مدیریت بحران حاشیه نشین، خسارت حادثه ماهشهر را به ۶۰ میلیون یورو رساند

 

گروه انرژی – حادثه پشت حادثه؛ هنوز چندروزی از آتش‌سوزی مهیب ۴ روزه در پتروشیمی بوعلی سینا نمی‌گذرد که باز هم یک اتفاق دیگر قربانی گرفت. ترکیدگی و آتش‌سوزی خط لوله مایعات گازی NGL در منطقه نفتی مارون منجر به سوختگی و در نهایت کشته شدن یکی از کارکنان صنعت نفت شد.

در این میان عواقب جانی این حوادث دامنگیر نیرو‌‌ها و کارگران پروژه‌های نفتی می‌شود، دامنه آلودگی بعد از حادثه متوجه محیط‌زیست و درنهایت ضرر و زیان مالی آن گریبان بودجه صنعت نفت و پتروشیمی کشور را خواهد گرفت.

به گزارش مناقصه‌مزایده، هرروز زمان بین وقوع حوادث نفتی کم‌تر از گذشته می‌شود که این نشان از عدم مدیریت درست و نظارت دقیق مسؤولان دارد.

شروع حادثه اخیر پتروشیمی بوعلی سینا از نشتی یکی از ولو‌‌‌ها (شیرها) و به شعله‌ور شدن آتش در یکی از مرتفع‌‌‌ترین برج‌های واحد پارازایلین جرقه خورد که راهکار ارایه شده هم انتظار برای اتمام سوخت داخل مخزن بود!

می‌توان مدعی شد که حادثه آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی مانند حوادث مشابه دیگری که در این صنعت تاکنون اتفاق افتاده است نتیجه فقدان سازوکار مدیریت بحران است.

غلامحسین‌عشقی، کارشناس ایمنی کار در تشریح این مسأله بیان می‌کند: وقتی حادثه‌ای در هر بعدی اتفاق می‌افتد مهم‌ترین شاخص و مهم‌ترین عامل «مدیریت سازمان در نحوه مدیریت بحران است که می‌تواند با ارایه دستورالعمل‌های مناسب، آموزش مناسب، بازرسی‌های مناسب دوره‌ای، ارزیابی ریسک و بودجه و متریال مناسبی را تأمین کند.

او تشریح می‌کند: مخزن مواد نفتی قابل اشتعال طوری طراحی و پیش‌بینی شده است که وقتی مخزنی از بالا می‌سوزد می‌توان از پایین مخزن سوخت آن‌را تخلیه کرد. هر مخزن مواد نفتی، شیمیایی و پتروشیمی دارای یک شیر تخلیه اضطراری است و خیلی عجیب است که در حادثه‌ای مانند آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی برای یک مخزن ۷۵ میلیون لیتری حاوی مواد اشتعال‌زا شیر تخلیه اضطراری در نظر گرفته نشده باشد.

پرونده حادثه بوعلی روی میز مجلس رفت

علت آتش‌سوزی در پتروشیمی بوعلی ماهشهر نقص فنی عنوان شد هرگونه اظهار نظر در خصوص عمدی بودن قضیه توسط نیروی انسانی منتفی اعلام شد.

این درحالی است که پای سازمان بازرسی کل کشور به جریان حادثه باز شده است تا زوایای آتش‌سوزی مورد بررسی قرار گیرد. در حکم ناصرسراج، رییس سازمان بازرسی کل کشور خطاب به سرپرست هیأت بازرسی آمده است که هیأت مذکور از تاریخ ۲۰ تیرماه با استقرار در مجموعه وزارت نفت و حضور در محل وقوع حادثه آتش‌سوزی در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر، با بهره‌گیری از کارشناسان و متخصصین مربوطه و همچنین مراجعه به مسؤولان و کارکنان ذی‌ربط نسبت به بررسی این موضوع اقدام کرده و نتیجه را با دقت و مستدل گزارش کنند.

علی صفی خانی فرمانده عملیات حادثه پتروشیمی بوعلی سینا نیز در خصوص این‌که اعضای کمیسیون انرژی انتقاد کردند این که تیم عملیات مشترک منتظر ماندند مواد مخزن بسوزد تا تمام شود درست نبوده است. گفت: این اطلاعات تصوری غلط است. ما در آن فاصله تصمیم گرفتیم محتویات مخزن را با ایجاد دو خط و پمپاژ به طرف اسکله‌های صادراتی ارسال شد این تخلیه ظرفیت خاصی داشت و امکان آن تا میزان صفر وجود نداشت. اجازه دهید کمیته تحقیق و بررسی حادثه به این موضوع بپردازد و در آن گزارش مشخص خواهد شد که اقدام‌هایی که درباره عملیات صورت گرفته، چه بوده است، شواهد آن وجود دارد.

