متهم آلودگی هوای کلانشهرها؛ بنزین یا خودرو؟ آلودگی هوا در نیمه دوم هر سال در حالی مهمان کلانشهرهای کشور می‌شود که چند سالی است بنزین در این شهرها با استاندارد یورو۴ و ۵ توزیع شده است؛ از همین‌رو به‌نظر می‌رسد این خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده هستند که با احتراق ناقص، حتی سوخت استاندارد را تبدیل […]
متهم آلودگی هوای کلانشهرها؛ بنزین یا خودرو؟
آلودگی هوا در نیمه دوم هر سال در حالی مهمان کلانشهرهای کشور می‌شود که چند سالی است بنزین در این شهرها با استاندارد یورو۴ و ۵ توزیع شده است؛ از همین‌رو به‌نظر می‌رسد این خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده هستند که با احتراق ناقص، حتی سوخت استاندارد را تبدیل به آلودگی می‌کنند. به گزارش ایرنا، کافی است در پاییز و زمستان چند روزی باران نبارد تا خبر آلودگی هوای تهران و چند کلانشهر دیگر به گوش برسد. این اتفاق از آن‌رو رخ می‌دهد که با سرد شدن هوا پایداری ذرات بیشتر شده و آلودگی در این شهرها انباشته می‌شود. با این حال سال‌ها است که مقصر آلودگی هوا در کلانشهرها و بهویژه تهران، بین دوگانه خودروسازان و سوخت در حرکت است. یک روز سوخت بی‌کیفیت را متهم ردیف اول آلودگی هوا معرفی می‌کنند و روز دیگر خودروهای غیراستاندارد در جایگاه متهم می‌نشیند و این در شرایطی است که خسارت آلودگی هوا هفت‌میلیارددلار در سال بوده و ۲٫۶میلیارددلار خسارت آلودگی هوا فقط در تهران است و البته ذرات معلق یکی از مهم‌ترین آلاینده‌هایی است که در کلانشهری مانند تهران وجود دارد. البته با توجه به بهره‌برداری از طرح‌های پالایشگاهی و در رأس آنها، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و تولید بنزین با استانداردهای یورو۴ و ۵، اتهام آلودگی به بنزین دور از انتظار است. پیش از این هم سازمان ملی استاندارد و هم سازمان حفاظت از محیط‌زیست بر کیفیت بنزین مُهر تأیید زده‌اند و فاکتورهای مهم آن را نه در حد مجاز که در اندازه‌های استانداردهای بین‌المللی می‌دانند. بر این اساس شرکت کنترل کیفیت هوا اعلام کرده که بنزین توزیع شده در تهران بیش از حد مجاز گوگرد دارد و این در شرایطی بود که هم سازمان ملی استاندارد به‌عنوان متولی پایش سوخت، کیفیت بنزین تهران را تأیید کرده و هم شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گوگرد موجود در بنزین را نه‌تنها پایین‌تر از ۵۰ PPM اعلام کرده بلکه آن را حدود ۲۴٫۹ PPM اعلام کرده است.
تولید ۸۱ درصد بنزین ایران با استاندارد یورو ۴ و ۵
وزیر نفت نیز پیش از این گفته بود که در این دولت درباره کمیت و کیفیت بنزین تلاش فراوان شده و اکنون بنزین تولیدی ما یورو۴ است و کاهش روزهای آلوده در سال گذشته نیز این ادعا را تأیید می‌کند. این ادعا البته با عدد و رقم نیز قابل اثبات است. اکنون ظرفیت تولید بنزین ایران روزانه ۱۱۲میلیون لیتر است که از این میزان ۹۱میلیون لیتر با استاندارد یورو۴ و ۵ تولید می‌شود که نشان‌دهنده سهمی۸۱درصدی در این بخش است. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با اشاره به کاهش غلظت ترکیبات آلی فرّار در هوای پایتخت، گفت: برای اولین‌بار طی سال‌های اخیر میزان آلاینده بنزن در تهران با توجه به استاندارد جهانی، در شرایط قابل‌قبول و مجاز قرار گرفته است. حسین شهیدزاده، درباره ترکیبات آلی فرّار در هوای تهران تأکید کرده بود که یکی از آلاینده‌های مهم تهران، ترکیبات آلی فرّار است که بر اثر احتراق ناقص سوخت در وسایل‌نقلیه و تبخیر بخارات بنزین بهویژه در پمپ‌بنزین‌ها و خودروها ایجاد می‌شود. وی افزود: ترکیبات آلی فرّار شامل بنزن، تولوئن، اتیل‌بنزن و زایلن است و به‌دلیل انتشار از خودروها و برخی صنایع در هوای آزاد تنفسی تهران و سایر کلانشهرها وجود دارد. شهیدزاده، همچنین با بیان اینکه ترکیبات آلی فرّار در تشکیل آلاینده‌های ثانویه مانند اُزُن سهم زیادی دارد، تصریح کرد: سرچشمه اصلی بنزن و سایر ترکیبات آلی فرٌار در مناطق شهری، منابع آلاینده متحرک مانند خودروها هستند و بزرگ‌ترین منبع این آلاینده‌ها نیز خودروهای بنزینی‌اند.
