پژوهشی علمی‌و ادبی در فهرست‌بهای ابنیه ۱۴۰۰

 

 

 

 

 

 

سوابق کاری و اجرایی

 

¨  محقق و مدرس متره و برآورد و امور قراردادها و پیمان

¨  مدیرعامل شرکت میلان‌افزار (میلان‌متر)

¨  مؤلف کتاب‌های مهندسی متره ۳،۲،۱،۵ و۲۸۰۰ نکته متره برآورد، تست‌های طبقه‌بندی شده متره برآورد، واژه‌نامه متره برآورد، اصول تنظیم قرارداد، مدیریت قرارداد، قراردادهای طرح و ساخت EPC، مدیریت و راهبرد مناقصات، شرایط عمومی‌پیمان، استانداردها و چک‌لیست‌های نقشه‌های ساختمانی و …

 

 

به نام نخستین مهندس هستی

 پژوهشی علمی‌و ادبی در  فهرست‌بهای  ابنیه ۱۴۰۰

 

سرور گرامی‌جناب آقای دکتر قانع فر

ریاست محترم امور نظام فنی اجرایی مشاورین و پیمانکاران سازمان برنامه و بودجه

با سلام

سخنم را با یاد و نام پدر مهندسی ایران استاد حامی‌که فرمود “دل هر ایرانی که برای ایران نتپد بهتر است که هرگز نتپد“ شروع می‌کنم.

در آغاز وظیفه خود می‌دانم از تمامی‌دوستان، همکاران، مدیران، مهندسان و دیگر دست‌اندرکاران زحمت‌کش و دلسوز نظام فنی و اجرایی کشور، اعم از این که در دستگاه‌های اجرایی کشور مشغول به فعالیت هستند و یا در گوشه‌گوشه ایران اسلامی‌گرامی‌و سربلند، در قامت مهندس مشاور، پیمانکار، مدیرطرح، سرمایه‌گذار و یا در نقش‌های گوناگون دیگر کوشش و تلاش می‌نمایند، سپاسگزاری نموده و برای همه ایشان آرزوی توفیق و سربلندی نمایم.

باز وظیفه خود می‌دانم به طور ویژه ضمن تشکر و قدردانی از زحمات پرسنل کارشناسان دلسوز محترم امور نظام فنی اجرایی سازمان برنامه و بودجه کشور که در یک حرکت جسورانه بعد از چندین سال نسبت به اصلاح بازنگری در فهرست‌بهای ابنیه اقدام نموده و نتایج تغییرات هر فصل آن را در تاریخ ۲۸/۱۲/۹۹ ابلاغ نموده اند تشکر و قدردانی نمایم. به عنوان کارشناسی که حدود بیش از ۴۰ سال است همه رویدادهای علمی‌و فنی مرتبط با متره و برآورد را پیگیری کرده و در بسیاری از آن‌ها حضور فعال و مؤثر داشته است، فکر می‌کنم زحمات کارشناسانِ یاد شده، هنگامی‌به بار می‌نشیند که جامعه مهندسی کشور زحمات ایشان را ارج نهاده و نکاتی را که احتمالاً در انجام مطالعات بازنگری فهرست‌بها، از قلم افتاده یا در فرآیند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی دچار خدشه شده است را شناسایی و گوشزد نماید. بنده و همکارانم در شرکت مهندسی میلان افزار نیز با مطالعه دسترنج همکارانمان در نظام فنی و اجرایی و درج نکاتی که حاصل سال‌ها تجربه در صدها پروژه و طرح عمرانی کشور است، تلاش داریم تا به سهم خود، گامی‌در بهبود هر چه بیشتر این سند مهم و فاخر برداریم. بدین منظور موارد پیوست را به عنوان یک نقد علمی‌به دوستان گرامی‌در سازمان برنامه و بودجه کشور تقدیم می‌کنم.

 لازم به ذکر است که با توجه به کمبود وقت و عدم دسترسی به آنالیزها در مورد قیمت‌ها کمتر به آن توجه شده است، هرگونه که صلاح می‌دانند در ویرایش بعدی فهرست‌بهای ابنیه یا در اصلاحیه‌های احتمالی آن مورد نظر قرار دهند. یا مورد تجدیدنظر قرار گیرد.

درخاتمه از کلیه کسانی که متره و براورد را علم دانسته و جایگاه علمی‌آن را در جامعه فنی و مهندسی این مملکت و جایگاهی مهندسی متره را در پروژه‌های عمرانی و صنعتی پاس داشته‌اند تشکر و قدردانی می‌نمایم.

