حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از نظر تا عمل! سید احسان حسینی کارشناس حقوقی در سال‌های اخیر به اهمیت شرکت دانش‌بنیان Knowledge enterpriseتأکید زیادی گردیده است. دست‌اندرکاران اجرایی کشور نیز به حمایت از این شرکت‌ها اذعان کرده‌اند. مزیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این است که در آن علم و دانش حرف اول را می‌زند. بدون اینکه […]
حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از نظر تا عمل!
سید احسان حسینی
کارشناس حقوقی
در سال‌های اخیر به اهمیت شرکت دانش‌بنیان Knowledge enterpriseتأکید زیادی گردیده است. دست‌اندرکاران اجرایی کشور نیز به حمایت از این شرکت‌ها اذعان کرده‌اند.
مزیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این است که در آن علم و دانش حرف اول را می‌زند. بدون اینکه نیازی به هزینه‌های زیادی برای خرید اموال و تجهیزات نیاز باشد. به عبارت دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان شرکت‌هایی هستند که عنصر علم و دانش، بخش جدایی‌ناپذیر آنها محسوب می‌شود. به بیان دیگر، برخلاف بسیاری از شرکت‌های تجاری، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند هیچ‌گونه مال ملموس و مادی نظیر زمین، ماشین‌آلات و دستگاه‌ها و تجهیزات تولید نداشته باشند و صرفاً با ترکیب دانش، فناوری و تخصص‌های علمی‌و پژوهشی، فعالیت کنند. ماهیت علمی‌و دانش‌محور این شرکت‌ها موجب شده است که جامعه دانشگاهی و پژوهشگر، مانند اساتید دانشگاه و اعضای هیأت علمی، نقش بسیار مهمی‌در آنها ایفاء کنند. این شرکت‌ها به نوعی در نقش واسطه میان ایده‌های تجاری و تولید و ارتقای فناوری هستند. یعنی در این گونه شرکت‌ها، ایده‌های نو و قابل پیاده‌سازی علمی‌توسط پژوهشگران و قشر علمی‌و دانشگاهی، در مسیر تبدیل به فناوری‌های کاربردی و سطح بالا به‌کار گرفته می‌شوند. به دلیل آنکه ذکر شد، دارایی‌های این شرکت‌ها از نوع معنوی، فکری و غیرملموس هستند، همواره از بزرگ‌ترین دغدغه‌های این شرکت‌ها، حفاظت از دارایی‌های فکری خود و حفظ حقوق مالکیت معنوی است. البته باید گفت، موضوع حمایت از مالکیت فکری هم نقش بسیار مؤثری در گسترش این قبیل شرکت‌ها دارد. حیطه عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور کلی می‌تواند شامل انجام تحقیقات علمی و کاربردی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌ای در حوزه‌های فنی و تخصصی، تولید محصولات با فناوری نوین و سطح بالا (توسعه فناوری)، ایفای نقش نظارتی بر تحقیقات پژوهشی، اجرایی و مشاوره‌ای باشد.
عمده حوزه‌های تخصصی فعالیت این شرکت‌ها عبارت هستند از فناوری‌های زیستی در حوزه پزشکی و پژوهش‌های زیست‌محیطی، غذایی، کشاورزی و دامی، بهره‌مندی از فناوری‌های نانو و تولید محصولات کاربردی بر پایه این فناوری، حوزه مواد پیشرفته پلیمر، فعالیت‌های مربوط به مخابرات، برق قدرت و سخت‌افزارهای رایانه‌ای، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولید نرم‌افزارهای رایانه‌ای کاربردی، تجهیزات پیشرفته نفت‌وگاز و پالایش، پژوهش در حیطه انرژی‌های نوین و تجدیدپذیر (مانند انرژی هسته‌ای یا انرژی خورشیدی)، تولید داروهای پیشرفته، وسایل و ملزومات پزشکی و ساخت فناوری‌های پیشرفته هوافضایی مانند تولید پهپادها و ماهواره‌ها.
