«سرو هرزویل» نماد طبیعت گیلان، نیازمند توجه بیش‌تر

«سرو هرزویل» نماد طبیعت گیلان، نیازمند توجه بیش‌تر سرو روستای «هرزویل»در منجیل اگرچه۱۶ سال زودتر از سرو ابرکوه یزد در فهرست آثار طبیعی کشور ثبت شده ولی حتی برای گیلانی‌‌ها هم ناشناخته بوده و نیازمند توجه بیش‌تر مدیران برای ادامه حیات است. به گزارش مهر، سروی غول پیکر در استان گیلان وجود دارد که به […]

«سرو هرزویل» نماد طبیعت گیلان، نیازمند توجه بیش‌تر

سرو روستای «هرزویل»در منجیل اگرچه۱۶ سال زودتر از سرو ابرکوه یزد در فهرست آثار طبیعی کشور ثبت شده ولی حتی برای گیلانی‌‌ها هم ناشناخته بوده و نیازمند توجه بیش‌تر مدیران برای ادامه حیات است.

به گزارش مهر، سروی غول پیکر در استان گیلان وجود دارد که به روایتی هزار سال و به روایتی ۳ هزار سال است که در این خطه نفس می‌کشد. خیلی‌ها به دیدنش رفته‌اند. از ناصرالدین شاه قاجار گرفته (۱۲۵۰ش) تا نیکتین، کنسول روس (۱۳۰۰ش). شاه قاجار در سفرنامه فرنگش آورده که در زیر این درخت غول پیکر عصرانه خورده و موزیسین‌هایی -که لای شاخ و برگ‌های درخت مخفی شده بودند- برایش موسیقی نواخته‌اند.

درخت نذر کرده و مقدس

سرو روستای هرزویل در مسیر خیل مسافرانی است که به دیدن طبیعت گیلان می‌آیند ولی بیش‌تر مسافران منجیل از توربین‌های بادی و سد سفید رود عبور کرده و کم‌تر به دیدن اَبَرسرو هرزویل می‌روند.

با این‌که درخت را در حصارهای فلزی محبوس کرده‌اند ولی تنومندی و قطوری‌‌اش را می‌توان از پشت حصار‌ها دریافت.

پارچه‌هایی که به نیت حاجت خواهی به شاخه‌های این درخت بسته شده، در بادهای عصرگاهی منجیل به این سو و آن سو تاب می‌خورد و بیننده را به یاد افسانه درخت گیسو می‌اندازد.

یکی از اهالی هرزویل که در نزدیکی این درخت مغازه دارد؛ در این باره به مهر توضیح می‌دهد: از قدیم سرو هرزویل برای مردم منطقه قداست داشت، مردم به نیت حاجت‌خواهی به شاخه‌های درخت پارچه‌های سبز می‌بستند و یا داخل شکاف‌های تنه و شاخه‌های درخت سکه فرو می‌کردند.

وی می‌افزاید: از وقتی محیط‌زیست دور تا دور درخت را حصار کشیده، مردم کم‌تر به شاخه‌ها دسترسی دارند و به فنس‌های فلزی نخ می‌بندند.

در سال‌های اخیر اطراف این ابر درخت، واحدهای مسکونی زیادی ساخته شده است. این روند به خصوص بعد از زلزله سال ۶۹ منجیل شدت بیش‌تری گرفت.

به گفته یکی دیگر از اهالی هرزویل، بافت قدیم روستا در زلزله به شدت تخریب شد و اهالی برای سکونت به بخش‌های بالاتر و نزدیک چشمه و درخت مهاجرت کردند.

حالا هرزویل جدید در جایی ساخته شد که قبلاً باغ‌های زیتون و گردو بود. ساخت و ساز جدید در حریم درختی که ثبت ملی شده است، ممکن است به این اثر طبیعی آسیب بزند. نفوذ سیمان و پس آب منازل مسکونی به ریشه‌های درخت، مهم‌ترین نگرانی دوستداران این درخت است.

سرو «زردشت» یا ابردرخت «هرزویل»

یکی از مسافران بازدیدکننده، اطلاعات اندکی در مورد این درخت در فضای مجازی خوانده و حالا به قصد دیدن این درخت، مسیر پادگان منجیل را به سمت روستای کوهستانی هرزویل کج کرده است.

علی خرسندی درباره عظمت این درخت به مهر می‌گوید: دیدن این درخت مرا به یاد سرو معروف زردشت انداخت که در کاشمر کاشته بود و بعد‌ها به دستور خلیفه بغداد قطع شد. نوشته‌اند، تا سال‌ها حمام‌های بغداد را با هیزم آن گرم می‌کردند.

وی می‌افزاید: وقتی این مطالب را در تاریخ بیهق ابن فندوق خواندم به نظر افسانه می‌رسید ولی دیدن این درخت نشان می‌دهد چنین درختانی وجود داشته‌اند.

سمانه خمسه نیز از زنجان برای دیدن سرو هرزویل آمده است. استواری این درخت او را شگفت‌زده کرده و می‌گوید: در مسیر راه منجیل به هرزویل چناهاری تنومندی دیدم که در اثر بادهای منجیل کج شده‌اند برایم عجیب است که این درخت در طی این سال‌ها، چگونه اصلاً خم نشده است.

