ناصربهزادفر- این روز‌ها با قدم زدن در پیاده‌روهای پایتخت، احتمال دارد حرکت موش‌ها را در جوی‌های کنار خیابان دیده باشید. درچند سال اخیر به نظر می‌رسد تعداد موش‌ها افزایش یافته است. این افزایش می‌تواند برای سلامتی و بهداشت عمومی خطرناک باشد. به گزارش مناقصه‌مزایده، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی موش‌ها سالانه ۳۳ میلیون تن مواد […]
ناصربهزادفر- این روز‌ها با قدم زدن در پیاده‌روهای پایتخت، احتمال دارد حرکت موش‌ها را در جوی‌های کنار خیابان دیده باشید. درچند سال اخیر به نظر می‌رسد تعداد موش‌ها افزایش یافته است. این افزایش می‌تواند برای سلامتی و بهداشت عمومی خطرناک باشد.
به گزارش مناقصه‌مزایده، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی موش‌ها سالانه ۳۳ میلیون تن مواد غذایی را از بین می‌برند، که برای تغذیه ۱۳۰ میلیون نفر کافی است. از آن گذشته به علت رشد شدید دندان‌ها موجب خرابی مواد و تجهیزات در انبار‌ها، کارخانجات و … می‌گردند. از طرف دیگر بیماری‌های منتقله توسط جوندگان موجب اهمیت پزشکی این موجودات است که مبارزه با آن‌ها را حایز اهمیت می‌گرداند. جوندگان به عنوان مخزن بسیاری از بیماری‌های مسری انسان و حیوانات می‌باشند: ا کثر گونه‌های جانوری ناقل و ناشر امراض عفونی و مسری مختلف انسان و سایر حیوانات می‌باشند که بعضی از آن‌ها به وسیله خود جوندگان و برخی دیگر توسط انگل‌های خارجی آن‌ها به انسان و حیوانات منتقل می‌شوند. بیماری‌هایی که توسط جوندگان منتقل و پخش می‌شوند طیف وسیعی دارند، نظیر طاعون، جذام، تولارم، تب راجعه، سل، کچلی، لپتوسپیروز، بیماری لایم و … .
موش‌های خانگی
موش‌های خانگی قابلیت فوق‌العاده‌ای برای تطابق با محیط‌های مختلف دارند و در طول سال در داخل ساختمان‌ها زاد و ولد می‌کنند. اندازه آن‌ها کوچک و وزنشان در حدود ۱۵ تا ۳۰ گرم می‌باشد. طول دم و بدن آن‌ها مساوی، گوش‌ها نسبتاً بزرگ و چشم‌های درشت و رنگ آن‌ها خاکستری متمایل به قهوه‌ای است. موش خانگی برخلاف موش‌های بزرگ که نمی‌توانند بدون آب زنده بمانند با استفاده از سیستم تغلیظ ادرار در کلیه آب را ذخیره می‌کند و بیش‌تر آب را از طریق مواد غذایی آبدار تأمین می‌کند. میزان آب در کنترل جمعیت این موش بسیار مؤثر است. موش‌های خانگی شب فعال هستند و شب‌ها برای تغذیه از لانه خود خارج می‌شوند، این موش‌ها کم‌تر به ایجاد لانه علاقه دارند و بیش‌تر از شکاف دیوار‌ها یا از بین درز آجر خانه‌ها برای زندگی استفاده می‌کنند و با وجود شرایط مساعد و امن بودن مکان، درز یا شکاف را گسترش داده و آن را بزرگتر می‌کنند، جالب است بدانید که این موش‌ها ۵ تا ۶ بار در سال آبستن شده و هر بار ۶ تا ۱۰ بچه می‌زایند.
موش سقف
این موش به موش سقف یا موش انباری یا موش سیاه یا موش کشتی نیز شهرت دارد .این موش بسیار چالاک و تند و تیز است و به‌راحتی از درخت بالا می‌رود. این موش زندگی در بالای ساختمان‌ها و سقف‌های چوبی را ترجیح می‌دهد علاقه این موش به مواد غذایی گیاهی بیش‌تر از مواد حیوانی و گوشتی است ولی از مواد غذایی حیوانی هم تغذیه می‌کند. طبق مطالعات انجام شده در ژاپن، این موش‌ها عادات غذایی خاصی را دنبال می‌کنند و در انبار مغازه‌های خشکبار خواربار سوپر مارکت‌ها که معمولاً غذا را در طبقات بالا قرار می‌دهند یافت می‌شوند. این موش نیز به آب بسیار وابسته است به دلیل توانایی حرکت بر روی سیم‌ها کابل‌ها طناب‌های کشتی به‌راحتی از نقطه‌ای به نقطه دیگر حرکت می‌کند و همچنین شناگر بسیار خوبی است. موش‌های سیاه یا موش‌های سقف لانه‌های خود را در بخش‌های بالای سقف یا درختان می‌سازند و در آن‌جا تولید مثل می‌کنند این موش نیز همچون موش قهوه‌ای ۴۰تا ۳۰ گرم غذا در روز مصرف می‌کند ولی از نظر اندازه از موش قهوه‌ای کوچک‌تر است. جالب است بدانید در مطالعات انجام شده این موش بر روی درختان کاج و سرو زندگی می‌کرده نحوه استفاده از دانه کاج را به فرزندان خود آموزش می‌داده است در حالی‌که موش قهوه‌ای حتی قادر به باز کردن دانه کاج نبوده است .
