موضوعات و مشکلات بورس‌هاي كالايي جهان- قسمت اول

  بازارهای نوظهور: از بازارهای تکامل‌یافته چه آموخته‌ایم و کدام کارها را بهتر می‌توان انجام داد؟ نویسنده: سیمونا سیمون نیاز به بازارهای کارا و مؤثر سرمایه و کالا در كشورهايي كه از بازارهاي نوپا برخوردارند، به موازات توسعه اقتصادی آن‌ها افزایش می یابد. در مقاله زیر، سیمونا ایده‌های مختلف برای به حرکت درآوردن چرخ توسعه […]

 

بازارهای نوظهور: از بازارهای تکامل‌یافته چه آموخته‌ایم و کدام کارها را بهتر می‌توان انجام داد؟

نویسنده: سیمونا سیمون

نیاز به بازارهای کارا و مؤثر سرمایه و کالا در كشورهايي كه از بازارهاي نوپا برخوردارند، به موازات توسعه اقتصادی آن‌ها افزایش می یابد. در مقاله زیر، سیمونا ایده‌های مختلف برای به حرکت درآوردن چرخ توسعه این کشورها را که نخستین بار آن‌ها را در رساله کارشناس یا رشد مدیریت بازرگانی خود مطرح ساخته بود تشريح مي‌كند.

بازارهای نوظهور یکی از مهم‌ترین پدیده‌های ا قتصادی نویدبخش قرن بیست و یکم هستند.

عباراتی نظیر BRIC (برزیل روسیه هند چین)، CEE  (اروپای مرکزی و شرقی)، و یا SEE (اروپای جنوب شرقی) به برخی از مناطق اشاره می کنند که به تدریج (یا در برخی موارد به سرعت) در حال توسعه هستند و در زمره بازارهای نوظهور قرار گرفته‌اند. اغلب نقش‌آفرینان صنعت مالی می‌کوشند تا در یکی از این بازارهای نوظهور بزرگ و جذاب به نوعی مشارکت داشته باشند.

ولی چرا مناطقی که ۱۵ سال قبل توجه بازرگانان را به خود جلب نمی‌کردند ناگهان چنین جذابیتی یافته‌اند؟ دلیل موفقیت چشمگیر اقتصادهای روسیه و چین چیست و چرا با چنین سرعتی توسعه می‌یابند؟ چه نیروهایی جدیدترین تحولات اقتصادی اروپای مرکزی و شرقی را سبب شده‌اند؟ چرا بازارهای مالی خاور دور و خاورمیانه با چنین سرعت شگفت‌انگیزی رشد می کنند؟ و چرا رومانی، کشوری که در آن بزرگ شده‌ام و در آن زمان دارای نظامی سوسیالیستی بود، برای کالاهای مصرفی اشتهایی دارد که از آلمانی که اکنون در آن زندگی می‌کنم، پیشی گرفته است؟ پاسخ همه این پرسش‌ها تحولات سیاسی و اقتصادی عظیمی است که در ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته درا ین کشورها رخ دادها ست.

هیچ چیز جالب‌تر و مسرت بخش‌تر از تمایلات مردم و دولت‌ها در کشورهای این بازارهای نوظهور برای پذیرش و افزایش تغییر و تحول، نیست. افزایش موفقیت‌ها میل به پیشرفت و بهبود را کاهش نمی‌دهد، بلکه با کسب اعتماد به نفس، به آن دامن می زند.

مزیت کشورهایی که به تازگی به نظام بازار پیوسته‌اند، بهره‌مندی از تجربه سیاسی و اقتصادی کشورهایی است که از نظام های دیرپا و بالغ‌تری برخوردار بوده‌اند. شاید این کشورها با پندآموزی از تجارب کشورهای دیگر بتوانند بهتر از کشورهای اروپای غربی، آمریکای شمالی و سایر کشورهای برخوردار از بلوغ سیاسی و اقتصادی عمل کنند.

تا ۲۰ سال قبل در کشورهای اروپای شرقی بازار سرمایه‌ای وجود نداشت. تأسیس و راه‌اندازی نخستین بورس سهام، اوراق بهادار و ابزارهاي مشتقه در این کشورها از ۱۵ سال قبل آغاز شد که در مقایسه با تاریخ بورس‌های جهان عمر بسیار کوتاهی است. از سوی دیگر، وضعیت کنونی بسیاری از بازارهای سرمایه کشورهای توسعه‌یافته حاصل صدها سال توسعه و گذار از اشکال بسیار ابتدایی معاملات بود که از حراج های حضوری سازمان‌یافته و معامله در تالار بورس آغاز و به معاملات الکترونیکی که اغلب در صدم ثانیه انجام می‌شوند، تبدیل شد.

