خطر خروج صنایع پایین‌دستی پتروشيمي از چرخه تولید

خطر خروج صنایع پایین‌دستی پتروشيمي از چرخه تولید  بعد از پیگیری‌های شش ساله شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان خوزستان، درخواست تأمین ماهانه سه‌هزار تن مواد پتروشیمی ‌به واحدهای تولیدی پلیمری و شیمیایی خوزستان در خارج از بورس به ستاد تنظیم بازار کشور ارجاع شد. به گزارش ایرنا، همزمان با تشکیل صنایع پتروشیمی ‌طی دهه‌های […]

خطر خروج صنایع پایین‌دستی پتروشيمي از چرخه تولید

 بعد از پیگیری‌های شش ساله شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان خوزستان، درخواست تأمین ماهانه سه‌هزار تن مواد پتروشیمی ‌به واحدهای تولیدی پلیمری و شیمیایی خوزستان در خارج از بورس به ستاد تنظیم بازار کشور ارجاع شد.

به گزارش ایرنا، همزمان با تشکیل صنایع پتروشیمی ‌طی دهه‌های گذشته در نقاط مختلف خوزستان به‌خصوص در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ‌ماهشهر، به مرور زمان واحدهای تولیدی کوچک متعددی با فرصت‌های اشتغالزایی مختلفی در این استان راه‌اندازی شد.

ایجاد ۳۰۰ واحد تولیدی پایین‌دست صنایع پتروشیمی ‌در خوزستان به واسطه ایجاد صنایع مادر چشم‌انداز رونق اقتصادی را در استان به وجود آورد اما این روند، طی یک دهه اخیر نتیجه معکوسی را در پی داشت؛ به طوری که به دلیل مشکلات به وجود آمده برای دسترسی به مواد اولیه بخش قابل‌توجهی از این واحدها دچار تعطیلی و ورشکستگی شدند.

 با این وجود تعداد ۹۰ واحد تولیدی پلیمری و شیمیایی در استان خوزستان همچنان در مقابل این مشکلات مقاومت کرده‌اند و برای احیاء و تقویت مجدد خود خواهان اختصاص ماهانه سه‌هزار تن انواع محصولات پتروشیمی‌ در خارج از بورس هستند.

این واحدهای تولیدی ادامه حیات خود را به تهیه مواد اولیه مورد نیاز خارج از بورس کالا مشروط کرده‌اند و اعتقاد دارند تا زمانی که دلالان با استفاده از پروانه‌های صوری سهمیه مواد اولیه دریافت می‌کنند، امکان تخصیص خوراک به واحدهای تولیدی واقعی سخت و همراه با موانع متعدد است.

سال ۱۳۹۴ وزیر نفت با اختصاص ماهانه سه‌هزار تن انواع محصولات شرکت‌های پتروشیمی‌ خارج از بورس به واحدهای تولیدی استان خوزستان موافقت کرد، اما در حالی که سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی‌ ماهشهر در آستانه اجرایی کردن این دستور بیژن زنگنه بود، مصوبه‌ای از شورای رقابت ابلاغ شد که عرضه محصولات پتروشیمی ‌را تنها از طریق بورس کالا امکان‌پذیر کرده است.

دبیر و نائب‌رئیس انجمن صنایع پلیمری و شیمیایی خوزستان درخصوص اطلاعات موجود واحد تولیدی پلیمری که در اختیار این انجمن قرار گرفته، گفت: طی بررسی‌های انجام شده، ظرفیت پروانه بهره‌برداری ۶۸ واحد تولیدی صنابع پایین‌دست پتروشیمی‌ در استان یک میلیون و ۱۲۰ هزار تن است که نیاز آنها در سال ۳۳ هزار تن برآورد شده ولی حجمی‌که با تأیید وزارت صمت در بورس کالا خریداری می‌شود ۱۵هزار و ۵۰۰ تن محصولات پتروشیمی ‌است.

غلامرضا نورآبادی با اشاره به اینکه اطلاعات دیگر واحدهای تولیدی(شیمیایی) مربوط به میزان نیاز و سهمیه‌های اختصاصی آنها در حال جمع‌آوری است، گفت: در صورت تکمیل شدن این اطلاعات، نیاز دقیق واحدهای تولیدی به همراه جزییات بیشتر در اختیار نهادهای مسؤول قرار می‌گیرد تا از این طریق تلاش جدی‌تری برای تأمین خوراک صنایع پایین‌دست پتروشیمی ‌در استان انجام گیرد.