موش فاضلاب
این موش‌ها در بخش‌های سطحی و پایین ساختمان‌ها، فاضلاب‌ها، انبارهای مواد غذایی و کالا و کارخانجات صنعتی و غیره زندگی می‌کنند و به زباله‌ها و زندگی در بین آن‌ها بسیار علاقه‌مند هستند. اندازه این موش گاهی به نیم متر می‌رسد و با مهیا شدن شرایط مناسب از نظر غذا، آب و پناهگاه تاریک در طول سال ۸تا۹بار آبستن شده و به‌طور متوسط ۷ بچه می‌زاید. موش فاضلاب لانه خود را در شکاف‌های جوی آب فاضلاب‌ها و درز‌ها و خلل و فرج دیوار در بخش‌های پایینی می‌سازد. موش فاضلاب در فاضلاب‌ها که بیش‌تر از هر نقطه دیگری امکان زندگی فراهم است، وجود دارد و لانه خود را در محل شاخه‌های فرعی فاضلاب که خشک است بنا می‌کند. این موش علاقه‌مند به ساخت لانه است و مشاهده شده که حفراتی را به عمق کم‌تر از ۱٫۵ متر با چندین راه ورود و خروج ایجاد می‌کند که بیش‌تر در حاشیه خاکی کانال‌های عبور آب است. جالب است بدانید که این موش بسیار مهاجم، گوشتخوار و شناگر قابلی است.
اهمیت پزشکی و مبارزه با جوندگان
کنترل موش‌ها از نظر بهداشتی و اقتصادی اهمیت ویژه‌ای دارد. موش‌ها جهت ادامه زندگی و تکثیر نیازمند پناهگاه، آب و غذا می‌باشند (موش‌های ماده در صورت مساعد بودن شرایط زیست در عرض ۱سال ۷-۵ بار تولید مثل می‌نمایند و هر بار بین ۵ تا ۱۵ نوزاد به دنیا می‌آورند که این نوزادان در مدت ۳ ماه به بلوغ کامل می‌رسند و می‌توانند جفتگیری نموده و بچه به دنیا آورند) بنابراین جهت کنترل موش‌ها و کاهش زاد و ولد و جلوگیری از انتقال عوامل بیماریزا و خسارت‌های ناشی ازتغذیه آن‌ها با حذف نیاز‌های اصلی آن‌ها می‌توان در این راستا گام برداشت و از راه‌های مختلف مبارزه بهره گرفت.
۱- اقدامات محیطی
الف- جلوگیری از ورود موش‌ها به داخل اماکن شامل:
– مسدود نمودن سوراخ‌های کنار دیوار
– تعویض شیشه و درب‌های شکسته
– نصب توری بر روی سوراخ‌ها و منافذ فاضلاب
– غیرقابل نفوذ نمودن درهای ورودی
– قراردادن زباله در کیسه‌های دربسته
– تعمیرکردن لوله‌های آب و جلوگیری از چکه کردن آن‌ها
– روش انبار‌سازی صحیح مواد غذایی
۲- اقدامات مکانیکی
نصب تله در محل عبور موش‌ها
استفاده از تله‌های زنده گیر با کاربرد مواد غذایی جاذب موش‌ها مانند خیار، گردو
استفاده از تله‌های کشته‌گیر با کاربرد مواد غذایی جاذب موش‌ها مانند خیار، گردو
لاشه موش‌ها را باید ضدعفونی نمود و آن‌ها را در کیسه‌های در بسته قرارداد.
۳- مبارزه شیمیایی
استفاده از طعمه‌های مسموم
-استفاده از طعمه‌های مسموم محتوی جونده‌کش‌های ضد انعقادی مانندکلرات (برودی فاکوم) – وارفارین برومادیلون (لانیرات)
-استفاده از طعمه‌های مسموم محتوی جونده‌کش‌های معدنی مانند فسفر دوزنگ
استفاده از جونده‌کش‌های تدخینی جهت ضدعفونی نمودن کشتی‌ها، هواپیما‌ها و انبارهای محتوی مواد غذایی مانند: بروموردومتیل- دی اکسیدکربن – سولفوردوکربن
اگر از جونده‌کش‌های تدخینی استفاده می‌نمایید بایستی کلیه افراد از محل عمل دور شوند و کلیه درب‌ها و منافذ محل مسدود شده باشد. بعد از کاربرد جونده‌کش تدخینی قبل از شروع به‌کار بایستی درب‌ها را باز نمود و پس از لااقل یک ساعت، در محیط قرارگرفت.