علی رضا میلانی زاده

محقق و مدرس متره و برآورد و امور قراردادها و پیمان

 

 

 

پس از گذشت یک ماه از ابلاغ فهارس‌بهای ۱۴۰۰، از ۲۴ فهرست‌بهای ابلاغ شده ۶ فهرست‌بها اصلاح و مجددا ابلاغ شده‌اند، بهتر است که در آخر سه ماهه اول هر سال دفترچه فهرست‌بها با قیمت‌های همان سال محاسبه گردد نه با سه ماهه چهارم سال قبل که با تعدیل ابلاغ و با این سری مشکلات مواجه شود.

 

۱٫       فهرست‌بهاها بهتر است به صورت رسته‌ای همانند ذیل باشد :

۱-۱٫  رسته ساختمان

۱-۲٫  رسته آب

۱-۳٫  رسته برق

۱-۴٫  رسته حمل‌ونقل

۱-۵٫  رسته کشاورزی

۱-۶٫  رسته تجهیزات

به صورت یک یا چند مجلد منتشر گردد تا از تعدد فهرست‌بها جلوگیری و از تجمیع آن استفاده گردد.

اگر فهرست جدیدی نیاز باشد در همان مجموعه گنجانده شود و یا پیمانکار در پیشنهاد قیمت خود موارد سختی و سهولت کار را ببیند به طور مثال خطوط انتقال آب، شبکه توزیع آب و… و یا راه و راه آهن یا راهداری و … 

۲٫       در فهرست مطالب کلیه فهرست‌بهاها بطور مثال فصل۶ لوله مسی در فهرست‌بهای تأسیسات مکانیکی و یا فهرست‌بهای تأسیسات برقی کلیه فصول فقط نام عملیات یا کار مشخص شده ولیکن در فهرست‌بهای ابنیه فصل یک عملیات تخریب فصل نه کارهای فولادی سنگین و فصل هشت بتن درجا بهتر است که از کلمه کار و عملیات حذف گردد، مانند پیوست۱

فصل یک : تخریب و برچیدن                 فصل دو : خاکی با دست                          فصل سه : خاکی با ماشین

 

 

 

با توجه به اینکه دستورالعمل کاربرد و پیوست‌های کلیه فهارس‌بها با تغییرات اندکی مانند هم هستند پیشنهاد می‌شود برای بخش‌های فوق یک بخشنامه مجزا به صورت ذیل :

دستورالعمل کاربرد

–         پیوست یک : مصالح پایکار

–         پیوست دو : ضریب طبقات

–         پیوست سه : هزینه‌های بالاسری

–         پیوست چهار : تجهیز و برچیدن کارگاه

–          پیوست پنج : کارهای جدید

 

۳٫       فهرست‌بهای منضم به پیمان مشخص گردد که :

۱-       

۲-       

۳-       

۳-۱٫       کلیه فهارس‌بهای سازمان برنامه و بودجه منتشر شده در آن سال است؛

۳-۲٫       فهرست منضم به پیمان فقط فهرست‌بهای رشته منتشر شده سازمان برنامه و بودجه که برآوردهای مشاور براساس آن تهیه شده است؛

۳-۳٫       فقط برآوردهایی که مشاور تهیه کرده و در اسناد پیمان قرار داده است این موضوع باعث اختلافات و معضلات فراوانی در سیستم پیمانکاری این مرز و بوم داشته است.

۴٫       موضوع بخشنامه فهرست‌بهای پایه رشته …….. سال ۱۴۰۰ می‌باشد چرا آیتم‌های اساسی و اصلی فهرست‌بها قیمت نداشته به طور مثال طبق جدول (پیوست یک) فهرست‌بهای تأسیسات مکانیکی دارای ۱۱۰۳ ردیف و ۱۶۸ گروه می‌باشد که از آن ۳۸۱ آیتم آن قیمت نداشته است یعنی باید ستاره دار گردد، با توجه به فناوری‌های جدید و آیتم‌هایی که در فهرست فوق و فهرست‌بهای تأسیسات برقی و مکانیکی وجود ندارد همچنین کارهای دستمزدی که قیمت ندارد بیش از ۴۰% فهرست فوق باید قیمت جدید گردد و همچنین آیتم‌هایی که در فهرست فوق قیمت ندارد از قبیل دیگ چدنی، پکیج زمینی و دیواری، مشعل‌ها و پمپ‌های خطی، صفحه نصب جعبه کلکتور، مبدل‌های صفحه ای، صفحه نصب شیرهای کلکتور، فوم ۵ لایه، شیر تنظیم فشار و … که حدود ۷۰% برآوردهای ساختمان کوچک و بزرگ از قبیل مدارس نوسازی و ادارات دیگر ردیف‌های ستاره دار آن‌ها بیش از ۳۰% مناقصات عمومی‌و ۱۵% برای مناقصات محدود و ۱۰% ترک تشریفات می‌باشد که همگی باید به دبیرخانه شورای فنی ارسال و پس از تصویب شورای فنی ملاک عمل قرار گیرد.

