حذف ردیف بودجه مستقل انجمن‌های علمی!

حذف ردیف بودجه مستقل انجمن‌های علمی! دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی‌ایران با بیان اینکه از سال گذشته ردیف اعتبارات انجمن‌های علمی‌در قانون بودجه حذف شد و در ذیل فعالیت‌های معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم قرار گرفت، گفت: از چهارمیلیارد بودجه انجمن‌ها در سال گذشته تنها یک‌میلیارد تومان آن محقق شد. محمد جلالی در گفت‌وگو با […]

حذف ردیف بودجه مستقل انجمن‌های علمی!

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی‌ایران با بیان اینکه از سال گذشته ردیف اعتبارات انجمن‌های علمی‌در قانون بودجه حذف شد و در ذیل فعالیت‌های معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم قرار گرفت، گفت: از چهارمیلیارد بودجه انجمن‌ها در سال گذشته تنها یکمیلیارد تومان آن محقق شد.

محمد جلالی در گفت‌وگو با ایسنا، انجمن‌های علمی‌را مجموعه‌های حقوقی متشکل از اعضای هیأت‌علمی‌و متخصصان حوزه‌های مختلف علوم و فناوری توصیف کرد و افزود: این مجموعه‌ها در کنار دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و پارک‌های علم و فناوری در قالب‌های مدنی مردمی‌هستند که می‌توانند وظایفی که در راستای ترویج علوم حوزه تخصصی که برعهده دارند، ایفای نقش مرجعیت علمی‌کنند، ضمن آنکه در جهت تکمیل نشر دانش و توسعه تحقیقات و پژوهش‌ها، مراکز تحقیقاتی را یاری کنند.

وی ادامه داد: در این راستا انجمن‌های علمی‌سابقه طولانی دارند، به‌گونه‌ای که برخی از این نهادها سابقه ۵۰ تا ۶۰ ساله را در کارنامه فعالیت خود ثبت کرده‌اند.

جلالی، سابقه فعالیت‌های وزارت علوم در حوزه انجمن‌های علمی‌با تشکیل کمیسیون انجمن‌های علمی‌را حدود ۳۰ سال ذکر کرد و یادآور شد: مأموریت این کمیسیون اعطای مجوزها و ارائه حمایت‌ها و ارائه پشتیبانی‌های لازم از انجمن‌های علمی‌است.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی‌وزارت علوم، تعداد انجمن‌های وابسته به این وزارتخانه را حدود ۴۰۰ انجمن دانست و خاطر نشان کرد: این انجمن‌ها در شش دسته «علوم‌انسانی»، «فنی‌مهندسی»، «علوم‌پایه»، «کشاورزی»، «میانرشته‌ای» و «هنر» تقسیمبندی شده‌اند و مشغول به فعالیت هستند و مشخصه بارز فعالیت‌های آنها این است که اعضاء به صورت داوطلبانه با انجمن همکاری دارند تا گامی‌در جهت توسعه کشور بردارند.

جلالی با اشاره به مرجعیت علمی‌انجمن‌ها، اظهار کرد: از آنجایی که در حوزه‌های تخصصی و علمی‌نظرات مختلفی از سوی محققان و صاحب‌نظران ارائه می‌شود، گاهی نیاز به مرجعیت و محل قابل اطمینانی است که با پذیرش مسؤولیت و پاسخگو بودن، نظرات ارائه شده را تأیید کند. این امر در دنیا سابقه و جریان دارد، به‌گونه‌ای که در برخی از حوزه‌های علمی‌علاوه بر دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی‌نیز وارد می‌شوند.

به گفته وی در دانشگاه‌ها اعضای هیأت علمی‌با فرآیندهای بوروکراتیک فعالیت دارند، ولی انجمن‌های علمی‌محلی است که اعضای هیأت علمی‌از دانشگاه‌های مختلف در آن حضور دارند و این یکی از مزیت‌های انجمن‌های علمی‌به‌شمار می‌رود.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی‌اضافه کرد: بر این اساس در قوانین وزارت علوم تأکید شده است که اعضای انجمن‌های علمی‌نباید از یک دانشگاه باشند بلکه باید از دانشگاه‌های مختلف باشند، ضمن آنکه در تعیین اعضای هیأت‌مدیره نیز تنوع دانشگاهی و جغرافیایی لحاظ شود.

حمایت‌های وزارت علوم از انجمن‌ها

جلالی با اشاره به جزییات حمایت‌های وزارت علوم از انجمن‌های علمی، خاطر نشان کرد: حمایت‌های ما شامل حمایت‌های مادی و معنوی می‌شود. حمایت‌های مادی که به‌دلیل نحوه تزریق بودجه، بسیار محدود است و از اینرو ادعا نمی‌شود که حمایت‌های شایانی از این نهادها داریم ولی از سوی دیگر بر حفظ استقلال انجمن‌های علمی‌تأکید داریم چون کمک‌های مالی دولتی فعالیت‌های این نهاد را تحت پوشش قرار خواهد ‌داد؛ از اینرو بیشتر حمایت‌های ما از نوع معنوی است.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی‌ایجاد ارتباط میان انجمن‌ها با نهادها و سازمان‌های حاکمیتی و قانون‌گذاری و دستگاههای اجرایی و قوه‌قضاییه را از حمایت‌های معنوی این کمیسیون از انجمن‌ها دانست و یادآور شد: دستگاه‌ها از این ارتباط استقبال کردند و به آنها اعلام شد که ما ظرفیت‌هایی به نام انجمن‌های علمی‌داریم که می‌توانند به جای اینکه در بسیاری از کارها وارد شوند، به انجمن‌ها واگذار کنند.

