تغییر استراتژی نفتی چین در خاورمیانه

 

تغییر استراتژی نفتی چین در خاورمیانه

 در حالی که آمریکا نفوذ خود در خاورمیانه را از طریق همکاری‌های دیپلماتیک و اتحادهای نظامی ‌برقرار کرده، چین با استفاده از منابع مالی عظیم خود رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است.

به گزارش ایسنا، این قدرت آسیایی که بزرگ‌ترین واردکننده نفت‌خام جهان است، از کشورهای عربی بزرگ و کوچک نفت خریداری کرده و این رابطه به چین اجازه داده است همکاری‌های اقتصادی با کشورهای حاضر در این منطقه استراتژیک را بدون درگیر کردن خود با امور داخلی آنها داشته باشد.

با این حال شیوع پاندمی ‌کووید۱۹ روی استراتژی موفق تأثیر گذاشته است. گردشگری در پی شیوع این پاندمی ‌فلج شد و نیاز چین به سوخت‌های فسیلی کاهش پیدا کرد. در طول فصل بهار مقامات چینی شمار زیادی از پروازهای بین‌المللی را برای جلوگیری از شیوع بیماری ممنوع کردند و مسافرت‌های داخلی و خارجی چین بسیار پایین‌تر از آمار دوران پیش از شیوع ویروس کرونا ماند.

کُندی کوتاه‌مدت اقتصاد چین که نتیجه قرنطینه کامل این کشور برای مهار شیوع کرونا بود، نیاز به واردات نفت را کاهش داد.

 اگر چه شرکت‌های چینی به واردات حجم زیادی نفت از عربستان‌سعودی و سایر تولیدکنندگان برای استارت زدن احیای اقتصادی چین ادامه داده‌اند اما سقوط قیمت نفت پس از کاهش تقاضا باعث شد بسیاری از صادرکنندگان نفت خاورمیانه برای تأمین هزینه‌های خود با مشکل روبه‌رو شوند.

 قیمت نفت آمریکا در آوریل به پایین صفر سقوط کرد و فروشندگان نفت مجبور شدند برای خرید نفت به مشتریانشان پول بپردازند. صندوق بین‌المللی پول در ژوئیه پیش‌بینی کرد، صنعت انرژی خاورمیانه امسال ۲۷۰ میلیارد دلار درآمد از دست خواهد داد.

چین ممکن است در آینده نزدیک روی هزینه برای سوخت‌های فسیلی صرفه‌جویی کند، اما روابط این قدرت آسیایی با شماری از تولیدکنندگان انرژی عرب ممکن است در بلندمدت دچار تغییراتی شود. چین در سال ۲۰۱۸ از کویت، عمان و عربستان‌سعودی بیش از هر کشور دیگری نفت وارد کرد و خریداران چینی همکاری قابل‌توجهی هم با قطر و امارات متحده‌عربی داشتند. این کشورها از یک مشتری مطمئن سود بردند و چین هم جای پای خود را در خلیج‌فارس محکم کرد.

امروز حتی کشورهای عربی ثروتمند تأثیر کاهش خرید چین را احساس می‌کنند. عمان که زمانی از درآمدهای حاصل از صنعت انرژی خود برای تأمین رفاه کشور استفاده می‌کرد ممکن است اکنون به دلیل پیامدهای اقتصادی شیوع ویروس کرونا مجبور به دریافت کمک مالی از همسایگانش باشد.

پروژه‌های مشترک که چین برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه مورد استفاده قرار داده بود مانند پارک صنعتی شهر دقم عمان ممکن است در بحبوحه افول گسترده شراکت‌های اقتصادی چین در سراسر منطقه به نتیجه نرسد.

تأثیر کاهش تقاضای چین برای انرژی به فراتر از منطقه خلیج‌فارس انعکاس پیدا خواهد کرد. چین در سال ۲۰۱۸ به بزرگ‌ترین خریدار نفت از یمن و دومین خریدار بزرگ نفت عراق و لیبی تبدیل شد. با این حال عربستان‌سعودی، امارات متحده‌عربی و سایر تولیدکنندگان بزرگ انرژی به منظور پُر کردن خزانه‌شان و تحمل دوران رکود ناشی از پاندمی ‌به صادرات‌شان متکی هستند.

 چین به عنوان مشتری سوخت‌های فسیلی نیاز چندانی به نفت عراق، لیبی یا یمن ندارد. دومین اقتصاد بزرگ جهان همواره قادر بوده برای تأمین نفت به منابع دیگر مراجعه کند با این‌حال چین به عنوان یک قدرت بزرگ به تجارت بین‌المللی به عنوان راهی برای تحکیم منافع خود در صحنه نمایش ژئوپلیتیکی استفاده کرده است. با توجه به اینکه چین حضور نظامی‌حداقلی در خاورمیانه دارد، خرید نفت مسیر منطقی‌تری برای پیگیری نفوذ پکن در این منطقه فراهم می‌کند.

حتی مشاهده کنار کشیدن اقتصادی چین از جهان عرب ممکن است به منزله فرصتی برای سایر کشورهای آسیایی علاقه‌مند به توسعه حضور در خاورمیانه باشد.

هند در حال‌حاضر سرگرم پیشبرد چنین طرحی است. مقامات هندی به امارات متحده عربی متمرکز شده‌اند که سال گذشته ۶۰ میلیارد دلار تجارت با هند داشت. ژاپن و کره‌جنوبی که از رقیبان چین و واردکنندگان بزرگ نفت از خاورمیانه هستند، نیز ممکن است بخواهند از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری کنند.

 چین همچنان برتری بزرگی نسبت به رقیبان آسیایی و غربی خود دارد. مقامات چینی سیاست خارجی خود را بر مبنای عدم مداخله در امور داخلی کشورها بنا کرده‌اند و از انتقاد از اقدامات سایر کشورها تا زمانی که این کشورها روند مشابه را در قبال چین در پیش بگیرند، خودداری می‌کنند.

مداخله‌های دیپلماتیک و نظامی‌روسیه و آمریکا در خاورمیانه هر دو کشور را قادر ساخته نفوذ بالایی در این منطقه به‌دست بیاورند اما این ماجراجویی‌ها دشمنان زیادی برای مقامات آمریکایی و روسی تراشیده است.

براساس گزارش هلنیک شیپینگ نیوز، چین از سوی دیگر، دریافته که کشورهای عربی معدودی با نفوذ اقتصادی این کشور مخالفت دارند. این رویکرد در سیاست خارجی ممکن است به چین اجازه دهد تأثیر ویروس کرونا بر شراکت‌هایش در جهان عرب را پشت سر بگذارد.