در فهارس دیگر هم به همین‌گونه می‌باشد در فهرست‌بهای تأسیسات برقی پیوست ۲ و در فهرست‌بهای ابنیه پیوست ۳ که در سال گذشته تجدیدنظر گردیده است.

۴- 

۴-۱٫ با توجه به اسم فهرست‌بها چرا این مقدار آیتم بها ندارد که برآوردها را دچار نقص می‌کند؟

۴-۲٫   چه زمانی برای تهیه برآورد و تصویب آن در دبیرخانه شورای فنی مورد نیاز است آیا بودجه و زمان اجرای پروژه تحت‌تأثیر موارد فوق قرار نمی‌گیرد؟

۴-۳٫   آیا شورای فنی به این اندازه نیرو دارد که این تعداد پروژه را رسیدگی نماید؟

۵٫       در ردیف‌های ۲-۳ برای هر یک از اقلامی‌که در کلیات یا مقدمه فصل‌ها بهای آنها به صورت درصدی از بهای واحد ردیف یا ردیف‌هایی با روش  دیگر مانند میان‌یابی و … تعیین شده است.

 

۶٫       در ردیف ۲-۴ بهای واحد ردیف‌هایی که شرح آنها در این فهرست‌بها موجود است اما بدون بهای واحد هستند ……… این اقلام نیز جزء ردیف ستاره دار محسوب می‌شوند که بهتر است در خود فهرست‌بها جلوی ردیف این آیتم‌ها ستاره گذاشته شود که مشخص گردد، چندین آیتم قبل از ابلاغ فهرست‌بها قیمت ندارد.

 

۷٫       آیتم‌هایی که مانند درب برقی، پله برقی، آسانسور برقی و آسانسور هیدرولیکی و کابین آسانسور و… که در کارهای ساختمانی به‌صورت متداول انجام می‌شود و در فهرست‌بها آیتم ندارد به صورت ستاره دار یا فاکتوری در کدام فهرست‌بها منظور گردد و اگر قیمت آن را در فهرست مشخص نمایید بهتر است.

۸٫       آیتم‌هایی در فهرست‌بها وجود دارند که قیمت ندارند ولی در الزامات تبصره و … دارند مانند ۱۶۰۲۲۵ ابتدا باید قیمت ردیف مشخص شود سپس شرایط تعلق گرفتن یا نگرفتن آن ذکر گردد.

۵-   

۶-   

۷-   

۸-   

۸-۱٫  در فهارس‌بهای سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۷ کلیه قیمت‌های فهرست هم به عدد و هم به حروف قید شده بود بدلیل اینکه اعداد قابل تغییر است ولی مستند کردن اعداد با حروف مشخص می‌گردد که بهتر است در فهرست‌بها اعداد و حروف با هم درج گردد.

۹٫       ردیف‌های پیوست۱ (مصالح پایکار) در صورت­وضعیت ناظران و مشاوران و کارفرمایان را دچار اشتباه می‌کند، اما اگر در قیمت مصالح این فصل درصدها در قیمت ردیف‌ها اعمال می‌شد دیگر نیازی به اعمال درصد برای هر ردیف نبود.