فریدون‌حسنوند، رییس کمیسیون انرژی نیز روز گذشته با بیان بررسی زوایای پیدا و پنهان حادثه اظهار کرد: قرار است مدیرعامل پتروشیمی ایران، مدیرعامل هلدینگ خلیج‌فارس و مدیرعامل پتروشیمی بوعلی سیما با حضور در جلسه کمیسیون انرژی نظرات خود را در مورد این حادثه ارایه کنند و بعد از بحث و تبادل نظر در این زمینه گزارش اولیه در کمیسیون انرژی در این زمینه تهیه خواهد شد و چند نفر از اعضای کمیسیون و کارشناسان برای بررسی موضوع به محل اعزام خواهند شد.

وی با تأکید بر این‌که احتمال خرابکاری در حادثه آتش‌سوزی پتروشیمی ماهشهر وجود ندارد، یادآور شد: این حادثه به هیچ وجه خرابکاری نبوده بلکه اشکال فنی و نشت مواد در بخش‌های مختلف وجود داشته که البته باید ابعاد آن کاملاً مورد بررسی قرار گیرد ما هم سعی می‌کنیم در این زمینه پیش داوری نکنیم تا گزارش‌ها در این زمینه ارایه شود.

فارغ از محرز بودن ضعف HSE در صنعت نفت باید اذعان داشت در مقطعی که مهار برخی موارد امری محال به نظر می‌رسد، بهتر است به جای دست روی دست گذاشتن با بررسی حوادث مشابهی که در گذشته اتفاق افتاده است به پیش‌بینی مواردی روی آورد تا در موقعیت‌های مشابه اشتباهات گذشته تکرار نشوند.

سوخت مواد شیمیایی و آلودگی محیط‌زیست

از این دست اتفاقات غیرقابل جبران در صنعت نفت کشور به کرات رخ می‌دهد. درست یک سال از حادثه آتش‌سوزی پتروشیمی ماهشهر می‌گذرد، حادثه‌ای که علت وقوع آن نشتی یکی از خط لوله‌های هگزان بود. از میان سایر نیروهای حاضر در صحنه با وخامت اوضاع تنها یک کارگر خود را به محل نشتی می‌رساند و با از دست دادن جان خود، از وقوع یک فاجعه بزرگ جلوگیری می‌کند.

یکی از مهم‌ترین نتایج حادثه اخیر آلودگی سوختن چندین تن مواد شیمیایی بوده که به‌طور قطع دود ناشی از آن به چشم محیط زیست و ریه‌های مردم بومی خواهد رفت.

به گفته عشقی، تنها خسارت‌های تأسیساتی به عدد و رقم (کمی) تبدیل می‌شوند، اما درمورد خسارت‌های زیست‌محیطی نمی‌توان چنین شیوه‌ای را به‌کار برد. در واقع بررسی خسارت‌های زیست‌محیطی کم‌تر از خسارت‌های دیگر بدان پرداخته می‌شود اما بیش‌تر از هر چیزی اهمیت دارد.

وی می‌گوید: در حوادثی که حریق خارج از کنترل می‌شود (مانند آتش‌سوزی در پتروشیمی بوعلی) گازهایی غیرقابل مشاهده مانند، سولفات‌ها، نیترات‌‌ها و هیدروکربن‌‌ها بر اثر سوخت خام و نیمه خام در هوا ر‌‌ها می‌شوند که خیلی خطرناک‌تر و سمی‌تر از دود غلیظ سیاه قابل مشاهده ناشی از سوخت و ساز در کوره‌ها هستند.

همچنین مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، گفت: جبران خسارات و آسیب‌هایی که به محیط‌زیست وارد می‌شود، باید پرداخت شود و قطعاً این مورد باید بر پتروشیمی ماهشهر نیز اعمال شود و باید خسارت وارده به محیط‌زیست در اثر آتش‌سوزی اخیر پرداخت شود.

