مسؤول کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر درگز لذت ورق زدن، باعث می‌شود که کتاب جای خودش را داشته باشد این روز‌‌‌ها با توجه به گسترش فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی برخی گمان می‌کنند که جاهایی مثل کتابخانه‌ها به فراموشی سپرده شده است و دیگر مراجعه کننده ندارد. در حالی که این‌گونه نیست و هنوز […]
مسؤول کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر درگز
لذت ورق زدن، باعث می‌شود که کتاب جای خودش را داشته باشد
این روز‌‌‌ها با توجه به گسترش فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی برخی گمان می‌کنند که جاهایی مثل کتابخانه‌ها به فراموشی سپرده شده است و دیگر مراجعه کننده ندارد. در حالی که این‌گونه نیست و هنوز کتاب و کتابخوانی جایگاه خود را دارد. برای اثبات این موضوع در طرحی با عنوان «بازگشت یار مهربان» که از سوی روزنامه مناقصه‌مزایده اجرا می‌شود، قرار است سری به کتابخانه‌های آستان قدس رضوی به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه‌های ایران در شهرهای مختلف بزنیم. در همین راستا این بار به سراغ یکی از کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در شهر درگز رفتیم و با مسؤول آن به گفت‌وگو نشستیم. محمود انتظاری مسؤول کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر درگز در خصوص عشق و علاقه‌‌اش به‌کار در کتابخانه می‌گوید و این‌که فرهنگ کتابخوانی در جامعه چه جایگاهی دارد. آنچه در ذیل می‌خوانید ماحصل این گفت‌وگو است.
لطفاً خودتان را معرفی کنید و بفرمایید که از چه زمانی در مجتمع فرهنگی امام‌رضا (ع) شهر درگز مشغول فعالیت شدید؟
+ محمود انتظاری هستم، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی. از سال ۱۳۷۷ افتخار خدمت در بارگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج (ع)، نصیب بنده و خانواده‌ام شده است. از افتتاحیه مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا(ع) شهرستان درگز یعنی از آذر ۱۳۸۹ از مشهد به این شهرستان منتقل شدم.
+ درمورد مجتمع امام رضای درگز بیش‌تر توضیح دهید.
مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا (ع) جزو ۵۴ کتابخانه وابسته به سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که با نیت ارزشمند تولیت فقید آستان قدس، حضرت آیت‌ا… واعظ طبسی در خدمت‌رسانی به مناطق محروم و شهرهای دارای موقوفه آستان قدس در زمینی به مساحت ۱۰۶۴ متر و زیر بنای ۱۸۵۰ متر مربع توسط معاونت فنی و پشتیبانی آستان قدس رضوی از سال ۱۳۸۶، کلنگ احداثش زده شد و سال ۱۳۸۹ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا(ع) از نظر مکانی و جانمایی مکان از بهترین نقطه شهر درگز قرار دارد، خیابان اصلی شهرستان که رفت و آمد مراجعه‌کنندگان را تسهیل کرده و در ساختمان با چهار طبقه، شامل طبقه هم کف تاسیسات و نمازخانه آقایان و فروشگاه کتاب وابسته به انتشارات “به نشر” که توزیع محصولات فرهنگی و سایر محصولات آستان قدس را بر عهد دارد. تالار اجتماعات با ظرفیت ۶۰ نفر که بیش‌تر جنبه برگزاری همایش‌های سازمانی، کلاس‌های آموزشی آستان قدس و سایر مؤسسات فرهنگی شهرستان را بر عهده دارد. جلسات تودیع و معارفه و جلسات جمع و جور……
تالار قفسه باز آقایان که شامل حدود ۱۳ هزار جلد منابع اطلاعاتی از مجموع ۳۵ هزار جلد کتاب این کتابخانه. نیمی از کتابها در بخش آقایان و نیمی دیگر در بخش مربوط به بانوان در طبقه بالا در دسترس خانم‌هاست. این منابع با توجه به این‌که سیستم اطلاعاتی یکپارچه هست، اگر کتابی در هر یک از طبقات جستجو شود و درخواستی باشد توسط همکاران جابه‌جایی انجام می‌گیرد. تالار اینترنت و منابع دیداری، شنیداری و الکترونیکی هم در طبقه همکف قرار دارد و عین همین امکانات هم در طبقه خانم‌‌‌‌ها قرار دارد.