وی با اشاره به وجود پروانه‌های صوری مربوط به برخی افراد که خود را تولیدکننده نامیدهاند اما در بورس کالا بعد از دریافت سهمیه، محصولات دریافت شده را در بازار آزاد عرضه می‌کنند، بیان داشت: در این رابطه اخیراً وزارت صمت اقدام به کاهش سهمیه مواد اولیه همه واحدهای تولیدی در بورس کالا کرده ولی همچنان دلال‌ها به فعالیت خود ادامه داده‌اند و در این بین شرایط برای واحدهای تولیدی واقعی سخت‌تر شده است.

نورآبادی تأکید کرد: وزارت صمت به‌جای این اقدام باید پروانه بهره‌برداری واحدهای تولیدی را مورد پایش قرار می‌داد تا از طریق بررسی میزان سهمیه و تولید هر واحد نحوه فعالیت صنایع پایین‌دست پتروشیمی‌ شفاف گردد.

دبیر و نائب‌رئیس انجمن صنایع پلیمری و شیمیایی استان خوزستان با ابراز نگرانی از کاهش این سهمیه‌ها، بیان داشت: پیشبینی می‌شود این اقدام به خروج هرچه سریعتر واحدهای تولیدی پتروشیمی ‌از چرخه تولید منجر شود.

نورآبادی تنها راه امکان فعالیت این واحدها را ایجاد سازوکاری اساسی در داخل استان به منظور تهیه مواد اولیه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی‌ بیان‌کرد و ادامه‌ داد: همچنان موافقت وزیر نفت در سال ۹۴ برای اختصاص ماهانه سه هزار تن محصولات پتروشیمی ‌به واحدهای تولیدی خارج از فرآیند بورس، مهم‌ترین راهکار رفع مشکلات موجود محسوب می‌شود.

وی همچنین نحوه توزیع مواد اولیه در داخل استان را یکی دیگر از مشکلات فرآیند تأمین نیاز صنایع پایین‌دست پتروشیمی ‌بیان‌کرد و افزود: در صورتی که ماهانه سه هزار تن از محصولات مورد نیاز این واحدها در خارج از بورس اختصاص یابد؛ براساس مصوبه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان، توزیع عادلانه و دقیق خوراک به شکل مناسبی تحت نظارت کمیته‌ای متشکل از انجمن پلیمری، پتروشیمی‌ و سازمان صمت انجام خواهد شد.

نورآبادی خاطرنشان‌کرد: همچنین ذکر این نکته ضروری است که صنایع بزرگ پتروشیمی ‌همزمان علاوه بر داشتن توان مناسب برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز داخل، ظرفیت انجام صادرات بخش دیگری از محصولات خود را دارند.

کاهش سهمیه‌ واحدهای تولیدی برای رفع التهاب به‌وجود آمده بین عرضه و تقاضا

رئیس بخش برنامه‌ریزی تولید دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی‌ درخصوص درخواست واحدهای تولیدی استان از این شرکت، گفت: درخواست ارائه شده مبنی بر تأمین محصولات پتروشیمی‌ خارج از بورس به‌دلیل مقررات و دستورالعمل ابلاغی ستاد تنظیم بازار ممکن نیست.

حمید منصوری‌پور با اشاره به اینکه درباره بخش دیگری از درخواست واحدهای تولیدی خوزستان مربوط به کمبود مواد اولیه و یا عدم امکان تهیه محصولات مورد نیاز در بورس، بیان داشت: در این رابطه گزارشی تهیه شده نشان می‌دهد که کف عرضه محصولات در بورس کالا بیش از نیاز بازار است اما مواردی هم وجود دارد که به دلیل ظرفیت محدود تولید، با کمبود این محصولات در کشور روبه‌رو هستیم.

وی با تأکید بر اینکه در حال‌حاضر اختصاص محصولاتی از جمله PS معمولی، PS مقاوم و PS انبساطی در خارج از بورس به واحدهای تولیدی وجود دارد، گفت: اما بخش دیگری از نیاز استان خوزستان تحت‌عنوان محصولات PE سبک تزریقی، PE سبک خطی، PE سبک فیلم، PE سنگین فیلم، PE سنگین تزریقی، PE سنگین اکستروژن، PE سنگین تزریقی، PE سنگین بادی وPE سنگین دورانی به دلیل کمبود ظرفیت تولید باید از طریق بورس خریداری شود.

رئیس بخش برنامه‌ریزی تولید دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی ‌تصریح‌کرد: در حال‌حاضر نیز بین میزان تولید و نیاز کشور به ماده‌های PVC، PET، PP نساجی و PP مصرفی در صنایع تفاوت‌هایی وجود دارد که شرکت‌های پتروشیمی ‌را دچار التهاباتی کرده است.