به طور مثال در فهرست‌بها ابنیه در فصل ۴۱ (مصالح پای کار) آیتم­های ماسه شسته و سیمان و … قیمت ۰٫۷ یا در فصل ۵ (قالبهای مجوف ماندگار) ۰٫۶۳= ۰٫۷ × ۰٫۹ و یا در فصل ۱۲ (انواع قطعات و بلوک‌های پیش­ساخته سیمانی و بتنی)      ۰٫۳۵= ۰٫۷× ۰٫۵ منظور گردد، یا در فهرست­بها برقی قصل ۸ (کابلشوها) ۰٫۱۴= ۰٫۲ × ۰٫۷ منظور گردد‌، یا فصل ۱۳ (انواع عایق‌های پیش ساخنه رطوبتی) ۰٫۲۸= ۰٫۴ × ۰٫۷ منظور گردد. آیا راحت­تر و بهتر برای دستگاه نظارت و کارفرما جهت رسیدگی نمیباشد که ۰٫۶۳= ۰٫۹ × ۰٫۷ منظور گردیده به بیان دیگر بهای منظور شده در این فصل به خودی خود هیچ کاربردی ندارد و هیچگاه بدون ضریب ۰.۷۰ استفاده نمی‌شود. همچنین چرا قیمت­های مصالح پای کار مشابه در فهرست‌بهاهای مختلف یکسان نمی­باشد و ضریب هفت‌دهم از کجا و بر چه اساسی آمده است ؟

۱۰٫    در ردیف ۲-۲ دستورالعمل کاربرد فهرست‌بهای ابنیه و ۶-۲ فهرست‌بهای تأسیسات برقی دو رقم اول به شماره فصل، دو رقم بعدی به شماره گروه یا زیرفصل و دو رقم آخر به شماره ردیف در هر گروه یا زیرفصل اختصاص داده شده که از زیر فصل در دو موضوع جداگانه استفاده شده و بهتر است در جای آخر حذف گردد و به صورت ذیل اصلاح گردد :

دو رقم اول به فصل، دو رقم بعدی به گروه و دو رقم آخر به شماره ردیف یا زیر گروه اختصاص دارد.

 

۱۱٫    در ضریب بالاسری برای طرحهای عمرانی ۳۰/۱‌، برای غیرعمرانی ۴۱/۱  برای ترک تشریفات ۲۰/۱ و ضریب کارهای فاکتوری ۱۴/۱ آورده شده آنالیز این ضرایب از کجا آمده است و چگونه محاسبه شده است؟ با توجه به تغییراتی که در مالیات و … انجام شده است.

 

۱۲٫    پیوست ۴ هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه بهتر است که قید گردد پرداختی به صورت ضریب نمی‌گردد و حتما باید جداول پیوست فوق تکمیل و طبق هزینه‌ها پرداخت گردد تا حقی از طرفین ضایع نگردد، در صورت عدم تکمیل جداول پیوست پرداختی صورت نخواهد گرفت.

پیوست ۴ :

۱۳٫    یکی از موارد مفید فهرست‌بهای ۱۴۰۰، اضافه شدن بند ۴-۴ می‌باشد که بابت هزینه‌های مربوط به مشاور، مبلغی به پیمانکار پرداخت نگردد که باعث کاهش رانت گردد.

 

۱۴٫    با توجه به اینکه نظام فنی و اجرایی کشور وظیفه نظم دادن به مسائل فنی و اجرایی دارد این نظم و ترتیب در هیچ یک از فهرست‌بهاهای منتشره وجود ندارد. به طور مثال در فهرست تأسیسات مکانیکی فصل‌های ۵، ۱۰، ۲۱ وجود ندارد و در فهرست‌بهای ابنیه که در سال ۱۴۰۰ تجدیدنظر گردیده است فصل ۱۵ وجود ندارد یا فصل ۱۹ از گروه ۲ شروع شده است یا در فصل ۹ بعد از گروه ۱۴ و گروه ۲۸ و ردیف‌های جهشی تغییر نموده است. در فهرست‌بهای تأسیسات برقی هم فصل‌های ۲، ۱۶، ۱۹، ۲۵ و ۳۰ تا ۳۹ و ۳۹ تا ۷۸ وجود ندارد.

 

 از نظر گروه هم همین بی نظمی‌در کلیه فهارس وجود دارد به طور مثال فهرست‌بهای برقی از گروه ۳۱ شروع و به گروه ۸۱ ختم گردیده است و از نظر شمارش ۵۱ گروه باید باشد در صورتی که ۳۴ گروه بیشتر موجود نیست.

 شاید بتوان گفت در تعدیل یا آنالیزبها این بی نظمی‌بوجود آمده است که میتوان تعدیل این فصل‌ها را به صورت مکرر تغییر داد به طور مثال فصل ۱۵ آزبست یا فصل ۱۵ ژئوممبران یا … همچنین می‌توانند آنالیزها را جایگزین نمود.