در طبقه بعدی نیز تالار محققان قرار دارد که شامل کتابهای مرجع، دانش نامه‌ها، دایره‌المعارف‌ها، فرهنگ‌ها و واژه‌نامه‌هاست و مورد استفاده محققان قرار می‌گیرد.
+به‌جز مجموعه شما در «درگز» چند کتابخانه وجود دارد؟ عضوگیری برای کتابخانه تازه تأسیس شما سخت نبود؟
کتابخانه شهید بهشتی و غدیر که زیر مجموعه نهاد کتابخانه‌های کشور هستند و یک کتابخانه شخصی به نام علامه مجلسی. علاوه بر این‌‌‌‌ها در بخش‌های شهرستان درگز هم هرکدام کتابخانه‌ای وجود دارد. الحمدلله بزگ‌‌‌‌ترین عامل جذب کتابخانه‌های آستان قدس، نام و عنوان و انتساب به مجموعه آقا علی بن موسی الرضا (ع) است و تفکیک تالار‌های بانوان و آقایان در مجموعه کتابخانه‌های آستان قدس، بزرگترین امتیاز کتابخانه‌هاست که موجب اطمینان خانواده‌هاست و این خودش بزرگترین مشوق است. بیش‌تر اعضای ما که مخصوصاً برای کنکور خودشان را آماده می‌کنند، از ۷ صبح تا ۷ شب با ما هستند و این امنیت و آسایشی که به خاطر نوع ساخت کتابخانه و آن نگاهی که مسؤولین آستان قدس و مجموعه آستان قدس دارند، بزرگترین مشوقی است که کمک می‌کند خانواده‌ها فرزندانشان را به این مجموعه بسپارند و الحمدلله بحث رقابت با کتابخانه‌ها هرگز مطرح نبوده است. ما بیش‌تر رفاقت می‌کنیم تا رقابت. اما مجموعه امکانات کتابخانه‌های آستان قدس با توجه به فضای مطالعاتی‌اش، سالن مطالعه تفکیک شده، وجود امکانات سرمایشی و گرمایشی در فصول مختلف سال به علاوه نور کافی و فضا و امکانات مناسب، باعث می‌شود که علاقه‌مندان بیش‌تری به اینجا مراجعه کنند. علاوه بر این، از نظر وسایل حمل و نقل شهری دسترسی به این کتابخانه نسبت به سایر کتابخانه‌ها راحت‌تر است و این هم امتیاز دیگر کتابخانه ما محسوب می‌شود.
+در حال حاضر چند عضو دارید؟
۷۵۰۰ نفر عضو داریم…
+همه عضو فعال هستند؟
بیش‌ترشان فعال هستند. تعدادی هم دانشجو بوده‌اند که رفته‌اند ولی هنوز جزو اعضا محسوب می‌شوند. از این تعداد ۴۵۰۰ نفر خانم هستند و ۳ هزار نفر آقا.
+مردم درگز چقدر اهل مطالعه هستند ؟ نه فقط قشر محصل، بلکه تمام رده‌های سنی.
