وضعیت نامطلوب ICT در ایران؛ چرا در دولت الکترونیک عقبیم؟

وضعیت نامطلوب ICT در ایران؛ چرا در دولت الکترونیک عقبیم؟ طبق بررسی‌ها ایران به لحاظ فناوری اطلاعات و ارتباطات، وضعیت مطلوبی ندارد و جایگاه آن با اهداف توسعه کشور به‌خصوص سند چشم‌انداز ۲۰ ساله مغایر است. به گزارش تسنیم، در حال‌حاضر شهرهای ایران به‌خصوص کلانشهرها مواجه با مسائل و مشکلات عدیده‌ای هستند که یکی از […]

وضعیت نامطلوب ICT در ایران؛ چرا در دولت الکترونیک عقبیم؟

طبق بررسی‌ها ایران به لحاظ فناوری اطلاعات و ارتباطات، وضعیت مطلوبی ندارد و جایگاه آن با اهداف توسعه کشور به‌خصوص سند چشم‌انداز ۲۰ ساله مغایر است.

به گزارش تسنیم، در حال‌حاضر شهرهای ایران به‌خصوص کلانشهرها مواجه با مسائل و مشکلات عدیدهای هستند که یکی از این مسائل، فقدان فناوری‌های لازم جهت توسعه دولت الکترونیک است. در این میان در سال‌های اخیر فناوری‌های هوشمند تحولات گسترده‌ای را در تمامی‌عرصه‌های زندگی بشر به دنبال داشته و به عنوان بستری برای رشد و توسعه سایر بخش‌ها در ابعاد مختلف قلمداد شده است. این امر توجه بسیاری از کشورها را برای افزایش ظرفیت‌ها و کاهش مسائل و مشکلات‌شان به خود جلب کرده است به طوری که آینده کشورها در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ به میزان پذیرش مشتاقانه فناوری‌های دیجیتال وابسته خواهند بود. در واقع با استفاده از دنیای مجازی استفاده از تجهیزات و عرصه‌های کالبدی واقعی تعدیل شده و فضای مجازی به کمک فضای کالبدی شهر می‌شتابد.

در ایران از سال ۱۳۸۴ اقداماتی در حوزه‌های مرتبط با شهر هوشمند (دولت الکترونیک) از جمله تهیه سند راهبرد ملی دولت الکترونیک توسط مرکز فناوری اطلاعات ریاست‌جمهوری، برنامه‌ریزی جامع دولت الکترونیک توسط شورای‌عالی اطلاع‌رسانی و تهیه نقشه‌راه خدمات دولت الکترونیک صورت گرفته است. به علاوه در برنامه‌های توسعه، از برنامه سوم به بعد (ماده ۱۰۳ و ۱۲۴) برنامه چهارم (ماده۴۰)، برنامه پنجم (ماده۴۶ و اختصاص یک فصل مجزا تحت عنوان نظام اداری و مدیریت فناوری اطلاعات) بر فناوری اطلاعات و ارتباطات تأکید شده است. در برنامه‌های توسعه تا قبل برنامه پنجم علی‌رغم وجود مفاد مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات، فصل مجزایی به فناوری اطلاعات و ارتباطات اختصاص داده نشده بود و اهمیت آن به عنوان یک عامل کلیدی توسعه مورد قرار نگرفته بود.

همین امر باعث شده که وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران با آنچه باید باشد و از آن انتظار می‌رود فاصله دارد. هر چند صرفاً الکترونیکی شدن به معنای هوشمند شدن نیست و توجه به زیرساخت‌های انسانی، محتوا و کادر متناسب با نیازهای شهروندان و ذی‌نفعان ضروری است. اساس توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند پیش نیاز کلیدی، دسترسی، سواد و محتوای مناسب است. هر کدام از اینها به تنهایی مؤثر و اثربخش نیست. دسترسی با سرعت بالا و قیمت مناسب به خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات زمانی می‌تواند اثربخش باشد که ذی‌نفع بتواند استفاده بامعنا و پرفایده از خدمات و محتوی ارائه شده از طریق فناوری را ببرد. یک نیاز امروزی برای شهروندان استفاده از فناوری اطلاعات در تمام فعالیت‌های روزانه است که این در حد بسیاری از موارد تحقق نیافته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در انتهای ۲۰۱۶ حدود ۴۷ درصد از جمعیت جهان کاربر اینترنت بوده‌اند. این میزان در دو دهه قبل فقط دو درصد بوده است. براساس بررسی‌های اتحادیه بینالمللی مخابرات میانگین شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال ۲۰۱۶ در کشورهای توسعهافته حدود هفت و برای کشورهای در حال توسعه حدود چهار برآورد شده است که بیشترین شاخص برای ایران حدود پنج برآورد شده است که بیشتر از میانگین کشورهای در حال توسعه است. جایگاه ایران در بین ۱۷۵ کشور در سال۲۰۱۶، ۸۹ است. ایران در مقدار زیرشاخص دسترسی به اینترنت در ایران در سال ۲۰۱۶ دارای رتبه ۷۹ ، زیرشاخص استفاده از اینترنت با رتبه ۱۱۰ در جهان و زیر شاخص مهارت با رتبه ۶۵ در جهان است. نکته قابل‌توجه در این باره اختلاف بسیار زیاد مقدار زیرشاخص دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. این مسأله عدم توازن بین میزان دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات را نشان می‌دهد.

علاوه بر این، براساس آمار دپارتمان اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، رتبه ایران در آسیا رتبه۳۰ و در میان کل کشورهای عضو سازمان ملل رتبه ۱۰۵ را کسب کرده است. همچنین میزان شاخص خدمات آنلاین ایران برابر۳۷۰۱٫۰ است که این میزان از متوسط کشورهای آسیایی (۴۶۵۲٫۰) کمتر است. در شاخص زیرساخت مخابراتی با۲۹۴۰٫۰ از متوسط آسیا (۳۵۸۴٫۰) پایین تر است. اما در شاخص سرمایه انسانی وضعیت متفاوت است، به طوری که با ۶۸۸۲٫۰ از متوسط آسیا (۶۶۱۵٫۰) اندکی بالاتر است. به لحاظ مشارکت الکترونیک نیز رتبه ایران ۱۱۰ دنیاست.

سخن پایان اینکه کشور ایران به لحاظ فناوری اطلاعات و ارتباطات در جایگاه مناسبی قرار ندارد و جایگاه آن با هداف توسعه کشور به‌خصوص سند چشم‌انداز ۲۰ ساله مغایر است. به طوری که از لحاظ شاخص زیرساخت مخابراتی بیشترین فاصله را با متوسط جهانی دارد. از اینرو با توجه به اینکه جهان به سمت هوشمند شدن پیش می‌رود، توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت داشتن شهرهای هوشمند امری ضروری است و عدم توجه به این امر در درازمدت می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری داشته باش