منصوری‌پور با تأکید بر اینکه در صورت تداوم این التهاب حتی ممکن است بحث واردات محصول PP در دستور کار قرار بگیرد، افزود: به‌منظور کنترل بخشی از التهاب موجود این محصولات در بورس کالا، وزارت صمت اقدام به کاهش سهمیه مواد اولیه واحدهای تولیدی کرده اما باید توجه داشت که همواره التهاب در مورد محصولات پتروشیمی ‌از گذشته تاکنون وجود داشته است.

وی به جزییات بیشتر نحوه عرضه و تقاضای محصولات پتروشیمی‌ در بورس کالا اشاره‌ کرد و گفت: به‌عنوان مثال تأمین ماده PVC طی سال‌های گذشته تاکنون بدون مشکل خاصی در حال انجام است اما آنچه که این ماده را نسبت به دیگر محصولات متفاوت کرده ، شدت رقابت ۵۰ تا ۶۰ درصدی آن در بورس کالاست.

منصوری‌پور اضافه‌ کرد: خرید ماده PET نیز در بورس کالا از رقابت بالایی برخوردار است و علاوه بر آن کشور با محدودیت تولید این محصول روبه‌رو است.

این مقام مسؤول در شرکت ملی پتروشیمی ‌با تأکید بر اینکه به‌خاطر مقررات موجود عرضه محصولات پتروشیمی ‌باید در بورس صورت بگیرد، گفت: اگر قرار باشد اقدامی‌ خارج از مقررات حاکم بر بورس صورت بگیرد، باید قوانین تغییر کنند؛ در غیر این صورت نهادهای نظارتی برابر قانون عمل خواهند کرد.

وی همچنین به‌ برگزاری کمیته تخصصی صنایع پتروشیمی ‌ستاد تنظیم بازار در هفته جاری اشاره کرد و گفت: در این نشست دغدغه واحدهای تولیدی استان خوزستان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

منصوری‌پور یادآورشد: باید توجه داشت که اگر اصلاحاتی در فرآیند عرضه محصولات صورت بگیرد، شرکت ملی پتروشیمی ‌به عنوان متولی این بخش تغییرات انجام شده را اعمال و اجرایی خواهد کرد.

وی ادامه ‌داد: شرکت ملی پتروشیمی ‌عرضه محصولات مورد نیاز واحدهای تولیدی را در بورس عرضه می‌کند اما این وزارت صمت است که مدیریت تقاضا به این محصولات را برعهده دارد؛ بنابراین تنها خواست و اراده شرکت ملی پتروشیمی ‌به تنهایی برای اجرایی کردن درخواست واحدهای تولیدی خوزستان جهت عرضه مواد اولیه خارج از بورس کافی نیست.

رئیس بخش برنامه‌ریزی تولید دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی ‌همچنین درخصوص چگونگی نحوه فعالیت تعاونی‌های تأمین‌کننده مواد اولیه صنایع پایین‌دست پتروشیمی، عنوان‌کرد: این تعاونی‌ها به‌هیچ وجه دارای سهمیه نیستند بلکه با عضوگیری از واحدها و سپس تجمیع سهمیه آنها، امکان تهیه مواد اولیه در بورس را پیدا می‌کند.(برخی واحدها به دلیل سهمیه‌های پایین و قوانین حاکم بر بورس نمی‌توانند اقدام به خرید محصول کنند.)

منصوری‌پور اضافه‌کرد: بعد از اینکه تعاونی‌ها از طریق بورس اقدام به خرید خوراک مورد نیاز واحدهای عضو خود می‌کنند محصولات خریداری شده بین واحدهای تولیدی توزیع می‌شود.

درخواست تأمین مواد اولیه صنایع پایین‌دست پتروشیمی ‌به ستاد تنظیم بازار

دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان خوزستان با اشاره به اینکه هفته گذشته فهرستی از محصولات مورد نیاز واحدهای تولیدی استان تهیه و به شرکت ملی پتروشیمی ‌ارسال شده است، گفت: بعد از پیگیری‌ها و برگزاری نشست‌های کارشناسی، مشخص شد که این شرکت به عنوان متولی عرضه این محصولات بدون تغییر مقررات، اجازه اختصاص سهمیه مورد انتظار واحدهای تولیدی استان را ندارد.

شهلا عموری تصریح کرد: در نهایت درخواست تأمین ماهانه سه‌هزار تن محصولات پتروشیمی‌ خارج از بورس ویژه صنایع کوچک استان به ستاد تنظیم بازار کشور ارجاع شد و در این رابطه پیگیری‌ها برای تحقق این مطالبه بخش‌خصوصی استان ادامه دارد.

وی همچنین با تأکید بر اینکه ادامه پیگیری‌ها برای رفع مشکل واحدهای تولیدی استان نیازمند تعامل و همکاری هرچه بیشتر سازمان صمت با انجمن پلیمری خوزستان و دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان خوزستان است، بیان‌داشت: دسترسی آزاد به اطلاعات مورد نیاز برای بررسی‌های کارشناسی به‌خصوص در زمینه واحدهای پایین‌دست پتروشیمی‌ می‌تواند روند تحقق مطالبات بخش‌خصوصی استان را تسریع ببخشد.