معمولاً قشر دانش‌آموز و دانشجو در همه کتابخانه‌ها حجم بیش‌تر اعضا را تشکیل می‌دهند. اما به خاطر این‌که این شهر از جهت آب و هوا و سکونت در شرایط خوبی قرار دارد، معمولاً بیش‌تر اهل مطالعه هستند. اعضایی داریم که بیش‌تر کتاب تاریخی می‌خوانند، کتابهای اجتماعی می‌خوانند، رمان و کتابهای ادبی مطالعه می‌کنند. خانم‌های خانه‌داری که عضو کتابخانه هستند که هر روز برای گرفتن کتاب مراجعه می‌کنند. مردانی هستند که هر روز برای خواندن روزنامه و مجله می‌آیند…. الحمدلله در این شهر استقبال خوب است. در مجموع وضعیت بسیار خوبی داریم.
+مردم شهر در زمینه نگهداری کتاب چطور هستند؟ از نظر امانت‌داری و سالم نگه‌داشتن کتاب.
متأسفانه وضع نگهداری کتابهای امانی، خیلی خوب نیست و این شاید از بی‌خیالی باشد. متأسفانه دیرکرد کتابها خیلی زیاد است. باتوجه به این‌که هرماه از سیستم گزارش می‌گیریم و برای برگشت کتابها تماس می‌گیریم، متأسفانه هنوز کتاب‌هایی هست که دست مراجعین مانده و بازگشت نداشته. ما فرم عضویت داریم. افراد این فرم‌ها را پر می‌کنند و ضامن‌‌‌‌ها امضا می‌کنند، ولی کتاب باز نمی‌گردد. باید فرهنگ‌سازی شود که برای استفاده دیگران هم که شده، در زمان مقرر کتابها برگردد.
+اهالی «درگز» چقدر به اهدای کتاب علاقه‌مند هستند؟
اگر در مجموعه کتابخانه‌های آستان قدس بررسی کنیم و آمار کلی بگیریم، حجم اهدای کتاب عالیست. خود مقام معظم رهبری که بزرگترین واقف کتابهای آستان قدس هستند و بهترین کتابهای خطی را اهدا کرده‌اند. همین‌طور اگر به شهرستان توجه کنیم، دانش‌آموزان، دانشجویان و مردمی را می‌بینیم که نیت می‌کنند و کتاب‌هایشان را وقف مجموعه کتاب خانه‌های آستان قدس می‌کنند. دانش‌آموز نذر می‌کند که اگر در کنکور پذیرفته شد، همه کتاب‌هایی که خریداری کرده است را اهدا کند. بخش عظیمی از کتابهای کمک درسی ما، اهدایی اعضا هستند. سالی حدود دو، ۳ هزار جلد که مکمل خوبی است برای دانش‌آموزانی که می‌خواهند در رقابت کنکور شرکت کنند. در موضوعات دیگر هم کتابهای خوبی اهدا می‌شود. استاد دانشگاهی داشته‌ایم که کتاب‌هایش را آورده و اهدا کرده است.
+گسترش فضای مجازی و اینترنت در میزان مطالعه مردم چقدر مؤثر بوده است؟
متأسفانه مخصوصاً برای قشر جوان ما، نمی‌شود فضای مجازی را رقیبی برای کتابخانه‌ها ندانست چون با توجه به جذابیت‌هایی که دارد، وقت زیادی از قشر جوان و نوجوان ما می‌گیرد. اما من معتقدم کسی که اهل کتاب باشد و کتابخوان باشد، هیچ‌وقت کتاب را کنار نمی‌گذارد که بخواهد یک فایل الکترونیکی یا نسخه pdf یک کتاب را بخواند. با توجه به دسترس‌پذیر بودن کتاب، راحتی حمل و نقل و لذت ورق زدن، باعث می‌شود که کتاب جای خودش را داشته باشد کتابخانه، مراجعه‌کننده خاص خودش را داشته باشد و تالار‌‌‌‌ها مراجعه‌کننده خودش را داشته باشند. هنوز هم هستند کسانی که با کتاب زندگی می‌کنند و واقعاً نمی‌شود گفت که کتابخانه با توجه به فضاهای مطالعاتی، خاصیت خودشان را با حضور فضاهای مجازی از دست می‌دهند.
