نماد ناکارآمدی در کلنگ‌های بی‌حاصل و طرح‌های نیمه تمام

نماد ناکارآمدی در کلنگ‌های بی‌حاصل و طرح‌های نیمه تمام در سال‌های پس از جنگ، سازندگی و آبادانی با شدت در ایران پیش رفت و در برخی مواقع این حرکت بدون کارشناسی و آینده‌نگری موجب اجرای طرح‌های بدون توجیه شد، طرح‌هایی که امروز با گذشت حدود ۴ دهه همچنان در کشور وجود دارند و به نوعی […]

نماد ناکارآمدی در کلنگ‌های بی‌حاصل و طرح‌های نیمه تمام

در سال‌های پس از جنگ، سازندگی و آبادانی با شدت در ایران پیش رفت و در برخی مواقع این حرکت بدون کارشناسی و آینده‌نگری موجب اجرای طرح‌های بدون توجیه شد، طرح‌هایی که امروز با گذشت حدود ۴ دهه همچنان در کشور وجود دارند و به نوعی به نماد ناکارآمدی تبدیل شده‌اند.

به گزارش ایرنا، با این‌که دولت هفتم و هشتم در مسیر طرح‌های عمرانی تغییراتی ایجاد و آغاز پروژه‌های جدید را به دریافت توجیه فنی و اقتصادی از سازمان مدیریت‌ و برنامه‌ریزی و مجوزهای دیگر مرتبط کرد تا بلکه آغاز طرح جدید با موانعی روبه‌رو شود، اما در دولت نهم و دهم شرایط معکوس شد و کلنگ‌‌ها پشت سر هم بر زمین خورد تا میراث به جا مانده از دولت دهم نیز چیزی نباشد جز انبوه پروژه‌های عمرانی که نیمه تمام مانده‌اند.

بنا به گفته کارشناسان، انحلال سازمان مدیریت ‌و برنامه‌ریزی، نیاز به دریافت توجیه فنی و اقتصادی را از میان برد و از سوی دیگر مصوبات متعددی در سفرهای استانی به تصویب رسید.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۲۰ هزار و ۴۷۴ پروژه عمرانی در برنامه چهارم توسعه ناتمام مانده و همه به برنامه پنجم توسعه موکول شده است.

لرستان نیز از این وضعیت مستثنی نبوده و در حال حاضر صد‌ها طرح نیمه تمام به عنوان میراثی بر مسیر توسعه این استان سایه‌افکنده است.

***بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان طرح نیمه تمام عمرانی در کشور

معاون اول رییس‌جمهوری نیز خرداد ماه امسال در جلسه شورای اقتصاد با بیان این‌که واگذاری طرح‌های نیمه تمام به بخش غیردولتی نیازمند تلاش جدی است، گفته بود: بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان طرح و پروژه راکد و نیمه تمام عمرانی در کشور وجود دارد.

اسحاق جهانگیری اظهار ‌کرد: واگذاری طرح‌های نیمه تمام عمرانی به بخش خصوصی به معنای فروش این طرح‌ها نیست بلکه دولت می‌خواهد با بخش خصوصی در تکمیل این طرح‌ها مشارکت کند و بخش خصوصی پس از چند سال بهره‌برداری می‌تواند این طرح‌ها را به دولت بازگرداند.

معاون اول رییس‌جمهوری با اشاره به اصلاح مصوبه شورا در خصوص دستورالعمل شرایط واگذاری طرح‌های نیمه تمام از سازمان مدیریت‌ و برنامه‌ریزی کشور، استانداری‌ها، دستگاه‌های مرتبط و بخش خصوصی خواست با تلاش جدی به دنبال اجرای این دستورالعمل باشند تا شاهد واگذاری طرح‌های نیمه تمام به بخش غیردولتی و تکمیل این پروژه‌ها باشیم.

‌‌۷۰ هزار میلیارد نیاز اعتبار مورد نیاز طرح‌های نیمه تمام عمرانی لرستان

رییس سازمان مدیریت‌ و برنامه‌ریزی لرستان در این باره می‌گوید: مهم‌ترین اولویت عمرانی استان، به اتمام رساندن طرح‌ها‌ی نیمه تمام است.

علی‌هادی چگنی اظهار کرد: برای تکمیل این طرح‌ها در استان بیش از ۷۰ هزار میلیارد ریال نیاز است که در صورت استفاده از منابع محدود دولتی‌، تکمیل آن‌‌ها ۱۳ تا ۱۴ سال به طول می‌انجامد.

وی با تأکید بر فعالیت بخش خصوصی در طرح‌های عمرانی، اضافه‌ کرد: هر استانی در بخش خصوصی فعال باشد بدون شک در بحث عمرانی موفق است که نمونه بارز آن احداث آزادراه خرم‌زال بود و بخش خصوصی با سرعت و به نحو احسن آن را به سرانجام رساند.

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان ادامه ‌داد: ۱۶۶ طرح استانی را به اشتراک گذاشته‌ایم که تاکنون فقط برای ۶ پروژه متقاضی اعلام آمادگی کرده است.

چگنی با تأکید بر همکاری بیش‌تر مدیران دستگاه‌های اجرایی برای واگذاری این طرح‌ها گفت: جلسات متعددی در این خصوص برگزار شده که ضروری است برای اتمام و تعیین تکلیف این میزان طرح، همکاری همه جانبه مدیران با بخش خصوصی اعمال شود

***عدم تخصیص اعتبار، ضعف مدیریت، مسایل اجتماعی و نبود نقشه‌های اجرایی مهم‌ترین دلایل ناتمام ماندن طرح‌های عمرانی

مدیر نظام فنی ‌و اجرایی سازمان مدیریت ‌و برنامه‌ریزی لرستان معتقد است عوامل متعددی موجب نیمه تمام ماندن و به درازا کشیدن زمان بهره‌برداری از طرح‌های عمرانی می‌شود.