در همین زمینه قانونی در سال ۱۳۸۹ با عنوان قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و توسط رئیس‌جمهور وقت برای اجراء به معاونت علمی‌فناوری ریاست‌جمهور و وزارت علوم تحقیقات و فناوری ابلاغ گردید. این قانون احکام جالبی برای حمایت از این شرکت‌ها دارد و در برخی مواد آن نیز به موضوع مناقصات اشاره گردیده است. در این مقاله نکات مهم این قانون و مقررات مرتبط را برای خوانندگان گرامی‌روزنامه مناقصه‌مزایده تشریح خواهیم کرد.
تعریف قانونی از شرکت دانش‌بنیان
به موجب ماده نخست این قانون، شرکت و مؤسسه دانش‌بنیان شرکت یا مؤسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش‌افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود. ضمن آنکه شرکت‌های دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی‌غیردولتی و نیز شرکت‌ها و مؤسساتی که بیش از ۵۰درصد از مالکیت آنها متعلق به شرکت‌های دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی‌غیردولتی باشد، مشمول حمایت‌های این قانون نیستند. به‌علاوه شرکت‌ها و مؤسساتی که در زمینه «گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری» و «تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل (طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش‌افزوده بالا» فعالیت می‌نمایند، شرکت یا مؤسسه دانش‌بنیان محسوب می‌شوند. ضمناً فعالیت‌هایی نظیر برگزاری و شرکت در همایش‌های علمی، خدمات کتابداری، آموزش و کارآموزی، فعالیت‌های عادی و روزمره نرم‌افزاری و سایر فعالیت‌هایی که هدف آنها طراحی محصولات یا خدمات یا بهبود کیفیت آنها نیست، از فعالیت‌های دانش‌بنیان به‌شمار نمی‌روند.
حال ممکن است، این سؤال مطرح شود که مقصود از تجاری‌سازی چیست؟ بند(د) ماده۱ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات (اصلاحی سال۹۵) در تعریف تجاری‌سازی بیان داشته « فعالیت‌های مرتبط با عرضه محصول یا خدمت جدید مبتنی بر ایده‌ها یا فناوری‌های جدید که شامل تمامی فرآیندهای مرتبط از جمله ثبت اختراعات، ارزش‌گذاری فناوری، اعطای امتیاز، انتقال و انتشار و کسب سایر فناوری‌های مورد نیاز (مکمل) و پرداخت حق الامتیازهای مرتبط، جذب سرمایه و منابع (نمونه‌سازی، طراحی صنعتی فرآیند یا محصول جدید، انجام آزمون‌ها و دیافت تأییدیه‌های لازم، تولید آزمایشی، بازاریابی و رفع اشکال) و همچنین خدمات پشتیبانی تخصصی تجاری‌سازی (شامل فعالیت‌های مشاوره، مدیریت فناوری، طراحی محصول و فرآیند، خدمات استانداردسازی، اندازه‌سنجی و خدمات آزمایشگاهی) می‌شود.»
به موجب ماده۲ مسؤولیت سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و پیگیری اجراء این قانون به شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری محول شده است. حتی به موجب ماده۳ آیین‌نامه اجرایی این قانون در اجرای مفاد ماده(۲) قانون و به منظور تدوین حوزه‌های فعالیت‌های دانش‌بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، کارگروهی زیر نظر رئیس شورا متشکل از اعضای زیر تشکیل می‌شود:
الف- معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور (رئیس) ب- نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. ج- نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. د- نماینده وزارت صنعت،معدن‌وتجارت. هـ- نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح. و- نماینده وزارت جهادکشاورزی. ز– نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات. ح– مدیرعامل صندوق. ط- سه نفر صاحب‌نظر در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان به پیشنهاد کارگروه و حکم رئیس کارگروه. ک- یک نفر صاحب‌نظر به پیشنهاد اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران و حکم رئیس کارگروه.
فرآیند بررسی صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان از زمان تکمیل پرونده باید حداکثر در مدت دو ماه انجام گیرد.