کاهش روزهای ناسالم در تهران
سازمان ملی استاندارد ایران، نیز با بیان اینکه سازمان ملی استاندارد فارغ از هرگونه ملاحظات سیاسی، قیمتی و… با قدرت پیگیری این موضوع را در دستور کار دارد در گذشته بارها تأکید کرده که در سال‌های قبل این سازمان خود یکی از شاکیان کیفیت بنزین بود، اما آزمایش‌ها نشان داده میزان گوگرد در بنزین حتی پایین‌تر از حد استاندارد بوده و کاهش تعداد روزهای با هوای ناسالم در تهران گواهی بر این موضوع است. همچنین عیسی کلانتری؛ رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیز پیش از این، تأکید کرده بود که میزان گوگرد بنزین در تهران از حد استاندارد نیز پایین‌تر است و کیفیت بنزین در این زمینه مشکلی ندارد. با این حال سرد شدن هوا باز هم «مه دود» را میهمان تهرانی‌ها و سایر ساکنان کلانشهرهای کشور می‌کند.
اما علت چیست؟
شاید پاسخ به این سؤال را بتوان در صحبت‌های معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست پیدا کرد. به گفته مسعود تجریشی، در حال‌حاضر در کلانشهرها بنزین یورو۴ و ۵ استفاده می‌شود ولی زمانی‌که این سوخت وارد خودروهای معمولاً قدیمی‌می‌شود، حجم مصرف سوخت و آلایندگی را افزایش داده و نقش آن را در تولید آلایندگی بالا می‌برد. وی در ارتباط با نقش بنزین و سوخت خودروها در آلایندگی هوای کلانشهرها از جمله تهران، عنوان کرد: ما در کشور به لحاظ استاندارد بودن سوخت نگرانی که حدود ۱۵سال گذشته داشتیم را دیگر نداریم چون در آن زمان ما از محصولات پتروشیمی‌استفاده می‌کردیم. وی ادامه داد: از زمانی‌که پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس وارد مدار شده است مشکلی از لحاظ استفاده از سوخت‌هایی که آلاینده هستند را نداریم و در حال‌حاضر در کلانشهرها بنزین یورو۴ و ۵ مصرف می‌شود، ولی زمانی‌که این سوخت وارد ماشین‌ها و یا موتورسیکلت‌هایی می‌شود که معمولاً قدیمی‌هستند (همچنان خودروی پیکان در شهرها تردد می‌کند) و احتراقات ناقص دارند نمی‌توانند مانند ماشین‌های جدید سوخت کمتری مصرف کرده و آلایندگی کمتری تولید کنند. معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، با اشاره به این مطلب که با وجود سوخت استاندارد ولی همچنان متوسط حجم مصرف سوخت بالا است، گفت: این مصرف بالای سوخت باعث می‌شود تا این حجم بالای مصرف در خودروهای فرسوده نقش سوخت را هم در آلایندگی بالا ببرد. تجریشی، تصریح کرد: اگر شما بهترین سوخت را هم داشته باشید ولی میانگین مصرف شما بین ۱۰ الی۱۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر در شهرها باشد (در حالی‌که استاندارد آن در دنیا حداکثر شش لیتر است) این موضوع منجر به تولید آلاینده می‌شود و باعث می‌شود تأثیر سوخت در آلایندگی زیاد شود.
افزایش مصرف سوخت با جولان فرسوده‌ها
تحقیقات نشان می‌دهد، تردد خودرو و موتورسیکلت‌های فرسوده علاوه بر افزایش حجم آلاینده‌های هوا باعث بالا رفتن مصرف سوخت در کشور می‌شود. به همین دلیل در دولت‌های مختلف همواره بر لزوم اجرای طرح نوسازی ناوگان فرسوده کشور تأکید شده و طرح‌هایی نیز در این راستا اجرایی شده است. اما این طرح‌ها جوابگوی تمام نیاز کشور نبوده و در برخی موارد نیز شاهد توقف اجرای طرح‌ها بوده‌ایم. آلودگی هوای ناشی از منابع خودرویی در کلانشهرهای کشور به‌عنوان یکی از معضلات زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود. در این میان خودروهای فرسوده با انتشار مضاعف آلودگی هوا و مصرف سوخت بالا نقش غیرقابل انکاری دارند. در حال‌حاضر در مجموع هشت کلانشهر کشور دو میلیون و ۱۰۸هزار و ۴۲۴ دستگاه خودروی سبک (شامل سواری، وانت و تاکسی)، ۱۲۱ هزار و ۸۵۳ دستگاه خودروی سنگین (شامل اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون، کامیونت و کشنده) و ۹ میلیون دستگاه موتورسیکلت فرسوده وجود دارد. با این وجود تبعات منفی گسترده ناوگان خودرویی فرسوده اعم از آلودگی هوا، مصرف بالای سوخت، ایمنی و استاندارد پایین، متأسفانه کماکان بسیاری از خودروها پس از سن فرسودگی همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این در حالی است که به دلیل الگوی مصرف در شرایط کرونایی، نوع تکنولوژی و تعداد خودروهایی که در شهر تردد می‌کنند در آلایندگی هوای کلانشهرها بهویژه تهران اثرگذار است و در چنین وضعیتی و با سرد شدن هوا و بروز پدیده وارونگی وقتی گازی ناشی از احتراق سوخت تولید می‌شود مانند شرایط عادی امکان رقیق شدن در یک وسعت گسترده‌ای را ندارد و همین موضوع وضعیت آلودگی فعلی را سبب می‌شود. خودروهایی که سوخت استاندارد تحویل می‌گیرند اما آلودگی هوا را دو چندان می‌کنند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.