پای مناقصه به شهرزاد هم باز شد…

مسعود طاهری-فیلم‌نامه خوب، بازیگران توانا و کارگردانی بی‌نظیر را که جمع کنی می‌رسی به سریال شهرزاد. سریالی که هفته‌ها از توزیعش در شبکه پخش نمایش خانگی می‌گذرد و چند قسمتی هم هست که مهمانی ویژه و خاص دارد: مناقصه! ۱۷ هفته از اکران سریال شهرزاد به ‌کارگردانی حسن فتحی می‌گذرد و این سریال با توجه […]

مسعود طاهری-فیلم‌نامه خوب، بازیگران توانا و کارگردانی بی‌نظیر را که جمع کنی می‌رسی به سریال شهرزاد.

سریالی که هفته‌ها از توزیعش در شبکه پخش نمایش خانگی می‌گذرد و چند قسمتی هم هست که مهمانی ویژه و خاص دارد: مناقصه!

۱۷ هفته از اکران سریال شهرزاد به ‌کارگردانی حسن فتحی می‌گذرد و این سریال با توجه به مضمون خوبی که دارد توانسته به خوبی جایی برای خود در سفره خرید خانواده‌ها باز کند و هزاران نفر چشم‌انتظار دوشنبه‌ها هستند تا بتوانند قسمت بعدی سریال محبوبشان را تماشا کنند.

سریالی که به گفته امامی یک از تهیه‌کنندگانش هر هفته بیش از ۳۰۰هزار نسخه تیراژ دارد و همین تعداد هم با توجه به وضعیت کنونی برای این سریال یک برد تلقی می‌شود.

فروشی که به لطف بازی بی‌نظیر استاد علی نصیریان و بازیگرانی همچون شهاب حسنی، ترانه علیدوستی، پریناز ایزدیار و … هر هفته بیش‌تر هم می‌شود.

قصدمان از نگارش این مطلب اما موضوعی جالب در این سریال بود. مناقصه زمین‌های رستم‌آباد در زمان پهلوی است که در این سریال بار‌ها اسمی از آن برده شد تا به نوعی پای مناقصه هم به آن باز شود.

رستم‌آباد دهکده خوش آب و هوای آن زمان بود در جنوب‌شرقی چیزر. از شمال به فرمانیه و از جنوب به دروس و از مشرق به سلطنت آباد و اختیاریه و از مغرب به چیزر و قیطریه محدود می‌شد. این دهکده به دو محل به نام رستم‌آباد و رستم‌آباد پایین تقسیم می‌شد که به خاطر مرغوبیت آب و هوای و مکان آن همین الان هم خواهان بسیاری دارد و قیمت زمین و خانه در این منطقه سر به فلک می‌ساید!

از این‌ها که بگذریم همیشه مناقصات صوری زمان پهلوی با توجه به وسعت آن جلب توجه می‌نمود و ایادی کاخ سلطنت با توجه به نوع خدماتی که ارایه می‌کردند، می‌توانستند در مناقصات این چنینی هم شرکت نمایند و زمین‌هایی با عظمت و خوش نقشه را به چنگ آورند. جالب آن که در آن زمان هم برای به دست آوردن آن هر کسی از مقام و منصبش سوءاستفاده می‌کرد و در سریال شهرزاد هم به خوبی این موضوع نشان داده شده است.

در این سریال بزرگ آقا با بازی تماشایی علی نصیریان یکی از ایادی دربار شاهنشاهی است که به خاطر خدماتی که شاه انجام می‌دهد، دستی هم در معاملات زمین از طریق مناقصه دارد. زمین‌هایی که با برگزاری مناقصه ساخت و ساز آپارتمان به دست ایادی شاه انجام می‌شد.

دو تن از کسانی که بنا به گفته‌های مورخان دستی در پروژه‌های کلان و مناقصات بزرگ داشتند فرح زن سوم شاه و اشرف خواهر دوقلوی وی بودند.