+ظرفیت پذیرش مراجعین در کتابخانه چگونه است؟
۲۷۶ صندلی داریم در مجموع تالار‌های بانوان و آقایان. متأسفانه قسمت آقایان کوچک‌تر است و حدود ۹۵ صندلی ظرفیت دارد. ولی در تالار بانوان با توجه به این‌که یک تالار اضافه برای مطالعه آزاد دارد، فضای بیش‌تری را شامل شده است.
+تا به حال با کمبود فضا و صندلی مواجه شده‌اید؟
بله، مخصوصاً هنگام امتحانات دانش آموزان و دانشجویان، مجبور شده‌ایم که فضای نماز خانه را هم به مطالعه اختصاص دهیم. سعی کرده‌ایم هرطور که شده، پذیرای مراجعین باشیم.
+فضای فعلی، امکان گسترش دارد؟
مطمئناً در آینده نیاز هست ولی در حال حاضر، ظرفیت قابل قبول است.
+از روند کارتان طی این چند سال، رضایت دارید؟
راضی هستم، اما می‌شد کارهای بهتری کرد. اینجا نامش مجتمع فرهنگی و کتابخانه امام رضا(ع) هست. مطمئناً مردم از مجتمع فرهنگی انتظار بیش‌تری دارند. علی‌الخصوص برای برگزاری کلاس‌های آموزشی؛ کارهای فرهنگی در سالن اجتماعات و… بحث کتابخانه، بحث مستقلی است. ولی چون ما وابسته به سازمانی هستیم که خودش باز وابسته به سازمان دیگری است، بودجه‌‌اش تعریف شده است. کار فرهنگی بودجه میخواهد، پول میخواهد، باید امکانات در اختیار باشد تا کارهای بیش‌تری انجام شود. متأسفانه بعضی مواقع این حداقل امکانات مانع می‌شوند. البته تمام مسئوولین شهرستان از وضعیت مجتمع و کارهایی که انجام می‌شود راضی هستند. تمام سعی ما پایبند بودن به اصول است. کاری که سازمان از ما میخواهد را انجام می‌دهیم. ما از سال ۹۲ کلاس‌های قرآن را در مجتمع دایر کردیم. معمولاً در شهرستانها مهرالرضا (ع) وجود دارد که در طول سال فعالیت قرآنی انجام می‌دهد و زیر نظر آستان قدس است، اما این مهرالرضا(ع) در شهرستان درگز، وابسته به اداره املاک است. با توجه به این‌که از قدیم اداره املاک در شهرستانها کارهای جانبی آستان قدس را انجام می‌داده‌اند، مهرالرضا(ع)وابسته شده به اداره املاک.
ولی از سال ۹۲ ما درخواست کردیم کلاس قرآن برگزار کنیم. در سال ۹۲، ترم پاییز و زمستان هم کلاس برگزار کردیم اما از آن پس، فقط در ماه مبارک رمضان کلاس داریم. امسال هم در ماه مبارک، ۱۰ کلاس داریم. کلاس‌های آموزش روخوانی، روانخوانی تجوید سطح ۱ و حفظ قرآن. با توجه به استقبال قرآن‌آموزان، کلاس‌هایمان را رتبه‌بندی می‌کنیم.۳ استاد داریم که مورد تأیید اداره علوم قرانی آستان قدس هستند. استقبال معمولاً خوب است. علاوه بر این برگزاری کلاس‌های خوشنویسی را داریم که به‌صورت ترمی برگزار شده و کلاس‌های تقویتی کنکور. در سالن اجتماعات هم همایش‌هایی بوده که اداره تبلیغات اسلامی و هلال احمر خواسته‌اند که ما برگزار کنیم. راجع به خانواده، راجع به سبک زندگی و….
+ تحصیلات کادر کتابخانه چگونه است؟
اکثر نیروهایمان دانش‌آموخته علم کتابداری یا علم اطلاعات و دانش‌شناسی هستند.