علیرضا خرمی در این باره به ایرنا گفت: عدم تخصیص اعتبار کافی و یا به موقع، مانع اجرای طرح‌ها در برنامه زمان‌بندی می‌شود.

وی اظهار ‌کرد: همچنین در برخی موارد، ضعف مدیریتی و نبود نقشه‌های اجرایی جامع موجب می‌شود طرح‌های عمرانی به صورت نیمه تمام مانده و یا مدت زمان اجرای آن بیش از برنامه زمان‌بندی شود.

مدیر نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت ‌و برنامه‌ریزی لرستان همچنین مسایل اجتماعی و وجود معارضین را از دیگر دلایل تاخیر و یا نیمه تمام ماندن طرح‌های عمرانی برشمرد.

خرمی ادامه داد: انتخاب پیمانکار پیش از آغاز طرح بسیار مهم بوده چرا که در صورت فعالیت پیمانکار ضعیف و فاقد صلاحیت، طرح‌ها سرانجام خوشایندی نخواهند داشت.

***فرسودگی و افزایش هزینه‌های جاری تبعات منفی نیمه تمام ماندن طرح‌ها

مدیر نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت‌ و برنامه‌ریزی لرستان اضافه ‌کرد: طرح‌هایی که در مدت زمان تعیین شده به بهره‌برداری نمی‌رسند، موجب فرسودگی سازه، مصالح و ماشین‌آلات خواهد شد.

خرمی گفت: همچنین افزایش هزینه‌های جاری نیز از دیگر تبعات منفی طولانی شدن اجرای طرح‌های عمرانی بشمار می‌رود.

وی اضافه‌ کرد: در برخی مواقع نیز به دلیل اجرای طرح در مدت زمان طولانی با تغییر برخی آیین‌نامه‌ها و مقررات مشکلاتی ایجاد می‌شود که موجب تخریب و یا زمانبر شدن می‌شود که این مهم در بسیاری از موارد در طرح‌های بیمارستانی رخ می‌دهد.

***ضرورت اجرای مهندسی ارزش در طرح‌ها

مدیر نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت‌ و برنامه‌ریزی لرستان همچنین با تأکید بر ضرورت اجرای مهندسی ارزش در طرح‌ها گفت: هدف نهایی مهندسی ارزش، فراهم کردن بستری مناسب برای آزادکردن ایده‌های خلاقانه در راستای بهبود وضعیت طرح‌ها می‌باشد.

خرمی با بیان این‌که مهندسی ارزش آن‌چنان که باید در طرح‌ها مورد توجه قرار نگرفته، ادامه‌ داد: این مهم ارایه راهکاری جدید برای کارهایی است که پیش از این به صورت سنتی انجام می‌شدند.

وی افزود: کاهش هزینه‌ها یکی از دستاوردهای مهندسی ارزش محسوب می‌شود که در کنار آن به استانداردسازی‌، زمان انجام و کیفیت طرح نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.

خرمی گفت: در حال حاضر سیستم مدیریتی کشور تکمیل طرح‌های نیمه تمام را نسبت به اجرای طرح‌های جدید و بدون اولویت در دستور کار قرارداده است.

***مشکل اعتباری، عمده‌‌ترین دلیل طولانی شدن اجرای طرح‌ها

مدیرکل دفتر فنی استانداری لرستان نیز گفت: مشکلات اعتباری و هزینه‌ای، عمده‌‌ترین دلیل طولانی شدن طرح‌ها است.

سیدعلی‌موسوی افزود: به دلیل نبود و یا کمبود اعتبار، طرح‌های اجرایی تعطیل می‌شوند و پس از مدتی با از سر‌گیری طرح، برآورد هزینه‌ها بسیار بیش‌تر می‌شود.

وی همچنین وجود مشکلات قراردادی را از دیگر دلایل طولانی شدن روند اجرای طرح‌ها دانست و افزود: در برخی موارد قیمت پیشنهادی آن‌چنان اندک است که بخش خصوصی رغبتی برای اجرای طرح و یا ادامه آن ندارد.

مدیرکل دفتر فنی استانداری لرستان همچنین توجه به مهندسی ارزش را از دیگر ضروریات اجرای طرح‌ها برشمرد و ادامه‌داد: به عنوان نمونه یک طرح فرهنگی با زیربنای ۱۰ تا ۲۰ هزار متر مربع در یک منطقه آغاز شده در صورتی‌که این مساحت نسبت به جمعیت منطقه بسیار زیاد بوده و طرح در عمل مهندسی ارزش ندارد.

موسوی فرسودگی تجهیزات و سازه‌ها و هدر رفت سرمایه‌های ملی را از تبعات طولانی شدن روند اجرای طرح‌ها دانست و گفت: در حال حاضر اولویت دولت پرهیز از اجرای طرح‌های جدید مگر در مواقع اضطرار است.

 

وی با بیان این‌که تمام طرح‌هایی که موافقت‌نامه دارند، جز طرح‌های نیمه تمام محسوب می‌شوند، اظهار ‌کرد: در دولت یازدهم طرح‌های بسیاری از جمله تکمیل ایستگاه‌های پمپاژ، مصلی‌‌ها و ۴ خطه‌های لرستان در دستور کار قرار گرفته است.