جلالی واگذاری حوزه‌های پژوهشی و تحقیق و نوآوری را از دیگر زمینه‌های همکاری دستگاه‌ها با انجمن‌ها نام برد.

وی درخصوص نحوه اعطای حمایت‌ها به انجمن‌های فعال و غیرفعال توضیح داد: یکی از موضوعاتی که در این زمینه مطرح است، ارزیابی انجمن‌های علمی‌است که براساس شاخص‌های متعددی که تعریف شده است، به‌طور سالانه انجام می‌شود و انجمن‌های علمی‌براساس امتیازی که در این ارزیابی‌ها کسب می‌کنند، حائزرتبه‌های A، B، C، D و F می‌شوند و انجمن‌هایی که حائزرتبه‌های A و B می‌شوند و یا انجمن‌هایی که مدتی فعال نبودند، ولی با تغییر سیاست‌ها، شیب رشد صعودی دارند، از حمایت‌های وزارت علوم برخوردار خواهند شد.

جلالی با بیان اینکه با این سیاست انجمن‌ها توانسته‌اند در حوزه‌های علمی‌نقش‌آفرینی کنند، یادآور شد: بر این اساس نقش‌آفرینی این نهادها تنها در برگزاری همایش‌ها نیست هر چند که برگزاری همایش‌ها و سمینارها در جای خودش است ولی این نهادها توانسته‌اند در برخی از نهادهای تصمیمگیری چون شوراهای‌عالی حضور داشته باشند و در برخی موارد به صورت قانونی جایگاهی برای حضور انجمن‌ها در شوراهای تصمیمگیری کسب کرده‌اند.

این مقام مسؤول وزارت علوم، نمونه این حضور را در برخی از شوراها نظیر شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) دانست و با تأکید بر اینکه حضور انجمن‌ها در نهادهای تصمیمگیر و سیاست‌گذار باید بیشتر شود، افزود: به نظر ما نقش انجمن‌های علمی‌در کلیه شوراهای‌عالی باید دیده شود؛ چرا که این نهادهای مردم نهاد می‌توانند نقش مرجعیت علمی ‌را داشته باشند همان‌طور که تاکنون نیز علی‌رغم همه مشکلات توانسته‌اند این نقش را ایفاء کنند.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی ‌با تأکید بر اینکه انجمن‌های علمی‌ دارای نقش‌های پژوهشی و تحقیقاتی نیز هستند، گفت: در برخی از مواقع انجمن‌های علمی ‌در این زمینه وارد می‌شوند و با ارتباطاتی که دارند تحقیقاتی را اجرایی می‌کنند و در برخی مواقع نیز براساس اعتباری که دارند پژوهش‌هایی به آنها ارجاع داده می‌شود.

وی با اشاره به میزان حمایت‌های مالی وزارت علوم از انجمن‌های علمی ‌گفت: تا سال گذشته ردیف بودجه‌ای در قانون بودجه برای انجمن‌ها وجود داشت، ولی متأسفانه بنابه دلایلی در قانون بودجه سال گذشته این ردیف بودجه حذف و اعتبارات این نهادها در ذیل فعالیت‌های معاونت پژوهش‌و فناوری وزارت علوم در نظر گرفته شده است.

جلالی ادامه داد: ولی متأسفانه در سال گذشته به دلیل تزریقات بودجه‌ای و به‌ویژه به دلیل شیوع کرونا اعتبارات تخصیص یافته به انجمن‌های علمی‌کافی نبود و رقم قابل‌توجهی برای آنها در نظر گرفته نشد.

به گفته وی در سال گذشته از چهارمیلیارد تومان اعتبارات انجمن‌های علمی‌یک میلیارد تومان آن محقق شد.

مرجع اعطای مجوز به انجمن‌های علمی

جلالی مرجع اعطای مجوز به انجمن‌های علمی ‌را وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دانست و توضیح داد: اعطای مجوز برای انجمن‌های غیرپزشکی برعهده وزارت علوم و برای انجمن‌های پزشکی برعهده وزارت بهداشت است. سایر دستگاه‌ها نیز مانند وزارت ارشاد و کشور و کار، رفاه و تأمیناجتماعی مجوزهایی را در زمینه‌های مربوط به انجمن‌های علمی‌ نیز صادر می‌کنند.

به گفته وی هر انجمنی که عنوان علمی‌ داشته باشد، اعطای مجوزهای آنها برعهده وزارت علوم و بهداشت است.