اسماعیل‌کهرم به ایسنا بیان کرد: گفته می‌شود دود ناشی از آتش‌سوزی اخیر پتروشیمی در ماهشهر، سمی و مضر نبوده؛ چگونه ممکن است که این حجم ترکیبات شیمیایی پتروشیمی دچار حریق شود و میلیون‌‌‌ها تن مواد شیمیایی تبدیل به دود شود و آن وقت تأثیر نداشته باشد. چگونه چنین چیزی ممکن است؟

وی ادامه داد: کسانی که این اظهارات را بیان می‌کنند آیا حاضرند که فرزندان خود را در معرض دود این کارخانه‌ها قرار دهند؟ چرا حقیقت بیان نمی‌شود؟ حقیقت این است که این دود، حاصل سوختن میلیون‌‌‌ها لیتر ماده شیمیایی با ترکیب‌های مختلف بوده است و قطعاً بر محیط‌زیست تأثیر دارد. باید گفت که هم دود ناشی از صنایع پتروشیمی و هم دود ناشی از آتش‌سوزی اخیر به محیط‌زیست آسیب وارد می‌کند.

این فعال محیط زیست با اشاره به حادثه آتش‌سوزی مخزن پتروشیمی بوعلی سینا ماهشهر، عنوان کرد: می‌گویند که این حادثه در پتروشیمی ماهشهر در اثر نشتی رخ داده است؛ چگونه کسی پیدا نشد که در یک مکان حساس از نشتی جلوگیری کند؟ اگر در خانه خود یک نشتی آبی صورت گیرد متوجه می‌شوند و جلوی آن را می‌گیرند.

کهرم با بیان این‌که دود ناشی از صنایع پتروشیمی برای محیط‌زیست زیان دارد، گفت: از اسم پتروشیمی مشخص است که مواد مورد کاربرد آن شیره نفت است و حامل مواد شیمیایی و نفتی بسیار زیادی است. در حالی که دود ناشی از اگزوز یک ماشین هم هوای شهر را آلوده می‌کند، بنابراین قطعاً این صنایع و دودی که تولید می‌کنند نیز برای محیط‌زیست ضرر دارد.

پرداخت تمام و کمال ضرر شرکت پتروشیمی بوعلی توسط بیمه

اما نکته دیگر خسارت ۶۰ میلیون یورویی پتروشیمی بوعلی در این ۴ روز بوده است خسارتی هنگفت که به گفته مسؤولان قرار است بیمه این خسارت را به صنعت نفت پرداخت کند خسارتی که در طول تاریخ بزرگ‌ترین پرداختی بیمه به این صنعت محسوب می‌شود.

مدیر بیمه‌های آتش‌سوزی بیمه ایران خسارت وارد شده به پتروشیمی ماهشهر درسال جاری را بزرگ‌ترین خسارت در نوع خود عنوان و تصریح کرد: این میزان خسارت در صنعت پتروشیمی کشور بی‌سابقه بوده و بزرگ‌ترین خسارت دراین باره به شمار می‌رود.

در حالی که کل ارزش دارایی بیمه شده پتروشیمی خلیج‌فارس ۱۳ میلیارد یورو می‌باشد برای هر حادثه شرکت‌های بیمه تا ۵۰۰ میلیون یورو تعهد کرده‌اند.

از سوی دیگر آتش‌سوزی مذکور برای سهامداران این مجتمع پتروشیمی تبدیل به دغدغه‌ای جدید شده است مبنی براین‌که سود سهام این شرکت به کف قیمتی برسد.

رییس امور سرمایه‌گذاری پتروشیمی خلیج‌فارس با بیان این‌که میزان خسارت‌های وارده پس از بررسی‌های لازم مشخص و اعلام خواهد شد، درباره اثر این حادثه بر سود هر سهم هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس هم گفت: این رویداد هیچ تأثیری در EPS اعلامی و ٨٦٦ ریالی هر سهم خلیج‌فارس ندارد.

خسرو رحمتی، رییس امور سرمایه‌گذاری، مجامع و سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با ارایه نامه شفاف‌سازی به سازمان بورس درباره آتش‌سوزی شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، اظهار کرد: کم‌تر از ۳ درصد از سود ناخالص سالانه این شرکت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

در پایان گفت علت حادثه نقص فنی یکی از پمپ‌های ۳گانه برج تقطیر موجب ایجاد بخار مواد اشتعال‌زا به صورت ابر شده بود که به کوره مجاور سرایت و باعث آتش‌سوزی شده بود.

 

بنا به گفته مسؤول روابط عمومی پتروشیمی بوعلی در حادثه آتش‌سوزی شخص خاصی مقصر نیست و خطای عمدی در کار نبوده، گرمای هوا تأثیر داشته، نشتی هم که مرتب در کارخانجات و شرکت‌ها رخ می‌هد. همچنین حادثه مربوط به فرسودگی قطعات و تجهیزات نبوده زیرا می‌بینیم که بعد از این همه آتش‌سوزی دوام خوبی داشته، زیرا اگر این‌گونه نبود مخازن کناری هم دچار آتش‌سوزی می‌شد.