گروه محیط‌زیست- گرد و غبار یا ریزگرد توده‌ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و… است که در جو پخش شده و دید افقی را میان یک و دو کیلومتر محدود می‌کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان‌آور است. ریزگرد همچنین گاه باعث بروز پدیده ماه آبی می‌شود. به گزارش مناقصه‌مزایده، یکی […]
گروه محیط‌زیست- گرد و غبار یا ریزگرد توده‌ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و… است که در جو پخش شده و دید افقی را میان یک و دو کیلومتر محدود می‌کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان‌آور است. ریزگرد همچنین گاه باعث بروز پدیده ماه آبی می‌شود.
به گزارش مناقصه‌مزایده، یکی از دلایل بسیاری از انقراض‌های بزرگ تاریخ – از جمله انقراض دایناسور‌ها – پدیده ریزگرد است، زیرا این پدیده در موارد بحرانی با جلوگیری از تابش نور خورشید به زمین موجب زمستان جهانی می‌شود. نمونه‌ای از چنین رویدادی در تاریخ بشر در سال ۱۸۱۶ میلادی و به دنبال فوران کوه تامبورا روی داد که سال بی‌تابستان نام گرفت.
عوامل ریشه‌ای در به وجود آمدن ریزگرد در ایران
کشور ایران روی کمربند گرد و خاک جهان قرار دارد، بنابراین پدیده گرد و غبار در کشور ما امر جدیدی نیست.
منشأ گرد و خاک صحاری عربستان و شمال آفریقا و جنوب عراق است و در دوره‌های خاصی از سال بیش‌تر نواحی جنوب غربی و غرب کشور تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در سال‌های ۸۵ و ۸۶ پدیده گرد و خاک با منشأ عراق، سوریه و اردن، ایران را تحت تأثیر قرارداد و به دلیل آن‌که ریزدانه تر بود، تداوم زمانی بیش‌تری داشت و سطح گسترده‌تری از کشور را تحت تأثیر قرارداد به‌طوری‌که تا نواحی مرکزی و دامنه‌های جنوبی البرز هم رسید و تهران را نیز مؤثر از خود نمود.
خشکسالی سال‌های اخیر، تغییر در رژیم هیدرولوژیکی منطقه با احداث سدها، کانال‌های انحرافی، تغییر الگوی مصرف، تغییر الگوی کشت و تغییرات اقلیم آثار سوء این پدیده را افزایش داده است.
طی چند دهه اخیر بین کشور عراق و ترکیه کشمکش فراوانی بر سر به دست آوردن منابع آب وجود دارد که باعث شد ترکیه با ساختن چندین سد به روی رود دجله باعث کاهش شدید آب این رودخانه شود. همچنین دولت عراق در زمان صدام با کانال کشی و انتقال آب رود دجله باعث شد آب رود دجله به شدت کاهش و در نتیجه این کاهش تعدادی از تالاب‌های منطقه دچار آسیب و خشکی شود و بیابان‌های عراق رشد فراوانی کنند. از سوی دیگر کشور عربستان که در رویای تبدیل شدن به بزرگ‌ترین صادرکننده گندم جهان بود، شروع به استخراج آب‌های فسیلی از عمق ۱۰۰۰ متری زمین کرد که پس از مدتی با تمام شدن منابع آب، این رویا ناتمام ماند؛ اما تأثیر بدی در سفره‌های آب زیرزمینی داشت که خود عامل افزایش بیابان بود. همچنین توقف چند ساله عملیات مالچ‌پاشی باعث شده با کم‌ترین وزش باد که متأسفانه جهت آن همیشه از سمت عراق به ایران است، غبار بزرگی بلند شود که امروزه حتی تا نواحی مرکزی ایران هم می‌رسد.
اثرات گرد و غبار بر سلامت افراد
بیش‌ترین اثراتی که گرد و غبار‌های اخیر روی انسان می‌گذارد، در سیستم تنفسی و مخاط بینی و چشم انسان است.
اثرات این پدیده در چشم به صورت خارش، سوزش، آب ریزش و افزایش حساسیت‌های ناحیه چشم و در بینی، حلق و گلو افزایش ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی، نمود پیدا می‌کند.
