خویشتنداری در دامنه لغات اردوغان جایی ندارد

کودتای ترکیه نمونه اعلای بی‌مهارتی بود. هیچ تلاشی برای به‌دست گرفتن رهبری سیاسی صورت نگرفت، هیچ رهبری برای حضور در رأس در صورت موفقیت حاضر نبود، خبری از استراتژی ارتباطی مشخص نبود و توانایی لازم برای بسیج توده نیز وجود نداشت. تنها حضور یک گروه سرباز ناامید در استانبول و هدف قراردادن چند سازمان دولتی […]

کودتای ترکیه نمونه اعلای بی‌مهارتی بود. هیچ تلاشی برای به‌دست گرفتن رهبری سیاسی صورت نگرفت، هیچ رهبری برای حضور در رأس در صورت موفقیت حاضر نبود، خبری از استراتژی ارتباطی مشخص نبود و توانایی لازم برای بسیج توده نیز وجود نداشت. تنها حضور یک گروه سرباز ناامید در استانبول و هدف قراردادن چند سازمان دولتی در آنکارا کل کودتا را تشکیل می‌داد.

در ترکیه اردوغان، مخفی کاری و بی‌ثباتی رونق دارد. جای هیچ تعجبی وجود ندارد که تئوری‌های توطئه فراوانند. از زمان شکست انتخاباتی در ۲۰۱۵ رییس‌جمهور بر کشوری رهبری داشته که حتی خشونت در آن از قبل هم بیش‌تر شده بود. این تحولات به اردوغان این فرصت را داد که در انتخابات نوامبر بار دیگر بازگردد و خود را به عنوان فردی به تصویر بکشد که با خشونت‌ها مخالف است. تلاش وی برای محکوم کردن فتح‌ا…گولن و حامیان آن، بدون ارائه هیچ گونه مدرکی بخشی از الگوی توطئه و فتنه را تشکیل می‌دهد.

به نظر می‌رسد که ملت ترک با گذشت ۳۵ سال از آخرین کودتا و گذشت ۲۰ سال از مداخله نظامی ۱۹۹۷، نمی‌خواهند به وضعیتی بازگردند که یک دولت نیمه نظامی بر آن‌ها حکمرانی کند و شرایطی مشابه سال‌های میانی ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ رقم بخورد. مردم نهادهای دموکراتیک و قانون اساسی کشور را قبول دارند و ارتش هم ضعیف‌تر شده است. همه احزاب سیاسی کودتا را محکوم کرده‌اند و صرفنظر از همه انتقادات نسبت به رییس‌جمهور، ترک‌ها خواهان گذر از وی نیستند.

احتمال می‌رود که اردوغان سعی کند همه پرسی زودهنگام برای تغییر قانون اساسی و تثبیت پست ریاست جمهوری با اختیارات فراگیر برگزار کند. وی هم اکنون از این فرصت برخوردار است که مردم را متقاعد کند که تنها چنین قدرتی می‌تواند دشمنان را مهار کند.

به گفته «جاناتان‌ایال» دموکراسی در ترکیه پیروز شد تا تنها با سرعتی کم‌تر (نسبت به کودتا) خفه گردد. ۳ سال پیش و زمانی که عبدل‌فتاح‌السیسی با کودتا دولت دموکراتیک مرسی را برکنار کرد، دولت اوباما از دولت دموکراتیک مصر حمایت نکرد و حتی از لفظ کودتا در مورد اقدام السیسی و هم‌دستانش صحبت نکرد. در واقع رییس‌جمهور برای حفظ نظم و امنیت، جانب ژنرال‌ها را گرفت.

درست است که محبوبیت مرسی کم شده بود، کودتا در مصر از حمایت عمومی برخوردار بود و دولت اوباما هم در عمل انجام شده قرار گرفته بود. اما اصول در خاورمیانه کم‌ترین جایگاهی ندارند. سیاست در این سرزمین همواره به دنبال انتخاب بین بد و بدتر است.

گزینه بد- مقابل گزینه بدتر- در مورد ترکیه ابقای اردوغان بود و محقق گشت. اما این بدان معنا نیست که شرایط بدتر نخواهد شد. شکست کودتا به معنای پیروزی دموکراسی نیست.

نویسنده: راجر کوهن

 

منبع: دیپلماسی ایرانی