آیین‌نامه مالکیت فکری در پروژه‌های مشارکت عمومی‌-‌خصوصی، نیاز امروز کشور

 آیین‌نامه مالکیت فکری در پروژه‌های مشارکت عمومی‌-‌خصوصی، نیاز امروز کشور

مهندس علیرضا پوراسد

مدرس و پژوهشگر مشارکت عمومی- ‌خصوصی

WWW.ALIREZAPOURASAD.IR

 

در طول مدت پنج سال گذشته که مشغول آموزش، تحقیق و مشاوره به دستگاه‌های اجرایی، جهت واگذاری پروژه‌ها به بخش غیردولتی و خصوصی بودم، متوجه یک چالش اساسی در بحث مشارکت بین دولت (دستگاه اجرایی) به‌عنوان سرمایه‌پذیر و بخش غیردولتی (تعاونی و خصوصی) در جایگاه سرمایه‌گذار شدم.

بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش‌خصوص شرکت‌های پیمانکار و مشاور طرح‌های عمرانی بودند که با تشکیل کنسرسیوم و جوینت‌ونچر با سایر شرکت‌ها اعم از بهره‌بردار و شرکت‌های تأمین سرمایه تشکیل گروه مشارکت جهت ارزیابی و تشخیص صلاحیت و حضور در فراخوان مرتبط با سرمایه‌گذاری می‌کردند.

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و چالش‌هایی که این سرمایه‌گذاران داشتند نحوه ارائه ایده و کانسپ طرح بود، سرمایه‌گذاران اغلب مطالعات فرصت‌سنجی دقیق و سنجیده‌ای انجام داده بودند، ولی مشکل زمانی بود که این سرمایه‌گذاران پس از صرف هزینه‌های فراوان و انجام جلسات کارشناسی و بازدید از محل پروژه و صرف وقت زیاد، نگران مطرح کردن طرح و کانسپ خود بودند، با توجه به اینکه در قوانین و مقررات موجود در معاملات دولتی خصوصاً در مرحله فرآیند ارجاع کار نحوه محاسبه و ارزش‌گذاری فکر، ایده و دارایی‌های فکری به‌طور دقیق شفاف نبوده و این خود باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران از ارائه طرح و ایده خود امتناع ورزند، یکی از مهم‌ترین اسناد در این مورد آیین‌نامه ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود در طرح‌های سرمایه‌گذاری است، در این آیین‌نامه درخصوص کلیات دارایی‌های نامشهود و مصادیق آن مواردی مطرح شده، با توجه به تجربه اینجانب که حاصل حضور در جلسات متعدد سرمایه‌گذاری دستگاه‌های اجرایی و شهرداری‌ها می‌باشد، فقدان آیین‌نامه مالکیت فکری در طرح‌های مشارکت عمومی‌-‌خصوصی ضروری به‌نظر می‌رسد و همچنین استفاده و آشنایی با تجربیات سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی. خصوصاً سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) که اقدامات مؤثر و اثربخشی درخصوص ثبت و ارزش‌گذاری دارایی‌های فکری انجام داده، پیشنهاد می‌گردد.

گام بعدی استفاده از کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی خصوصاً موافقت‌نامه تریپس در حوزه حقوق مالکیت فکری است.

نتیجه‌گیری:

بنابر تجربیات کشور‌های پیشرو در حوزه مشارکت عمومی-‌‌خصوصی، آموزش، فرهنگ‌سازی درخصوص قوانین و مقررات مالکیت فکری در طرح‌های عمرانی ضروری به نظر می‌رسد، در این راستا تدوین قرارداد عدم افشای اطلاعات NDA در جهت حمایت دارایی‌های فکری خصوصاً در مرحله و فرآیند ارجاع کار و همچنین در مناقصات پیشنهاد می‌گردد.

ایجاد چارچوب‌های قانونی در جهت تدوین آیین‌نامه مالکیت فکری در طرح‌های مشارکت عمومی‌ باعث انگیزه‌بخشی و رفع‌بخشی از چالش‌های بخش‌خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت کشور خواهد شد.