افزایش کیفیت ۵۹ درصدی نشریات علمی ‌بین‌المللی ایران

سرپرست پایگاه استنادی خبر داد

افزایش کیفیت ۵۹ درصدی نشریات علمی ‌بین‌المللی ایران

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس در سال ۲۰۱۹ میلادی، اثرگذاری ۵۹ درصد نشریات علمی ‌ایران نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است.

محمدجواد دهقانی در گفت‌وگو با مهر، افزود: پایگاه استنادی اسکوپوس هر سال به معرفی معتبرترین نشریات علمی‌ دنیا می‌پردازد که آخرین فهرست منتشر شده این پایگاه مربوط به سال ۲۰۱۹ است. این فهرست هنگامی‌ منتشر می‌شود که دوره و شماره‌های مجلات علمی‌ دنیا در سال مورد محاسبه تکمیل شده باشد که اخیراً اطلاعات سال ۲۰۱۹ مجلات علمی ‌دنیا در اسکوپوس کامل شده است.

دهقانی گفت: سایت اسکور (CiteScore) شاخصی است که کیفیت نشریات در اسکوپوس براساس آن سنجیده می‌شود. شاخص‌های اس.جی.آر (SJR) و اسنیپ (SNIP) نیز از جمله شاخص‌هایی هستند که برای اندازه‌گیری میزان کیفیت مجلات علمی ‌در این پایگاه محاسبه می‌شوند، اما در چند سال اخیر این پایگاه به معرفی شاخص سایت‌اسکور پرداخته و تقریباً مشابه شاخص ضریب تأثیر است که تفاوت این دو شاخص در سال‌های مورد بررسی است.

وی افزود: در شاخص ضریب تأثیر، تعداد استنادها در سال پایه مثلاً ۲۰۱۹ به مقالات دو سال قبل مجلات مثلاً ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷ تقسیم و مبنای محاسبه قرار می‌گیرد، اما در سایت‌ اسکور به جای دو سال قبل، استنادها به سه سال قبل سنجیده می‌شوند.

سرپرست ISC افزود: استنادها میزان استفاده از علم تولیدشده را نشان می‌دهند و برای مجلات علمی ‌استنادها نشان می‌دهند که مقالات این مجلات به چه میزان در جامعه علمی‌ مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

وی گفت: استنادها همانند سایر پدیده‌ها، دارای آفت هستند. مدیریت استنادها و خوداستنادی نشریات راه‌های غیراخلاقی هستند که برای نشان دادن افزایش میزان اثرگذاری نشریات مورد استفاده قرار می‌گیرند. پایگاه‌های استنادی بر روش‌های مذکور حساسیت بیشتری پیدا کرده‌اند و حتی هم‌اکنون میزان خوداستنادی به عاملی پایه در انتخاب شدن یا نشدن پژوهشگران برتر دنیا تبدیل شده است.

دهقانی گفت: هم‌اکنون در سال ۲۰۱۹ از جمهوری اسلامی ‌ایران تعداد ۱۶۷ نشریه در اسکوپوس نمایه می‌شود که ۱۵۹نشریه موفق به دریافت سایت‌اسکور شده‌اند. این بدان معنا است که پنج‌درصد از نشریات فاقد سایت‌اسکور هستند، اما از این تعداد ۹۹نشریه نسبت به سال ۲۰۱۸ سایت اسکور بالاتری دریافت کرده‌اند که یعنی میزان استناد به این گروه از نشریات افزایش یافته است که این خود شامل ۵۹ درصد نشریات می‌شود.

دهقانی گفت: ارزش نمایه شدن در پایگاه استنادی بیش از هر چیز به تعداد استنادهای دریافتی وابسته است که نشریات ایران اعم از انگلیسی و غیرانگلیسی استناد اندکی دریافت می‌کنند. همچنین، تعداد استنادهای دریافتی نشریات غیرانگلیسی با نشریات انگلیسی در پایگاه‌های استنادی قابل مقایسه نیست. از آنجایی‌که ادامه حضور نشریات نمایه شده در پایگاه‌های استنادی مشروط به دریافت استناد است؛ افزایش استنادها امری اجتناب‌ناپذیر است.