واقعیت‌های شگفت‌آور و عجیب درباره موش‌ها
– اگرچه گونه‌های بسیار مختلف از موش وجود دارد، اما یکی از انواع بسیار مشهور آن موش قهوه‌ای یا نروژی است. به احتمال زیاد منشأ این موجود چین بوده است که بزرگ‌ترین نمونه آن می‌تواند حدود یک کیلو به بالا وزن داشته باشد. این موش‌ها مانند طاعون تقریباً در همه جای جهان با جمعیتی از چند صد هزار تا چند صد میلیون به جز مناطقی از قطب شمال و جنوب وجود دارند.
– موش سیاه و بدریخت مناطق استوایی را که بعضی‌ها آن را به انواع دیگر آن ترجیح می‌دهند زمانی گونه غالب در اروپا بود. این موش همانا ناقل طاعون سیاه بود. ککی که بر روی بدن این موش‌ها زندگی می‌کرد، عامل انتقال آفات باکتری‌های یرسینیا به میلیون‌ها نفر از قربانیان بی‌خبر طاعون بوده است. موش‌های سیاه و سفید کوهنوردان بسیار عالی هستند و ثابت کرده‌اند که به زهر بسیاری از گونه‌های حیوانات زهردار سراسر جهان واکسینه هستند. آن‌ها به خصوص در نیوزیلند بسیار زیاد هستند. آن‌ها برخلاف همتایان قهوه‌ای خود تمایل دارند سریع به مانند یک انفجار جمعیت خود را بزرگ و بزرگتر کنند.
– این تقریباً غیرممکن است که به‌طور کامل خانه شما ضدموش ساخته شده باشد. آن‌ها می‌توانند به راحتی از طریق هر دهانه کوچکی به قطر یک چهارم بدنشان وارد محیط شوند. با توجه به مقیاس‌‌های انجام شده سختی دندان موش سخت‌تر از آهن یا فولاد است و می‌تواند به راحتی قادر است هر چیزی را گاز بگیرد. هنگامی که آن‌ها به خانه حمله می‌کنند، گرفتن آن‌ها بسیار دشوار است، چون موش باهوش است. تله‌های موش که غالباً به عنوان سلاح برای مقابله با موش‌ها ساخته شده‌اند برای حیوانات خانگی و بچه‌ها خطرناک هستند و به همین علت آن‌ها هنوز هم جولان می‌دهند.
– توکسو پلاسما گوندی انگل تک‌یاخته‌ای که به‌طور کامل در چرخه عمر یک گربه و در بدن این موجود وجود دارد. گربه‌ها با استفاده از این انگل به باروری و ادامه نسل می‌رسند. اما همین انگل اگر درون بدن یک میزبان موذی مانند موش که آلوده هم هست وارد شود تغییرات عجیب و غریبی در مغز حیوان به وجود می‌آورد و در نهایت منجر به مرگ آن می‌شود. توکسوپلاسموز در بدن ۳٫۱ از جمعیت جهان وجود دارد. بعضاً کشنده و خطرناک است. به خصوص برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زنان باردار. توکسوپلاسموز به بسیاری از بیماری‌های دیگر، از جمله اسکیزوفرنی ارتباط دارد.
– اما گسترش موش‌ها در سراسر جهان به‌طور کامل شامل انواع خوش‌شانسی‌های محیطی است. آن‌ها می‌توانند خودشان را بدون مشکل زیادی با محیط‌های مختلف منطبق کنند. موش می‌تواند مانند یک شتر بی‌آبی را تحمل کند. بدن بسیار مقاومی در برابر سقوط از ارتفاع دارند. آن‌ها می‌توانند مقدار زیادی در برابر اشعه‌های مختلف دوام بیاورند. زنده ماندن و شنا کردن در طول نیم مایل از دیگر توانایی‌های این موجود عجیب است. در طول نسل‌ها، آن‌ها نسبت به سموم مختلف مصونیت خاصی به‌دست آورده‌اند.