عموری یادآورشد: علاوه بر این از انجمن صنایع پلیمری و شیمیایی خوزستان خواسته شده تا همزمان که موضوع درخواست واحدهای تولیدی استان از طریق ستاد تنظیم بازار کشور پیگیری می‌شود، نسبت به ایجاد سازوکار لازم جهت راه‌اندازی تعاونی تأمین‌کننده مواد اولیه صنایع پتروشیمی ‌اقدام کند.

وی اضافه کرد: در صورتی که این تعاونی تشکیل شود، فرآیند تهیه خوراک مورد نیاز صنایع کوچک پتروشیمی ‌از طریق بورس با برنامه‌ریزی هدفمند و کارشناسی بهبود خواهد یافت.

واگذاری بخشی از اختیارات ستاد تنظیم بازار کشور به استان‌ها

معاون اقتصادی و بازرگانی سازمان صنعت،‌معدن‌وتجارت خوزستان همچنین با اشاره به اینکه قرار است به‌زودی بخشی از اختیارات ستاد تنظیم بازار کشور به استان‌ها واگذار شود، گفت: در صورتی که لازم باشد از ظرفیت این ستاد در استان خوزستان به منظور رفع مشکلات تولیدکنندگان صنایع کوچک استفاده خواهد شد.

عبدالرحمان ناصریان اضافه کرد: همچنین با توجه به اینکه درخواست واحدهای تولیدی پایین‌دستی پتروشیمی‌ها به ستاد تنظیم بازار کشور ارجاع شد، با همکاری که بین سازمان صمت استان، انجمن صنایع پلیمری و دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی صورت می‌گیرد، تلاش می‌شود تا شرایط مناسبی برای اقناع اعضای این ستاد و جلب موافقت آنها با این درخواست را به وجود بیاوریم.

مقررات حاکم بر بورس کالا نباید به تولید صنایع پایین‌دست آسیب بزند

مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری خوزستان با تأکید بر ضرورت شناسایی راه‌حل اساسی برای تأمین نیازهای صنایع پایین‌دستی خارج از بورس (بعد از کشف قیمت در بورس) اظهارداشت: واحدهای موجود در استان خوزستان با توجه به شرایط نگران‌کننده‌ای که در آن به‌سر می‌برند نیاز دارند تا در مدت زمان معقول(یک تا دو سال) از امکان تهیه مواد اولیه خارج از چرخه بورس کالا برخوردار باشند.

ارسلان شهنی، ارجاع درخواست واحدهای استانی برای تهیه مواد اولیه خارج از بورس به ستاد تنظیم بازار کشور را یک پیشنهاد کاربردی در جهت اصلاح مقررات حاکم بر بورس کالا دانست و اضافه‌کرد: در این رابطه مکاتبات لازم از سوی استاندار خوزستان با ستاد تنظیم بازار کشور صورت می‌گیرد.

این مقام مسؤول در استانداری خوزستان یادآور شد: جهت طرح خواسته واحدهای تولیدی استان به‌شکل کارشناسی و دقیق لازم است با همکاری مشترکی که توسط انجمن صنایع پلیمری، شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی استان و سازمان صمت استان انجام می‌شود، اطلاعات شرکت‌های فعال در حوزه صنایع پایین‌دست پتروشیمی‌استان شامل تعداد واحدهای تولیدی، حجم خوراک مورد نیاز، مقدار سهمیه در سامانه بهین‌یاب و همچنین میزان تولید این واحدها درسال گذشته تهیه شود.

وی همچنین به ضرورت ارائه اطلاعات آماری مورد نیاز بدنه کارشناسی نهادهای بخش‌خصوصی تأکید کرد.

براساس این گزارش، فعالان اقتصادی استان خوزستانی یکی از مهم‌ترین مسؤولیتهای اجتماعی مجتمع‌های پتروشیمی‌ در استان خوزستان را اختصاص سهمیه مواد اولیه به واحدهای پایین‌دستی این صنعت می‌دانند.

منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ‌در محدوده‌ای به وسعت حدود دوهزار و ۸۵۰ هکتار در جنوب غربی ایران و در ساحل خلیج‌فارس، واقع در شهرستان بندر ماهشهر قرار گرفته شده است.

هماکنون ۲۱ مجتمع تولیدی با ظرفیت اسمی ‌حدود ۲۶ میلیون تن محصول پتروشیمیایی در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ‌طراحی و احداث شده‌اند. حدود ۴۰ درصد ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ‌کشور در این منطقه وجود دارد.