معمولاً در بازارهای بورس نوظهور، حجم معاملات تالار بخش کوچکی از کل معاملات را تشکیل می دهد. در اكثر موارد این مسأله ناشی از آن است که گردانندگان بورس‌ها در بازارهای نوظهور وارث ساختارهای قدیمی نیستند و برای توسعه سایر روش‌های انجام معاملات، هزينه‌هاي سنگين توسعه در طی قرن‌ها را متقبل نشده‌اند. برعکس، این بازارها

توانسته‌اند مستقیماً از ماحصل فرایند تغییرات بازارهای بورس‌هاي باسابقه بهره‌مند شوند.

از آن‌جا که بازارهای نوظهور زمانی پا به عرصه وجود نهاده‌اند که تجارت الکترونیک به روشی ریشه‌دار، رایج و مقبول تبدیل گردیده، هر اقدامی به‌جز راه‌اندازی یک بستر تجارت الکترونیک منعطف، قدرتمند و مدرن برای آن‌ها قابل تصور نیست. علاوه بر این، دسترسی به چنین سیستمی بسیار آسان است و می‌توان با پرداخت بهایی معقول به تأمین‌کنندگان این برنامه‌ها، از طریق منابع داخلی یا خارجی سیستم مناسبی را تهیه کرد. ولی تا همین چند سال پیش‌گردانندگان بورس‌هایی که از پیشینه‌ای طولانی برخوردار بودند، باید برای آن‌چه امروزه به نظر گردانندگان بورس‌هاي بازارهای نوظهور استاندارد پذیرفته شده این صنعت است، وقت و سرمایه فراوانی را صرف می‌کردند و هیچ بورسی نمی‌توانست بدون برخورداری از یک بستر نرم‌افزاری تجارت الکترونیک مدرن و کاملاً یکپارچه برای خود، ا عتباری کسب کند.

هر کسی که در جلسات سالیانه انجمن بازارهای آتی و مجمع بازارهای نوظهور در جلسات انجمن بورس‌هاي آتی و اختیار سوئیس در «بورگن استاک» شرکت کند درمی‌یابد که بسیاری از گردانندگان بازارهای بورس نوپا، در زمینه فن‌آوري از سایرین پیشی گرفته‌اند. توضیحات هیجان‌انگیز هیأت‌های هندی درباره تحولاتی هم‌چون استفاده از ارتباطات ماهواره‌ای برای انتشار قیمت‌ها، نمونه‌ای از این موارد است. توان بالقوه گردانندگان بورس‌های نوظهور برای پیشتازی در توسعه محصولات نرم‌افزاری، از جمله ورود به فضای پیچیده و ساختارمند تولید این محصولات نیز در جلسات اخیر انجمن بازارهای آتی و گردهمایی‌های این بازارها آشکار بوده‌است.

بازارهای نوظهور همواره همکاران خود و تجربیاتی را که از تحولات جدید اندوخته‌اند زیر نظر دارند (بر اساس تجربیات شخصی من در بورس اروپا، گردانندگان بورس‌هاي سابقه‌دار نیز تحولات بورس هاي بازارهای نوظهور را تحت نظر دارند!). این مسأله به توسعه، تطبیق و بهبود راهبردهای آنان برای دست‌یافتن به بهترین سیستم سیاست گذاري برای کشورها و مناطقشان کمک می کند.

در اثبات درستی این مدعا شواهدی وجود دارد. بین بورس‌های منطقه اروپای مرکزی و شرقی برنامه‌های همکاری و مشارکت‌های متعددی وجود دارد. برای مثال بورس سهام وین که وینربورس نام دارد، با بورس بوداپست و سازمان‌هایی در منطقه اروپای جنوب شرقی پیوندهای نزدیکی را ایجاد کرده است. این گونه پیوندها، مشارکت‌ها و همکاری‌ها در زمینه معاملات بورس، از پیش‌نیازهای مهم موفقیت بازارهای سرمایه در بورس اروپای مرکزی و شرقی است. ولی این تنها بخشی از ماجرا است.