نیت واقعی عربستان از کمک به اوپک‌پلاس

نیت واقعی عربستان از کمک به اوپک‌پلاس از زمانی که شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان در اوت سال ۲۰۱۹ به سمت وزیر انرژی عربستان‌سعودی منصوب شد، به‌دنبال تقویت پایبندی به توافق کاهش تولید اوپک‌پلاس و تحت فشار قرار دادن تولیدکنندگانی بوده که در عمل به سهمیه کاهش تولیدشان تخطی می‌کنند. به گزارش ایسنا، وی وعده داد عربستان‌سعودی […]

نیت واقعی عربستان از کمک به اوپک‌پلاس

از زمانی که شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان در اوت سال ۲۰۱۹ به سمت وزیر انرژی عربستان‌سعودی منصوب شد، به‌دنبال تقویت پایبندی به توافق کاهش تولید اوپک‌پلاس و تحت فشار قرار دادن تولیدکنندگانی بوده که در عمل به سهمیه کاهش تولیدشان تخطی می‌کنند. به گزارش ایسنا، وی وعده داد عربستان‌سعودی که بزرگ‌ترین عضو اوپک و بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، دیگر سوءاستفاده دیگران را تحمل نکرده و بار متعادل کردن بازار نفت را به تنهایی به دوش نمی‌گیرد. بنابراین هنگامی ‌که در نشست سه‌شنبه گذشته کاهش یکجانبه تولید به میزان یکمیلیون بشکه در روز توسط عربستان‌سعودی را اعلام کرد، باعث تعجب همه شد. این تصمیم در حالی گرفته شد که روسیه – متحد نفتی چهار ساله سعودی‌ها- خواستار افزایش تولید بود و افزایش سهمیه تولید این کشور تصویب شد. شاهزاده عبدالعزیز، پس از نشست وزیران اوپک‌پلاس که پس از دو روز مذاکره نهایی شد، این خبر را اعلام و بازار نفت را غافلگیر کرد. وی گفت: این هدیه حسن‌نیت به سایر اعضاء و کل صنعت نفت است. کاهش فوق‌العاده تولید عربستان‌سعودی در ماه‌های فوریه و مارس اجراء خواهد شد. قیمتهای نفت واکنش مثبتی نشان دادند و در پایان هفته به بالاترین اوج ۱۱ماه اخیر صعود کردند. شاهزاده عبدالعزیز، گفت: امید می‌رود که درآمد بیشتر، کشورهای تولیدکننده را به پایبندی به سهمیه تولیدشان ترغیب کرده و حتی کاهش تولید جبرانی که به دلیل مازاد تولید در ماههای گذشته قرار بود اجراء کنند را عملی سازند. اقدام عربستان‌سعودی به دوستان و همکاران برای ادامه پایبندی بی‌سابقه صددرصدی کمک و حمایت خواهد کرد و به کشورهایی که هنوز مازاد تولید را باید در ماه‌های ژانویه، فوریه، مارس و آوریل جبران کنند، کمک می‌کند. صرفنظر از این برخورد تشویقکننده در اوپک‌پلاس، تحلیلگران به‌دنبال پی بردن به نیات واقعی عربستان‌سعودی هستند که آیا قصد دارد قیمتها را در کوتاه‌مدت تقویت کند یا این کشور نگرانی‌های جدی درباره وضعیت آتی تقاضای جهانی برای نفت دارد به‌خصوص که شیوع ویروس کرونا دوباره جهش پیدا کرده است. عربستان‌سعودی بودجه خود را به دلیل کاهش درآمدهای نفتی کاهش داده و برنامه‌های تنوع‌سازی اقتصادی این کشور هم هنوز پیشرفت چندانی نکرده است. در این بین، مصرف نفت همچنان از همه‌گیری کووید۱۹ متأثر مانده است. آمریکا که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در جهان است، در هفته منتهی به اول ژانویه هیچ واردات نفتی از عربستان‌سعودی داشت که از زمان آغاز انتشار آمار هفتگی توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا در سال ۲۰۱۰ بی‌سابقه بوده و ممکن است نشانه نگران‌کننده‌ای برای عربستان‌سعودی باشد که یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت به آمریکا به‌شمار می‌رود.

