اردوغان، بازنده بزرگ

    ترکیه دیگر آن کشوری نیست که بتواند در بازتاب جنگ سوریه به زندگی عادی خود ادامه دهد. جنگ جدید آن با کرد‌ها در مناطق مرزی و جنگ تحمیل شده به آن با داعش، وضعیت متفاوتی را برای ترکیه رقم زده است. این وضعیتی نیست که رجب‌طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه ۵ سال پیش انتظارش را […]

    ترکیه دیگر آن کشوری نیست که بتواند در بازتاب جنگ سوریه به زندگی عادی خود ادامه دهد. جنگ جدید آن با کرد‌ها در مناطق مرزی و جنگ تحمیل شده به آن با داعش، وضعیت متفاوتی را برای ترکیه رقم زده است. این وضعیتی نیست که رجب‌طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه ۵ سال پیش انتظارش را داشت، زمانی که خود را درگیر تلاش‌ها برای سرنگونی حکومت بشاراسد در سوریه کرد، او در آن زمان بیش‌ترین تأثیر را بر باراک‌اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا با مطالبه کنار زدن بشار اسد از قدرت داشت.

اما وقتی که اوباما خلاف میل اردوغان و متحدان منطقه‌ای‌‌اش عمل کرد، تغییرات جئوسیاسی در سوریه نیز به سرعت آغاز شدند، برای همین اردوغان و متحدان منطقه‌ای‌‌اش به جبهه گروه‌های مخالف پناه آوردند و تلاش کردند، الگوی لیبی را در سوریه تکرار کنند. اما وقتی که این گروه‌ها نیز از تحقق آرزوهای این آن‌ها برنیامدند، ترکیه مجبور شد وارد بازی جهادی‌ها شود با این فرضیه که آن‌ها روزی مجبور خواهند شد مطابق میل کسانی که آن‌ها را آموزش دادند و سلاح و پول در اختیارشان گذاشتند، عمل کنند.

ترکیه آخرین کشوری بود که وارد جنگ با تروریسم شد. اردوغان روی این مسأله قمار کرده بود که همراهی با جهادی‌ها کفایت می‌کند تا ابعاد خطر آن‌ها به داخل ترکیه کشیده نشود. اما زمانی این قمار را باخت که تحت فشار آمریکایی‌ها تسلیم شد و اجازه داد پایگاه اینجرلیک در اختیار جنگنده‌های ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش قرار بگیرد.

برای اردوغان آسان نیست که کوتاه بیاید و به اشتباه خود اعتراف کند برای همین تصمیم گرفت دوست و مهندس سیاست‌هایش، احمدداووداوغلو را قربانی کند. راه گریزی جز قربانی کردن داووداوغلو نبود برای این که بتواند خودش را نجات دهد و دوباره اداره امور را به دست گیرد. به این ترتیب در یک روز با روسیه و اسرائیل آشتی کرد، همچنین با افزایش گشت‌های ناتو در مرز سوریه و ترکیه موافقت کرد، در اظهارات خود نسبت به ایران نیز اعتدال به خرج داد، و به بن‌علی‌یلدیریم، نخست وزیر جدیدش نیز تعهد داد که برای پایان دادن به قطعی روابط با مصر تلاش کند. همچنین وارد مرحله مذاکره با کرد‌ها شد و آن طور که گزارش‌ها خبر می‌دهند اعلام آمادگی کرده است در مقابل قبول آتش‌بس از سوی نیروهای حزب کارگران کردستان، پ.ک.ک، عبدا…اوجالان را از زندان به حصر خانگی منتقل کند.

در سوریه هم اردوغان دیگر به آن اندازه که برای جلوگیری از شکل‌گیری منطقه خود مختار کُردی در «روج‌اوفا» توجه می‌کند اهمیتی به سرنگونی حکومت اسد نمی‌کند، البته به این آسانی‌ها نمی‌توان اشتاباهات را تصحیح کرد اما شکی نیست که «سلطان‌اردوغان» احساس کرده که تحولات چقدر حساس و تنش‌زا شده‌اند و خود نقش اصلی در ایجاد آن‌ها داشته است.

آیا این ابتدای پشیمانی است یا ابتدای انعطاف؟ هنوز زود است که بگوییم اردوغان به کدام سو خواهد رفت! اما شکی نیست که انتخاب‌های او آن قدر محدود شده که یا باید افول را بپذیرد یا شکست. الان در مرحله افول است و می‌خواهد امور را به گونه‌ای مدیریت کند که کم‌ترین هزینه‌ها را متحمل شود، هزینه‌هایی که به دلیل اشتباهات او در پی غروری که به او دست داد، به وجود آمده‌اند.

 

منبع: تحریریه دیپلماسی ایرانی