حمایت‌ها و تسهیلات قابل اعطاء به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان
باید گفت، برابر با این قانون حمایت‌ها و تسهیلات قابل اعطاء به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان موضوع این قانون عبارتنداز:
الف- معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت ۱۵ سال.
ب- تأمین تمام یا بخشی از هزینه تولید، عرضه یا به کارگیری نوآوری و فناوری با اعطای تسهیلات کم‌بهره یا بدون‌بهره بلندمدت یا کوتاه‌مدت بر طبق عقود شرعی.
ج- اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و تولیدی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان موضوع این قانون در محل پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فناوری.
د- اولویت واگذاری تمام یا بخشی از سهام مراکز و مؤسسات پژوهشی دولتی قابل واگذاری براساس ضوابط قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران و اجرای سیاست‌های کلی اصل(۴۴) قانون اساسی به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان موضوع این قانون.
هـ- ایجاد پوشش بیمه‌ای مناسب برای کاهش خطرپذیری محصولات دستاوردهای دانش، نوآوری و فناوری در تمام مراحل تولید، عرضه و به‌کارگیری.
و- تسهیل شرایط مناقصه در موضوعات مرتبط با ماده (۱) و تمهید امکان مشارکت شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان موضوع این قانون.
شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان دارای بیش از ۵۰نفر نیروی انسانی متخصص و با سابقه فعالیت بیش از پنج سال، می‌توانند در صورت تشکیل کنسرسیوم، جهت فعالیت‌های موضوع این آیین‌نامه با مشارکت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های داخلی و خارجی مشروط به تعلق اکثریت سهام آن به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان داخلی، تا ۲۰درصد از هزینه فعالیت‌های تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه و طرح‌های مربوط خود را در ازای ارائه اسناد اثبات‌کننده، کمک دریافت کنند و در صورتی که شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان جهت انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه و تجاری‌سازی و سرمایه‌گذاری از نظام بانکی تسهیلات اخذ نماینده، صندوق می‌تواند بخشی از سود تسهیلات یاد شده را در قالب قرارداد و به طور مستقیم یا غیرمستقیم (با تشخیص هیأت‌عامل از طریق بانک‌ها یا سایر نهادهای مالی دارای مجوز رسمی) اعطاء نماید.
به علاوه شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان جهت فعالیت‌های ثبت اختراع، کسب فناوری (دریافت حق امتیاز) و نمونه‌سازی و ظرفیت‌سازی برای ورود محصولات دانش‌بنیان به بازار یا تأمین بخشی از آورده لازم جهت اخذ تسهیلات بانکی می‌توانند از تسهیلات قرض‌الحسنه صندوق پس از بررسی طرح تجاری توسط صندوق یا عامل صندوق با دوره بازپرداخت حداکثر سه ساله استفاده نمایند.
شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان جهت فعالیت‌ها تا قبل از تولید صنعتی از قبیل هزینه اولیه تجهیز کارگاه و آماده‌سازی خط تولید، طراحی صنعتی، انجام آزمون و رفع اشکال، تولید آزمایشی و بازاریابی و همچنین فعالیت‌های اجرای پروژه‌های با ماهیت دانش‌بنیان در قالب پیمان و قراردادهای مشخص با کارفرمایان می‌توانند از محل منابع صندوق از تسهیلات میان مدت (حداکثر پنج ساله) با نرخ ترجیحی (تا ۴۰درصد پایین‌تر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در هرسال) استفاده نمایند. تشخیص نوع تضمین مورد نیاز، برعهده صندوق خواهد بود.
جهت تأمین سرمایه در گردش شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، صندوق مجاز است با مشارکت حداکثر ۳۰درصدی با بانک‌ها و سایر مؤسسات و صندوق‌های مالی و از طریق این مؤسسات اقدام به ارائه تسهیلات کوتاه‌مدت (حداکثر دو ساله) با نرخ ترجیحی تا ۵۰درصد پایین‌تر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار نماید.
