویت کرد.

یکی از دلایل افزایش نرخ سود بانکی، کنترل نرخ تورم بود. این سیاست تلاش می‌کرد که افزایش تقاضا را با افزایش سود بانکی مهار کند اما کاهش تقاضا در چند سال گذشته باعث به وجود آمدن رکودی عمیق شد. بنابراین، دولت برای تحریک تقاضا، کاهش نرخ سود بانکی را درپیش گرفت. معتقد هستم در کنار مدیریت تقاضا باید به تقویت عرضه و تولید هم پرداخت و نباید مسأله عرضه نادیده گرفته شود.

*** دولت باید چه راهکاری را در پیش گیرد تا با کاهش سود سپرده، سرمایه‌ها از بانک‌ها به سمت بازارهای سفته‌بازانه هدایت نشوند و به صنایع تولیدی سوق یابند؟

این‌که سرمایه آزاد شده پس از کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به چه سمتی هدایت شود، به‌طور قطع به سیاست‌های بازار مسکن بستگی دارد و سیاست‌های اقتصادی دولت است که مسیر سرمایه‌ها را تعیین می‌کند. وقتی نرخ سود بانکی به چیزی نزدیک به ۳۰ درصد می‌رسد، به جز بخش مسکن و واردات، بخش دیگری از اقتصاد چنین بازدهی را ندارد که بتواند برای این سرمایه بانکی با سودهای نجومی بستری دارای توجیه اقتصادی فراهم سازد. واقعیت این است که تولید در اقتصاد ایران چنین سودی را ندارد که بتواند با سودهای بانکی رقابت کند. بنابراین تا زمانی که سود بانکی همچنان با واقعیت بازار فاصله قابل توجهی داشته باشد، در بخش‌های تولیدی سرمایه‌گذاری نخواهد شد. باید پرسید که اکنون کدام بخش تولیدی است که آنقدر سوددهی داشته باشد که بتواند بابت تسهیلات بانکی، چیزی بیش از ۲۰ درصد به بانک‌ها سود بدهد؟

باید همزمان با کاهش نرخ سود بانکی حمایت‌های دولت از بخش تولید افزایش یابد و این نقدینگی آزاد شده به تولید بازگردد. با افزایش تولید نیز تقاضا رشد خواهد یافت.

در شرایطی که نرخ سود بانکی بالا است به‌طور قطع تقاضا برای تسهیلات همچنان وجود دارد. این تسهیلات وارد بخش خدمات و واردات می‌شود چراکه هم اکنون هیچ یک از بخش‌های تولیدی توان سوددهی نرخ ۲۵ درصدی تسهیلات را ندارند مگر بخش‌هایی مانند مسکن که آن هم تهدید افزایش قیمت‌ها را به همراه دارد.

*** به نظر شما مهم‌ترین مانع اجرای سیاست کاهش نرخ سود بانکی چیست؟

سیستم بانکی کشورمان در حال حاضر در تنگنای مالی قرار دارد. زمانی که به دلیل سیاست‌های نادرست پولی، نرخ سود بانکی افزایش یافت، منابع به سمت بازارهایی همچون مسکن رفت و بانک‌ها به یک بنگاهدار بسیار بزرگ تبدیل شدند که سپرده‌های مردمی را در بازارهایی مانند بازار مسکن سرمایه‌گذاری کردند و به سمت بازارهایی رفتند که امروز در رکود عمیق به سر می‌برند. این‌گونه شد که امروز بانک‌ها بدون پشتوانه مالی هستند.

 

همچنین، در یک مقطع زمانی، سرمایه‌های مردم در شرایط رکود بازار، برای کسب سود بیش‌تر از محل سپرده‌گذاری تا سقف ۲۵ تا ۳۰ درصد به بانک‌ها روانه شد. در برابر، بازاری هم که بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری از سپرده‌های مردمی انتخاب کردند، بازدهی مناسبی نداشت. اکنون، بانک‌ها با معضل کمبود منابع برای بازگرداندن سپرده‌های مردم روبه‌رو هستند و خروج سپرده‌ها پس از اجرای کاهش نرخ سود بانکی در شرایط تنگنای مالی، برای بانک‌ها بحران آفرین خواهد شد.