این پدیده روی دستگاه تنفسی تحتانی و بیش‌تر در افرادی تأثیر می‌گذارد که دچار حساسیت‌های راه‌های تنفسی یا همان بیماری آسم هستند و در این افراد حالاتی نظیر تنگی نفس، سرفه، خس‌خس سینه مشاهده می‌شود.
گردوغبار‌ها در دراز مدت روی افرادی که در معرض این پدیده قرار دارند، گاهی به صورت بیماری انسداد مزمن مجاری تنفسی و همچنین چسبندگی ریه مشاهده می‌شود.
در زمان بروز پدیده گردوغبار چه باید کرد؟
– کودکان، سالمندان و شهروندانی که دچار حساسیت‌های راه‌های تنفسی و به‌طور مشخص بیماری آسم و بیماری‌های مزمن ریه که در اثر مصرف سیگار، قلیان و مواد تنباکویی ایجاد می‌شود هستند، بهتر است در روز‌ها ی غبارآلود از منزل خارج نشوند و اگر از کولر‌های گازی استفاده می‌کنند فیلترهای کولر‌ها را شسته تا این فیلتر‌ها بتوانند بیش‌تر در مقابل گرد و خاک محافظت کنند.
– افراد معمولی نیز سعی کنند فقط از بینی تنفس کنند و از تنفس حلقی و دهانی خودداری و از انجام ورزش در این هوا خودداری کنند، زیرا ورزش باعث تنفس عمیق و ورود بیش از حد هوای آلوده به ریه‌های انسان می‌شود.
– همچنین باید برای کاهش اثرات این پدیده راه‌های ورود هوا را به داخل محیط زندگی مسدود کرد تا هوای درون محیط به گردش در آمده و گردوخاک کم‌تری به سیستم تنفسی وارد شود.
– به غیر از موارد ضروری از منزل یا اماکن سرپوشیده خارج نشوید. اگر ناچار به خروج از منزل هستید، بهتر است از ماسک‌های مخصوص N95 که در داروخانه‌ها موجود است، استفاده کنید و در صورتی که این نوع ماسک در دسترس نبود از ماسک‌های معمولی و یا حداقل از پارچه خیس استفاده نمایید.
– اگر مجبور به فعالیت در خارج از منزل هستید، زمان آن را کاهش دهید.
– اگر آسم یا نشانه‌هایی مانند کوتاهی تنفس، خس‌خس یا درد قفسه سینه دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
– درب و پنجره‌ها را ببندید و از تهویه مطبوع استفاده کنید.
– از ورزش در هوای آزاد اجتناب کنید.
– اولیای مدارس به خصوص مربیان ورزش از فعالیت‌های ورزشی دانش‌آموزان در هوای غبارآلود ممانعت کرده و حتی برای ساعات تفریح از اماکن سرپوشیده استفاده شود.
– به‌کارکنان ادارات، ارگان‌‌ها و سازمان‌ها، کاهش تردد در محیط‌های باز و ماندن در محیط‌های سربسته توصیه شود.
– شیر و مایعات بیش‌تری استفاده کنید.
– به دلیل کاهش میدان دید، در زمان رانندگی، چراغ‌ها را روشن کرده و آهسته برانید.
– رانندگان وسایل نقلیه به خصوص موتورسواران به دلیل کاهش محسوس میزان دید، ایمنی را رعایت کنند.
– سیستم تهویه مطبوع اتومبیل خود را در حالت چرخش مجدد هوا قرار دهید تا گرد و غبار ورودی به اتومبیل کاهش یابد.
– برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی و آب آشامیدنی از پوشش مناسب استفاده کنید.
– مواد غذایی را قبل از نگهداری در یخچال، از ذرات گرد و غبار پاک کنید.
– برای کاهش تماس با گرد و غبار در محیط زندگی، نظافت روزانه توصیه می‌شود.
منابع
ویکی‌پدیا
سازمان محیط زیست
همشهری آنلاین
آکا ایران
دکتر سیاوش شایان. فرهنگ اصطلاحات جغرافیای طبیعی
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.