افزون بر آن به منظور حمایت از توسعه بازار محصولات و خدمات دانش‌بنیان، صندوق مجاز است نسبت به اعطای تسهیلات برای فروش اقساطی، لیزینگ و در صورت وجود بازار مطمئن به صورت پیش‌خرید و سایر مواد با نرخ ترجیحی به نفع شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان رأساً یا از طریق عامل صندوق اقدام نماید.
گفتنی است؛ وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف شده در راستای قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ قانون اساسی و با همکاری کلیه دستگاه‌های دولتی، فهرست تمامی مراکز و مؤسسات پژوهشی دولتی را تهیه و به شورا ارائه نماید. شورا موظف است ظرف سه ماه از تاریخ دریافت این فهرست، مراکز و مؤسسات پژوهشی غیرحاکمیتی قابل واگذاری به بخش‌خصوصی و تعاونی را احصاء نموده و وزارت امور اقتصادی و دارایی مطابق قانون مذکور در این ماده زمینه واگذاری آنها را فراهم نماید. باید توجه داشت که ماهیت این شرکت‌ها پس از واگذاری نباید تغییر کند. ضمن آن که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وظیفه نظارت بر حسن اجراء و احراز صلاحیت خریداران را در این ماده برعهده دارد.
تسهیلات ضمانت‌نامه و بیمه‌ای
به منظور پوشش کسر وثیقه تسهیلات دریافتی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری، صندوق نسبت به ارائه خدمات ضمانت‌نامه اعتباری (تا سقف ۷۰درصد وثایق) اقدام می‌نماید و حتی به منظور پوشش ریسک قراردادها و تسهیل شرایط حضور در مناقصه برای شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، صندوق نسبت به پرداخت بخشی از هزینه صدور ضمانت‌نامه و تسهیل روند دریافت آن به هر نحو با عقد قراردادهای همکاری و کارگزاری با بانک‌ها و مؤسسات ذی‌ربط اقدام می‌نماید. این خدمات شامل ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه، پیش‌پرداخت، حسن انجام کار و سایر موارد مرتبط می‌باشد.
برای پوشش ریسک به‌کارگیری فناوری‌های داخلی عرضه شده توسط شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، صندوق باید به ارائه خدمات ضمانت‌نامه‌ای به‌منظور پوشش ریسک دانش فنی از طریق مؤسسات تخصصی ذی‌ربط اقدام نماید. نوع حمایت شامل پرداخت بخشی از هزینه صدور ضمانت‌نامه و تسهیل روند دریافت آن به هر نحو با عقد قراردادهای همکاری و کارگزاری با ارائه‌دهندگان ضمانت‌نامه می‌گردد.
صندوق نوآوری و شکوفایی بازوی تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات
به‌منظور کمک به تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات و شکوفاسازی و کاربردی نمودن دانش فنی از طریق ارائه کمک و تسهیلات قرض‌الحسنه و تسهیلات بدون اخذ هرگونه تضمین و مشارکت با اختیار بخشش تمام یا بخشی از سهم مشارکت به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و مطابق با ماده۵ قانون یاد شده صندوقی تحت‌عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری و زیر نظر رئیس شورا تأسیس می‌شود. منابع مالی صندوق شامل کمک‌های دولت، اعتبارات مندرج در بودجه سالانه، هرگونه کمک و سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکت‌های دولتی وابسته و تابع، نهادهای عمومی‌غیردولتی و شهرداری‌ها و شرکت‌های وابسته و تابع می‌باشد. بانک‌ها نیز می‌توانند بخشی از منابع تسهیلات موضوع صندوق یادشده را تأمین نمایند. به منظور تأمین منابع مالی صندوق، دولت موظف است از سال سوم به‌بعد در لایحه بودجه، حداقل نیم‌درصد از منابع بودجه عمومی‌خود را جهت کمک به این صندوق در نظر بگیرد.
حداقل پنج‌درصد از سرمایه این صندوق جهت اعطای تسهیلات به صندوق‌های غیردولتی پژوهشی و فناوری موضوع ماده(۴۵) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تخصیص خواهد یافت.