هم همکاران شما در «درگز» و هم همکاران دیگرتان در سایر شهرستانها، چهره‌هایشان گویای صداقتی است که با عشق به فعالیتشان توأم شده و مجموعه‌ای دوست داشتنی فراهم کرده است، این‌طور نیست؟
نمی‌خواهم تعریف شخصی باشد، حجم کار اینجا نسبت به حجم کاری که در بخش سفارش فن آوری منابع داشتیم شاید ده برابر بیش‌تر باشد ولی کارم را دوست دارم، واقعاً دوست دارم حقوقی که می‌گیرم، حلال باشد چون وابسته به امام رضا(ع) هستیم. در بخش سفارش هم که بودم، کارتن کتاب جابه‌جا می‌گردم در حالی که شاید وظیفه‌ام نبود. نمایشگاه کتاب تهران که می‌رفتیم، حداقل دو ۳ کامیون کتاب خریداری می‌شد، با تمام توان کار می‌کردم. حتی مسؤولین استان راضی نبودند که من بیایم «درگز» حتی سال اول، حاج آقا زاهدی که خدا نگهدارش باشد، می‌گفت وسیله‌هایت را نبر، تو نمی‌توانی طاقت بیاوری، اما ماندگار شدیم.
نام آخرین کتابی که خوانده‌اید؟
آخرین کتابی را که هنوز تمام نکرده‌ام، قدم زدن با ببر‌ها، نوشته فرانک فرانس است و ترجمه جواد مختاری و علیرضا عطاپورفرد، انتشارات رسا که درمورد مسائل مدیریتی است و راز‌های موفقیت بهترین رهبران کسب و کار دنیا. درمورد کسانی که است که با تلاش و سخت کوشی به جایی رسیده‌اند، به همه چیز رسیده‌اند.
خانواده و فرزندان چقدر اهل کتاب هستند ؟
تمام تلاشم این است که فرزند دوسال‌ونیمه‌ام کتابخوان باشد. الان کتاب دارد، شعر می‌خواند. این کار را شاید بزرگ‌تر‌های ما برای انجام ندادند. سعادتی بود که نصیب ما شد و به واسطه رشته کتابداری که شاید تا زمانی که وارد دانشگاه نشده بودم، تصور درستی از آن نداشتم، وارد بارگاه امام رضا (ع) شدم.
+ برخورد مردم با شما به عنوان کتابدار و خدمتگزار امام رضا (ع) چگونه است؟ حس خودتان به این کار چیست؟
+شاید به تصور ما هم نمی‌رسید. اما خدا روشکر که زندگیمان یک جور رقم خورد که واقعاً جیره‌خوار امام رضا (ع) شدیم. واقعاً بودن در این مجموعه و صحن و سرا، باعث خوشبختی و سعادت انسان‌هاست من تهران و شهرهای دیگر زیاد رفته‌ام. همه شهرهای ایران را دیده‌ام. به واسطه کار قبلی که در واحد سفارش بود تمام کتابخانه‌های آستان قدس، به شهر‌‌‌ها و شهرستان‌های زیادی رفته‌ام با کارمندانش صحبت کردم. همه به حضرت رضا(ع) ارادت دارند و خالصانه کار می‌کنند و حتی پیش‌آمده در تهران شده سوار تاکسی شده باشم و به واسطه لهجه‌ام اصلیتم را جویا شده‌اند، وقتی گفتم اهل مشهدم، به شوخی گفته‌اند حرم امام رضا(ع) هم می‌روی؟ و وقتی گفته‌ام که کارمند امام رضا(ع) و آستان قدس هستم، حتی گریه هم کرده‌اند و گفته‌اند سلام ما را به امام رضا (ع) برسان. بار‌‌‌ها حتی از من کرایه هم نگرفته‌اند. این‌‌‌‌ها پشتوانه است، قوت قلب است و انرژی مثبت می‌دهد. دوست داری بیش‌تر کار کنی، بیش‌تر خدمت کنی. حتی در لیبل‌زدن و آماده‌سازی کتابها هم کمک می‌کنم، هر کاری که بتوانم، انجام می‌دهم برای این‌که رضایت مردم جلب شود، تلاش می‌شود کتاب خوب انتخاب و در کتابخانه قرار دهیم، در انتخاب کتاب به مراجعه‌کنندگان کمک می‌کنیم، برای مطالعه بهتر راهنمایی می‌کنیم، و تمام تلاشمان این است که امکانات بهتری در اختیار مردم قرار دهیم. از جمله کارهایی که انجام دادیم این‌که تالار محققان را در اختیار کنکوری‌های آقا قراردادیم و تالار مطالعه آزاد بانوان را هم گذاشتیم فقط مخصوص دانش‌آموزان کنکور خانم. چرا واقعاً بیش‌تر مطالعه می‌کنند. استرسشان بیش‌تر است، رقابت بینشان بیش‌تر است، دوست دارند موفق شوند و به مطالعه زمان زیادی را اختصاص می‌دهند. متأسفانه در شهرستان درگز محدودیت زیاد داریم. از نظر کسب کار شاید به جرأت بتوان گفت که در حد صفر است. تمام دانش‌آموزانی که اینجا درس می‌خوانند، امید دارند که در یک رشته خوب دانشگاهی قبول شوند و از شهر کوچ کنند… متأسفانه سر مایه‌گذاری در این شهر بسیار کم است. در حالی که یکی از گمرکات مرزی فعال، گمرک لطف‌آباد در مرز ترکمنستان است، رفت‌وآمد خیلی زیاد است، ولی سرمایه‌گذاری نیست. حالا قرار است جاده جدید ساخت شود و فاصله تا مشهد ۶۰ کیلومتر کمتر شود. انشاا… با این طرح در زندگی مردم، شاهد تحرک و پویایی خواهیم بود.
+ در کتابخانه نمایشگاه هم برگزار می‌کنید تا تشویقی برای مردم و اعضا به کتابخوانی باشد؟
بله. به مناسبت‌های مختلف نمایشگاه داریم. معمولاً از ۱۴ تیر روز قلم تا ۱۷ مرداد روز خبرنگار نمایشگاه انسی با کتاب برگزار می‌شود. سعی می‌کنیم برای آقایان و بانوان، کتاب‌هایی که به نظر می‌رسد بیش‌تر مراجعه‌کننده دارد و کتابهای مناسبی که ارزش خواندن دارند را روی میز‌‌‌‌ها پخش کنیم تا مراجعه کننده وسوسه و تشویق شود که از این مجموعه کتابها، کتابی را انتخاب کند.
به مناسبت‌ها، تعداد کتابهای امانتی را از ۳ به ۵ افزایش می‌دهیم. مثل طرح پدرانه که به مناسبت ایام میلاد امام علی (ع) انجام شد و طی آن از مراجعه‌کنندگان خواستیم علاوه بر ۳ کتابی که برای خودشان می‌برند، دو جلد هم برای پدرشان ببرند. این طرح‌ها اجرا می‌شود تا میزان علاقه به کتاب بیش‌تر شود، خانواده‌هایی که اهل کتاب خواندن نیستند شاید اگر بچه‌هایشان کتابی ببرند و بگویند برای شما گرفته‌ایم، علاقه‌مند شوند.
+در ماه حدوداً چند مراجعه کننده دارید؟
بین ۱۰ تا ۱۲ هزار مراجعه کننده داریم که حداقل می‌شود روزی ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر. کتابداران ما حتی رده کتابهای امانت داده شده را برای برنامه‌ریزی‌های آتی ارزیابی می‌کنند.
امید این که دعای خیر افرادی که با تلاش شما از این امکانات بهره‌برداری می‌کنند و به موفقیت‌هایی می‌رسند، بدرقه راه شما باشد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.