 

ایجاد محدودیت‌های حفاظتی برای سرو هرزویل

رییس اداره محیط‌زیست شهرستان رودبار درباره این اثر طبیعی ملی توضیح می‌دهد: سرو کهنسال هرزویل، یکی از یادگاران طبیعی استان گیلان است که در ۳۰ شهریور سال ۱۳۶۶ از سوی شورای عالی محیط‌زیست به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است.

با این‌که تابلوی نصب شده در نزدیک درخت به بازدیدکنندگان یادآور می‌شود که سن درخت ۳ هزار سال است، اما بهروز آژند سن درخت را هزار سال عنوان می‌کند و می‌گوید: کارشناسان محیط‌زیست در سال ۱۳۶۶ به وسیله دستگاه مخصوصی سن درخت هرزویل را هزار سال تخمین زده‌اند. همچنین ارتفاع این درخت ۳۰ متر و قطر تنه آن ۴٫۴۰متر می‌باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که «با توجه به ساخت و سازهای حریم این درخت چه راهکارهایی برای حفاظت از آن اندیشیده شده»، خاطرنشان می‌کند: اطراف درخت فنس‌کشی شده و برای اطراف درخت با محیط ۰٫۰۶ هکتار محدوده حفاظتی در نظر گرفته شده است و یکی از محیطبانان منطقه مرتب وضعیت درخت را رصد کرده و اجازه آسیب رساندن به درخت را نمی‌دهد.

ظرف ۳ سال اخیر، در اطراف این درخت به‌خصوص در محدوده خیابانی که به‌نام سرو نامگذاری شده، ساخت و سازهای زیادی صورت گرفته است. با این‌که سرو هرزویل در مرتفع‌‌ترین نقطه هرزویل است؛ اما ارتفاع بناهای جدید مانع از دید کامل درخت می‌شود. آژند پرسش مهر درباره چرایی وضع نشدن محدودیت‌های ساخت و ساز در اطراف درخت، را بی‌پاسخ می‌گذارد و تنها یادآور می‌شود: زمین‌های اطراف جزو املاک شخصی است و عملاً شورا و شهردار می‌باید چنین محدودیت‌هایی را اعمال کنند.

غربت اَبَر سرو گیلان

تنها وسیله معرفیِ این درخت در مسیر مسافران، تابلوی رنگ و رو رفته‌ای است که در سمت راست جاده ورودی منجیل نصب شده است. ابعاد آن به اندازه‌ای نیست که معرف سرو غول پیکر باشد.

رییس اداره محیط‌زیست شهرستان رودبار در این باره می‌گوید: اداره راه شهرستان محدودیت‌های ابعاد برای نصب تابلو در نظر گرفته است.

وی معتقد است سرو هرزویل آن‌قدر معروف هست که بی‌تابلو هم مردم به دیدنش بروند.

خارج کردن ۴کیلو سکه از داخل شکاف‌های درخت

محیطبان حافظ سرو هرزویل درباره حفاظت از این درخت به می‌گوید: تا چند سال پیش مهم‌ترین نگرانی ما نوشتن یادگاری، فروکردن اشیاء تیز به تنه درخت و روشن کردن آتش زیر سرو بود که خوشبختانه با پیگیری‌های مکرر محیط‌زیست اطراف درخت فنس‌کشی شد.

کیانوش تقویمی‌پور با اشاره به اعتقادات مردم به این درخت توضیح می‌دهد: اهالی برای درخت نذر می‌کردند و سکه‌های فلزی داخل شکاف فرو می‌کردند. مدتی پیش و پس از چند ماه تلاش، به کمک یکی از همیاران محیط‌زیست، حدود ۴ کیلو سکه از تنه درخت خارج کردیم و هنوز هم این سکه‌ها موجود است.

وی به کم کاری شهرداری و شورای هرزویل در مورد معرفی و حفاظت از این درخت اشاره می‌کند و می‌افزاید: قبلاً شهرداری تمام اطراف تنه درخت را بتن سیمانی کرده بود و محیط‌زیست تلاش زیادی کرد تا تمامی بتن‌های سیمانی را از حریم درخت ‌بردارد.

این محیطبان از سرکشی مداوم به این درخت سخن گفته و اظهار می‌کند: شخصاً آبیاری و مبارزه با آفات این درخت را برعهده دارم و اجازه نمی‌دهم شاخه‌های درخت دچار شکستگی و آسیب توسط دیگران شود.

تقویمی‌پور همچنین در مورد سرریز پساب خانگی در رودخانه نزدیک درخت می‌گوید: قبلاً پساب خانگی داخل رودخانه نزدیک درخت می‌ریخت ولی در حال حاضر مشکل فاضلاب نداریم زیرا پساب منازل لوله کشی شده و داخل رودخانه نمی‌ریزد.

وی توضیح می‌دهد: محیط‌زیست به‌طور قانونی نمی‌تواند محدودیت‌های بیش‌تری در راستای حفاظت از این درخت در نظر بگیرد به همین دلیل بار‌ها از شهردار و شورای هرزویل خواسته‌ام تا با نصب تابلوهایی در مسیر دسترسی، هم این درخت را بیش‌تر معرفی و هم با دریافت ورودی برای منطقه، ایجاد درآمدزایی کنند ولی تاکنون اقدامی نشده است.

 

به هر حال آن‌چه از شواهد پیداست، یکی از پدیده‌های کهن طبیعی و ملی در مهجوریت به سر می‌برد. اَبَر سرو هرزویل نیازمند معرفی و توجه بیش‌تر بوده و مدیران در برابر حفظ و حراست از این میراث ماندگار مسؤول هستند.