موضوع جالب‌توجه و قابل دفاع این است که کلیه دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی مجاز شده‌اند بخشی از مبلغ قراردادهای خرید کالا یا خدمات با مبدأ خارجی را جهت نیل به خودکفایی در همان زمینه از طریق انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه فناوری ضمن عقد قرارداد با شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان به انجام رسانند.
گفتنی است؛ کلیه دستگاه‌های مجری این قانون موظف شده‌اند حداکثر ظرف یک ماه به درخواست‌های متقاضیان جهت استفاده از حمایت مندرج در این قانون رسیدگی کنند و نتیجه نهایی را به متقاضی اعلام نمایند، چنانچه نظر مبنی بر رد درخواست باشد باید به طور مستدل به آگاهی درخواست‌کننده برسانند. درخواست‌کننده می‌تواند نزد دبیرخانه اعتراض کند و شورا موظف است ظرف یک ماه به شکایت واصله رسیدگی کند. مضافاً آن که شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان مجازند مرکز فعالیت خود را در محدوده شهر تهران و دیگر شهرها با رعایت مقررات زیست‌محیطی مستقر نمایند.
برخورداری از معافیت، گامی روبه جلو برای حمایت
در ماده مقرر شده که در راستای ایجاد و توسعه شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تقویت همکاری‌های بین‌المللی اجازه داده می‌شود واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری در جهت انجام مأموریت‌های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد درخصوص روابط کار، معافیت‌های مالیاتی و عوارض سرمایه‌گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار گردند. این حکم را باید به فال نیک گرفت، زیرا تجریه نشان داده بوروکراسی‌های اداری از موانع اصلی توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان هستند و رفع این موانع می‌تواند کمک شایانی به این شرکت‌ها نماید.
در راستای تکمیل چرخه سرمایه‌گذاری خطرپذیر و امکان استفاده شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از بازار سرمایه، در آیین‌نامه اجرایی این قانون‌سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف شده نسبت به تعیین و تسهیل‌سازوکار عرضه سهام شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار فرابورس، دستورالعمل‌های اجرایی لازم را تهیه و ابلاغ نماید. درآمدهای مشمول مالیات شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت‌های تحقیق و توسعه، تجاری‌سازی و تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان به مدت ۱۵سال از مالیات موضوع ماده (۱۰۵) قانون مالیات‌های مستقیم معاف هستند. حتی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان از پرداخت هزینه‌های عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض صادراتی معاف شده‌اند.
البته باید توجه داشت که هرگونه استفاده ازمزایا، امتیازات وتسهیلات عنوان شده دراین قانون برای شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان پس از انطباق با اهداف مندرج دراین قانون توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جهت تصویب به شورای‌عالی علوم تحقیقات و فناوری ارائه می‌گردد.
اولویت در مناقصات حمایتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان
پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی موظفند نسبت به اولویت‌دهی در استقرار شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان اقدام نمایند.
صندوق نوآوری باید حداقل ۳۰درصد کمک‌ها، تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌های خود را به شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مراکز رشد علم و فناوری، پارک‌های علم و فناوری، مناطق ویژه علم و فناوری و منافق ویژه اقتصادی تخصیص دهد.
شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در مناقصات قراردادهای پژوهشی، فناوری و تجاری‌سازی و عرضه کالاهای دانش‌بنیان ساخت داخل دستگاه‌های اجرایی حائزاولویت می‌باشند و ضمن آن که شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان برای ارائه و فروش محصولات و خدمات دانش‌بنیان خود در مناقصات دولتی مشمول تخفیف ۵۰درصدی در مبلغ سپرده شرکت در مناقصه می‌گردند.
در آیین‌نامه اجرایی قانون موصوف، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف شده با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط فهرست نیازهای فناورانه، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز دستگاه‌های اجرایی مندرج در قانون مذکور را به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان نیز اعلام نماید.
محرومیت از شرکت در مناقصه و مجازات‌های دیگر ضمانت اجرای قانون
چنانچه شرکتی که از حمایت این قانون بهره‌مند شود لیکن از حمایت‌ها و تسهیلات اعطاء شده را برای مقاصد دیگری مصرف کنند ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های این قانون مجازات‌های زیر در مورد آنها اعمال می‌شود.
