تأثیر وجود سد در مديريت سيلاب‌ها مثبت يا منفي؟!

تأثیر وجود سد در مديريت سيلاب‌ها مثبت يا منفي؟! بارش باران هر سال موجب بروز خسارت در کشور می‌شود و نکته قابل‌توجه این است که هنوز معلوم نیست بار و مسؤولیت این مشکل دقیقاً بر دوش کدام نهاد قرار گرفته است. به گزارش ایسنا، با شروع فصل پاییز و آغاز بارش شاهد سیل و آب‌گرفتگی […]

تأثیر وجود سد در مديريت سيلاب‌ها مثبت يا منفي؟!

بارش باران هر سال موجب بروز خسارت در کشور می‌شود و نکته قابل‌توجه این است که هنوز معلوم نیست بار و مسؤولیت این مشکل دقیقاً بر دوش کدام نهاد قرار گرفته است. به گزارش ایسنا، با شروع فصل پاییز و آغاز بارش شاهد سیل و آب‌گرفتگی در چندین استان بودیم و این در حالی است که وزارت نیرو کارنامه خود را در انجام اقدامات پیشگیرانه مثبت می‌داند و آن‌طور که معاون وزیر نیرو اعلام کرده؛ شهرداری‌ها در انجام وظایف خود آن‌طور که باید عمل نکرده‌اند. حدوداً ۱۹۰سد ملی در کشور وجود دارد. از اول انقلاب اسلامی ‌تاکنون تعداد سدهای ملی یعنی سدهای بزرگ و متوسط به حدود ۱۰برابر افزایش یافته است و حدوداً ظرفیت مخازن این سدها ۵۲ میلیارد مترمکعب است و نزدیک نیمی ‌از این سدها در استان خوزستان قرار دارد. در دولت فعلی هر دوماه یک سد به بهره‌برداری رسیده و تا پایان دولت، ۵۲سد به نتیجه خواهد رسید. وزارت نیرو حدوداً ۱۰۰سد دیگر را در دست مطالعه دارد. البته هنوز به نتیجه نهایی نرسیده، اما می‌تواند ذخیره آب‌های سطحی را ۱۸میلیارد مترمکعب افزایش دهد. قاسم تقی‌زاده‌خامسی؛ معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب، در این رابطه گفته که یکی از اهدافی که بسیار جدی‌تر پس از سیل دو سال پیش مورد توجه قرار گرفت این بود که حتماً موضوع سیلاب بیش از گذشته در سدها دیده شود. در گذشته سدها تنها ۲۰درصد در مدیریت سیلاب نقش داشتند اما سیلآب‌های اخیر نشان داد که نقش سدها در مدیریت سیلاب بی‌نظیر است و باید افزایش یابد. به گفته او؛ در خوزستان اگر سدهای کرخه، دز، کارون و سیمره وجود نداشت، مشخص نبود چه اتفاقی می‌افتاد، اما خوشبختانه این سدها نقش خودشان را بسیار خوب در مدیریت سیلاب ایفاء کردند. باید به این مسأله توجه کرد که سد برای این نیست که همیشه پُر آب باشد؛ حتی کارکرد برخی از سدها می‌تواند فقط برای کنترل سیلاب باشد. وی با تأکید بر اینکه در موضوع سیلاب کارهای بسیار خوبی انجام شده و چند روز پیش سیلاب بزرگی را در خوزستان شاهد بودیم که با توجه به لایروبی‌هایی که صورت گرفته بود توانستیم بدون خسارت از این سیلاب عبور کنیم، گفت: در همه رودخانه‌ها هزینه‌های زیادی در همین راستا صورت گرفته است. به‌طور مثال در استان کرمان صنایع مشارکت کردند و اکثر رودخانه‌ها لایروبی شدند. معاون وزیر نیرو ادامه داد: اعتبارات وزارت نیرو در این حوزه نسبت به گذشته افزایش بیشتری یافته و امسال حدود ۳۰۰میلیاردتومان برای این کار تخصیص یافت، اما هنوز به اعتبار موردنظر دسترسی نداریم و پیشنهاد ما این است که حداقل سالی ۵۰۰میلیاردتومان برای نگهداری وضع موجود در اختیار وزارت نیرو قرار دهند که به دولت نیز پیشنهاد دادیم و امیدواریم که برای سال آینده این اتفاق بیفتد. معاون وزیر نیرو، درخصوص آب‌گرفتگی اهواز و اقداماتی که برای مقابله با این موضوع صورت گرفته نیز، اظهار کرد: مسأله آب‌های سطحی و فاضلاب باید جدا دیده شود. اجرای شبکه فاضلاب برعهده وزارت نیرو و جمع‌آوری آب‌های سطحی برعهده شهرداری‌هاست. در شهرهایی که طرح جمع‌آوری آب‌های سطحی وجود ندارد، شبکه فاضلاب هم با یک بارندگی و ورود آب به لوله‌های فاضلاب کارآیی خود را از دست می‌دهند. به گفته تقی‌زاده‌خامسی، در شهر تهران، وزارت نیرو شبکه فاضلاب را انجام می‌دهد که تاکنون حدود ۷۶۰۰کیلومتر شبکه فاضلاب در تهران انجام شده و شهرداری تهران نیز سال‌هاست که طرح شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی را در دستور کار دارد و برای این منظور تونل‌های بسیار بزرگی را ایجاد کرده است. در اوایل انقلاب در تهران نیز همچون اهواز آب در سطح خیابان‌ها باقی می‌ماند و سیستم جمع‌آوری آب‌های سطحی و ساختن مسیل‌ها در شهر تهران موجب شده که در سال‌های اخیر شاهد آب‌گرفتگی خیابان‌ها نباشیم. اما در شهرهای جنوبی مثل اهواز، آبادان، ماهشهر و بوشهر در اولین قدم باید مسأله آب‌های سطحی حل شود؛ در غیر این صورت مشکل اهواز در این شهرها نیز رخ خواهد داد. باتوجه به اینکه خیابان‌ها در اهواز شیب ندارد و سیستم جمع‌آوری آب‌های سطحی نیز تعبیه نشده است، آب در سیستم فاضلاب جمع و موجب شکستن لوله‌های فاضلاب و تجمع آب و فاضلاب در خیابان می‌شود. به گفته معاون وزیر نیرو در شهر اهواز سیستم جمع‌آوری فاضلاب وجود دارد اما با هر بار بارندگی مشکلاتی ایجاد می‌شود و مشکل دیگر گسترش بی‌رویه شهر‌هاست. افزایش حاشیهنشینی و نبود زیرساخت‌های لازم نیز علت دیگر وقوع چنین اتفاقی است. تقی‌زاده‌خامسی، پیشنهاد کرده که هر جایی که سیستم شبکه فاضلاب اجرایی می‌شود، همزمان سیستم جمع‌آوری آب‌های سطحی توسط شهرداری‌ها نیز اجراء شود تا مشکلاتی که در شهرهایی جنوبی هست دیگر به وجود نیاید. متأسفانه هرچه در سیستم فاضلاب این شهرها هزینه می‌کنیم، با یک بارندگی از بین می‌رود و مجدد باید همان هزینه‌ها انجام شود. هرچند که در وزارت نیرو اقداماتی برای مقابله با سیل طی سال‌های اخیر صورت گرفته است، اما برای سروسامان دادن جدی به این مسأله لازم است که ارگان‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط بیش از این، با یکدیگر متعهد شوند تا حداقل در سال‌های آینده حداقل مسؤولان از بارش باران و پیامدهای آن غافلگیر نشوند.