– در حالی که برخی گربه‌های خانگی ممکن است تا حد زیادی توانایی شکار موش را از دست داده باشند، هنوز هم بسیاری از موجودات دیگر وجود دارند که موش به عنوان یک جزء اصلی از رژیم غذایی آن‌ها به حساب می‌آید. جغد‌ها و بازها، مارها، اعضای خانواده راسو و بسیاری از شکارچیان بزرگ عاشق خوردن موش هستند. بعضی از نژادهای سگ نیز در شکار کردن موش‌ها تبحر خاصی دارند. حتی انسان‌ها هم در بعضی نقاط جهان مانند آفریقا و آسیای جنوب شرقی موش را به عنوان یک غذای لذیذ نوش جان می‌کنند. در حالی که ممکن است در بعضی از نقاط هند این موجود مورد پرستش قرار بگیرد در جای دیگری به عنوان غذا مصرف می‌شود.
– بسیاری از کشفیات دنیای پزشکی براساس آزمایش‌هایی است که بر روی این موجودات کوچک انجام می‌گیرد. با دستکاری ژنتیکی در بعضی از نژادهای مختلف آن‌ها را برای استفاده در شناخت دارو‌ها و مراحل درمان بیماری‌هایی مانند دیابت و البته مشکلات ناشی از چاقی و … استفاده می‌کنند. به تازگی از موش در مهندسی ژنتیک برای ساخت بافت، پوست و غضروف استفاده شده است که این بحث بسیار جنجال برانگیز شده است.
– برای کسانی که از جوندگان می‌ترسند، موش صحرا‌های گامبیا مظهری از رعب و وحشت مطلق خواهد بود. شباهت ظاهری این موش به موش صحرایی نروژ شاید اشتباه برانگیز باشد اما، نسخه گامبیایی این حیوان می‌تواند تا۷ کیلو گرم رشد کند. در آفریقا بومی این سرزمین، موش را به عنوان گوشت بیشه‌زار می‌خورند اما ماهیت هوشمند و سر به زیر این حیوان منجر شده است تا برای شناسایی مین‌های زمینی مورد استفاده قرار گیرد. با وجود ظاهر نامطلوب آن، موش صحرایی غول‌پیکر در واقع کاملاً دوستانه است و مواردی می‌تواند به عنوان یک حیوان خانگی عجیب و غریب مورد استفاده قرار گیرد.
– یک جفت موش می‌تواند در ۵ زایمان ۷-۱۵ نوزاد در یک سال به‌دنیا بیاورد و همین نوزادان در حدود ۵ هفته‌ای که باشند خودشان بارور می‌شوند. در یک محیط خلأ، یک جفت موش از لحاظ نظری می‌توانند صد‌ها هزار و یا شاید میلیون‌ها فرزند در یک سال تولید کنند. باید خدا را شکر کرد که در شرایط عادی میزان مرگ و میر نوزادان موش‌ها حدود ۹۵ درصد در ابتدای دوران زندیگیشان است.
– یک موضوع جالب درباره موش‌ها اتفاقی است تحت عنوان موش پادشاه که شاید یک اتفاق عجیب و غریب باشد. در جایی موش‌های بسیاری از دم به هم میچسبند و در نهایت دم‌های آن‌ها به هم تنیده می‌شود. چند نمونه از این اتفاق در قرون وسطی یافت شده است گرچه اشکالات و شبهات زیادی در این مورد وجود دارد. بزرگ‌ترین پادشاه موش شناخته شده، یک خوشه متشکل از ۳۲ سر موش سیاه صحرایی مومیایی شده در یک شومینه میلر در Buchheim، آلمان به سال ۱۸۲۸ که می‌توان آن را بر روی صفحه نمایش در موزه Mauritianum در Altenburg، آلمان دید. از لحاظ تاریخی، موش پادشاه به عنوان یک فال وحشتناک در ارتباط با مرگ و بیماری دیده می‌شود.
– براساس تجارب به دست آمده، روش جالبی برای تخمین تعداد موش‌ها وجود دارد:
اگر شما در محل موش را به چشم نبینید ولی آثارش را مشاهده کنید مقدار آن ۱۰۰- ۱عدداست.
اگر گاهی فقط در شب موش دیده شود یعنی این‌که ۵۰۰-۱۰۰ عدد موش در محل وجود دارد.
اگر در روز گاهی دیده شوند و در شب زیاد به چشم بخورد یعنی این‌که ۱۰۰۰-۴۰۰ عدد موش در محل وجود دارد.
اگر در روز و هم در شب به کرات موش دیده شود یعنی این‌که ۵۰۰۰ موش در محل وجود دارد.
با این ویژگی‌های مختلف که در موش‌ها دیده می‌شود، مسؤولان شهرداری تهران کار مشکلی برای مبارزه با این حیوان خواهند داشت. به هر روی امیدواریم با اتخاذ یک برنامه مناسب و با عملکرد مناسب نتیجه‌ای مناسب در جهت بهبود سلامتی و بهداشت به دست آید.
منابع:
shegeftiha.com
www.sampashi.com
www.itpnews.com
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.