الف- در صورت برخورداری از تسهیلات مالی علاوه بر رد مال، به جریمه نقدی برابر با تسهیلات دریافتی محکوم می‌شوند.
ب- در صورت برخورداری از شرایط تسهیلات در ورود به مناقصه به مدت سه سال از شرکت در کلیه مناقصه‌ها منع می‌شوند.
ج- در صورت برخورداری از معافیت‌های مالیاتی یا عوارض علاوه بر پرداخت آنها به جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطاء شده محکوم می‌شوند.
نظارت بر اجرای قانون
هر قانونی که به تصویب می‌رسد برای اجرای آن سازوکارهایی باید پیش‌بینی گردد تا قانون تصویب شده به نحو احسن اجراء گردد. در آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز مواردی پیش‌بینی شده تا امر نظارت بر اجرای این قانون مؤثر باشد.
حسب ماده۳۰ آیین‌نامه مذکور شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان می‌توانند اعتراض خود را نسبت به عملکرد دستگاه‌های مجری قانون با ارائه مستندات به دبیرخانه شورا ارسال نمایند. دبیرخانه شورا موظف است ظرف یک ماه نسبت به رسیدگی به اعتراضات واصل شده اقدام نماید. به علاوه این دبیرخانه شورا مکلف گردیده است جهت ایجاد فرصت‌های برابر و شفاف‌سازی حمایت‌ها و تسهیلات اعطایی نسبت به انتشار آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های ذی‌ربط، اسامی‌دستگاه‌های اجرایی مرتبط و بانک اطلاعاتی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان برخوردار شده از این تسهیلات از طریق پایگاه جامع اطلاع‌رسانی اقدام نماید.
البته همان‌گونه که اشاره شد شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان که از حمایت‌های قانون برخوردار می‌شوند، چنانچه براساس گزارش دستگاه اجرایی ذی‌ربط یا نظارت دوره‌ای یا موردی دبیرخانه شورا یا صندوق با کتمان اطلاعات یا ارائه اطلاعات ناصحیح از این حمایت‌ها برخوردار شده باشند یا حمایت‌ها و تسهیلات اعطاء شده بر طبق قانون را برای مقاصد دیگری مصرف نموده باشند، با تشخیص دبیرخانه شورا یا صندوق، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های قانون، با ارجاع به مراجع قانونی ذی‌صلاح، مشمول مجازات‌های ذکر شده در ماده(۱۱) قانون خواهند گردید. به هر حال دبیرخانه شورا مسؤولیت پیگیری اجراء را به‌عهده دارد و مکلف است گزارش عملکرد و نحوه اجرای قانون را هر شش ماه یک بار به شورا و مجلس شورای اسلامی‌ارائه نماید.
نکته آخر اینکه یک شرکت دانش‌بنیان به لحاظ ماهیت خود، تفاوتی با سایر شرکت‌های تجاری ندارد. یعنی در فرآیند تأسیس و تشکیل این شرکت‌ها، تا حد زیادی باید مانند تشکیل سایر شرکت‌های تجاری همان تشریفات عمل شود. در نتیجه پس از آنکه یک واحد دانشگاهی یا پژوهشی به صلاحدید اعضای هیأت علمی‌خود، امکان ایجاد یک شرکت دانش‌بنیان را تصویب کرد، مرحله ثبت شرکت‌های دانش‌بنیان مانند دیگر شرکت‌های تجاری باید در اداره ثبت شرکت‌های‌سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام پذیرد. در واقع برای تأسیس شرکت دانش‌بنیان، فرآیند معمول و عادی ثبت شرکت باید دنبال شود. به هر حال اگر قانون و آیین‌نامه مربوطه درباره این شرکت‌ها به نحو دقیق اجراء شود، بدون شک شاهد شکوفایی ایدهای جامعه علمی و دانشگاهی کشور خواهیم بود. امری که در پرتو توجه به نظام حمایت مالکیت فکری محقق خواهد شد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.