علی شهبازی محافظ مخصوص شاه در خاطرات خود در این‌باره نوشته است: «فعالیت اقتصادی فرح از زمان دولت منصور در سال ۱۳۴۳ که بنا شد شیوه‌ شهرسازی شهر تهران دگرگون شود، به شکلی جدید و اصولی آغاز شد. او با عده‌ای از دوستان و نزدیکان خود سیستم جدید خانه‌سازی متراکم به شکل آپارتمان و ساخت خانه‌هایی با متراژ کم را در ایران گسترش داد… اندکی بعد مؤسسه ساختمانی با نام سردار افخمی که یکی از نزدیکان فرح بود ایجاد شد و ساختمان‌هایی به سرعت در خارج از محدوده‌ شهر تهران به شکل مجتمع و شهرک احداث شدند. پس از اتمام این طرح‌های جدید، عدم استقبال مردم برای خرید منازل، این تاجران جدید مسکن را به فکر فروش خانه‌ها به ادارات دولتی و اعطای خانه‌ها به‌کارمندان انداخت؛ بدین‌منظور به دستور فرح تعداد کثیری از این خانه‌ها توسط وزارت آبادانی و مسکن خریداری شد و در اختیار دوایر دولتی قرار گرفت… در این فعالیت‌های ساختمانی، شهر تحت اختیار فرح و دوستان نزدیک او درآمد. به‌طوری که ساخت ساختمان‌ها به مناقصه گذاشته می‌شد و معمولاً گروه فرح در مناقصات موفق می‌شدند. از طرف دیگر کارهای ساختمانی دولتی و شرکت‌های بزرگ نیز تحت اختیار این گروه قرار ‌گرفت. گاه قدرت و نفوذ این گروه به حدی بود که پس از پیروزی در مناقصه با دریافت پورسانتی مطلوب [تا ۲۵ درصد کل هزینه‌ها] کار را به شرکت دیگری واگذار می‌کردند.»

همچنین اشرف پهلوی، خواهر دوقلوی شاه نیز از جمله کسانی بود که در مناقصات صوری سهم داشت. شهبازی در این خصوص نیز نوشته است: « یکی از روش‌های کسب درآمد اشرف این بود که در مقابل دریافت پروانه‌ تأسیس مؤسسات تجاری و اقتصادی، درصدی از سهام مؤسسه به رایگان در اختیارش قرار می‌گرفت. گاهی اشرف در مقابل اخذ مجوز فعالیت تا ۱۰ درصد سهام کارخانجات را دریافت می‌کرد. به عنوان نمونه شرکت سیمان خوزستان و فارس ناچار شد مقداری از سهام خود را به اشرف واگذار کند و مدیرعامل شرکت موظف بود هر ماه سود سهام را تبدیل به ارز و برای فرزندان و همسر اشرف به پاریس ارسال کند. اشرف حتی مقداری از سهام کاغذ پارس را نیز به همین شیوه تصاحب کرد. او گاهی سازمان‌های دولتی را وادار می‌کرد خارج از مقررات مناقصه با یک شرکت خارجی قرارداد ببندند و خود نیز مبالغ هنگفتی می‌گرفت. در مورد دریافت رشوه‌های کلان به وسیله‌ اشرف، در کتاب خاطرات فریدون هویدا آمده است: «والاحضرت اشرف به وسیله‌ پسر بزرگش توانسته است کمیسیون کلانی به خاطر عقد قرارداد مقاطعه‌کاری با چند کنسرسیوم بین‌المللی، فروش‌های کمپانی فرانسوی «داسو» به ایران، پروژه‌ نیروگاه حرارتی ساخت کمپانی «براون باوری» سوییس و مقاطعه‌ تأسیسات بندر چابهار توسط کمپانی «براون‌اندروت» دریافت دارد.»

 

این موارد گوشه‌ای مفاسد اقتصادی دوران پهلوی بود که به مناقصات صوری اختصاص داشت و به نظر می‌رسد در سریال شهرزاد به گوشه‌ای از آن اشاره شده است…