کنترل اعضای اوپک

شاهزاده عبدالعزیز، اظهار کرده که این اقدام با فرض بدتر شدن شیوع پاندمی‌ و تأثیر منفی آن بر بازار نفت در ماه‌های آینده پیشگیرانه بوده و وی درباره وضعیت فعلی تقاضا نگران نیست. اما این اقدام ممکن است نتیجه عکس داشته باشد و به عنوان تشویقی برای تقلب در سهمیه تولید دیده شود. طبق بررسی تحلیلگران اوپک‌پلاس، پنج عضو اوپک و شش کشور غیرعضو اوپک از ماه مه تا نوامبر مجموعا ۲٫۴۶۱ میلیون بشکه در روز فراتر از سهمیه تعیین شده نفت تولید کرده‌اند که شاخص‌ترین آنها روسیه با مازاد تولید ۶۰۴ هزار بشکه در روز بوده است. و اکنون روسیه اجازه دارد سهمیه تولیدش را در فوریه ۶۵ هزار بشکه در روز و در مارس ۶۵ هزار بشکه در روز دیگر افزایش دهد. قزاقستان تنها کشور دیگر عضو اوپک‌پلاس است که اجازه یافته تولیدش را در ماه‌های فوریه و مارس ۱۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد. این کشور هم ۲۱۳ هزار بشکه در روز بالاتر از سهمیهاش نفت تولید کرده است. سایر اعضای اوپک‌پلاس که بسیاری از آنها خواستار تسهیل محدودیت عرضه بودند، خاموش شده و مستلزم حفظ سطح تولید ژانویه شدند. شاهزاده عبدالعزیز، با وجود لحن شدیدی که علیه متخلفان داشته، از تخلفات روسیه چشم‌پوشی کرده است. شاید برخورد مذکور این واقعیت را منعکس می‌کند که اتحاد اوپک‌پلاس بدون مشارکت روسیه که یکی از سه تولیدکننده بزرگ جهان است، اهمیت کمتری پیدا می‌کرد. به گفته استفن برنوک؛ تحلیلگر شرکت پی وی ام آسوشیتس، تصمیم ریاض برای چشم‌پوشی از سهم بازارش، تسلیم در برابر خواسته روسیه برای افزایش تولید را نشان می‌دهد.

اولویتهای مختلف

روسیه به نوبه خود نمی‌تواند در برابر اراده عربستان‌سعودی بایستد. شاهزاده عبدالعزیز در دیدار ۱۹دسامبر با الکساندرنواک؛ معاون نخست‌وزیر روسیه در ریاض، برنامه خود برای کاهش تولید بیشتر را برملا کرد اما این تصمیم را از سایر اعضای اوپک پنهان نگه داشت. نواک، از شاهزاده سعودی خواست در این تصمیم تجدیدنظر کند و استدلال کرد که افزایش قیمت تنها رقیبان شیل آمریکا را برای بازگشت به بازار تشویق می‌کند اما عبدالعزیز به خبرنگاران گفت: این یک تصمیم سیاسی و حاکمیتی بوده است. این کاهش از قیمتها در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۱ که از نظر فصلی کم تقاضاست، حمایت خواهد کرد. علاوه بر تخطی اعضای اوپک‌پلاس از سهمیه تولیدشان، نفت بیشتری از سوی لیبی در راه بازار است و ایران هم منتظر تسهیل تحریمهای آمریکا پس از روی کار آمدن جو بایدن در ۲۰ژانویه برای افزایش صادرات است. براساس گزارش پلاتس، اعضای اوپک‌پلاس در چهارم مارس برای تصمیمگیری درباره سهمیه تولید آوریل دیدار خواهند کرد. هفته‌های آینده مشخص خواهد کرد آیا رویکرد جدید عربستان‌سعودی آن طورکه این کشور امیدوار بوده است، سود بیشتر و همبستگی اعضای اوپک‌پلاس را به‌دنبال داشته است یا خیر.