 

۱۵٫    بعضی از ردیف‌های کلیات بهتر است در مقدمه فصل‌ها به صورت دستورالعمل آورده شود مانند ردیف‌های ۱۶، ۱۷، ۱۸ کلیات در فهرست‌بهای ابنیه یا ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴ و ۲۵ در فهرست تأسیسات برقی در آنجا درج گردد بهتر است و دچار مشکل نمی‌گردد و نظم و نظام رعایت می‌گردد.

 

۱۶٫    جداول فهرست‌بها به ترتیب به شکل زیر می‌باشد :

 

 

 

بهای واحد در بیشتر مواقع ثابت بوده و از فهرست‌بها استخراج می‌گردد و مقدار همیشه دچار نوسانات می‌گردد که در نتیجه بهای کل هم دچار نوسان خواهد گردید و دو تغییر در کنار همدیگر دچار خط‌خوردگی و اشتباه در رسیدگی می‌گردد.

 

۱۷٫    در ماده ۲۰ کلیات مبانی قیمت‌ها سه ماهه چهارم سال قبل که در این فهرست‌بها سال ۹۹ محاسبه شده است.

چرا فهرست‌بهای سال ۱۴۰۰ در سه ماهه چهارم سال ۹۹ نوشته شود و منتشر گردد؟

چرا مبنای قیمت‌ها سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته نشود که تعدیل نیروی انسانی مانند امسال که ۲۱% می‌باشد و در نتیجه افزایش قیمت مصالح در سه ماهه اول یک افزایش قیمت بوجود می‌آید که در برآوردها دیده نمی‌شود و تأمین اعتبار پروژه‌ها و افزایش تعدیل در قراردادها بوجود خواهد آمد.

 

۱۸٫    قیمت کارهای مشابه با توجه به ماهیت کار یکسان نباید در فهرست­بهاهای مختلف متفاوت ­باشد مانند آرماتوربندی و آرماتور زیر تراز آب و حمل و … در فهرست‌بها ابنیه‌، راه و باند‌، راهداری و آبیاری زهکشی که بدون ذکر دلیل این قیمت‌ها با یکدیگر متفاوت می‌باشد، اگر ماهیت کار متفاوت است باید دلیل ارائه شود تا در پیمان‌هایی که همزمان از چند رسته استفاده می‌کنند این اختلاف مورد دعوای آتی نگردد، این تفاوت در فصل مصالح پایکار نیز مشهود است.

 

 

۱۹٫    در ماده­های ۱۹‌، ۲۰‌، ۲۸‌، ۳۴‌، ۳۷‌، ۳۹‌، ۴۱ و ۴۷ شرایط عمومی‌پیمان (۴۳۱۱) کلمه صورت مجلس آمده است که در عرف و فرم­ها صورت مجالس مانند بند ج ماده ۱۹ اوراقی که اندازه‌گیری­ها براساس نقشه‌های اجرایی دستور کارهای اجرا شده و صورت مجالس‌ها که شامل کروکی‌های لازم و روشن است انجام می‌شود همچنین در بند الف ماده ۳۷  (ش ع ) در آخر هرماه پیمانکار وضعیت کارهای انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ که طبق نقشه­های اجرای دستورکارها و صورت مجلس­هاست اندازه‌گیری می­نماید.

فقط در ماده ۳۲ نظارت بر اجرای کار کلمه صورت جلسه آمده است. در شرایط عمومی‌جدید که قرار بود در اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ ابلاغ شود بیشتر از کلمه صورت مجلس استفاده شده است‌، نمی‌دانم چرا در چند سال گذشته روی کلمه صورت جلسه تأکید شده است بهتر است مجدداً طبق شرایط عمومی(ش ع) از صورت مجلس بجای صورت جلسه استفاده شود.

۲۰٫    در کلیات فهرست­بهاها‌، تأخیر رسیدگی مشاوربه صورت مجالس تهیه شده توسط پیمانکار در چه بازه‌زمانی باید صورت بگیرد و عدم رسیدگی و ارسال آن به کارفرما چگونه است‌، صورت مجلسی که مورد تأیید مهندس مشاور قرار گرفته باشد هفت دهم در صورت وضعیت لحاظ می‌گردد‌، چرا هشت‌دهم‌، نه‌دهم  یا یک پرداخت نگردد که مشاور در کارش دقت کافی را داشته باشد تا اگر صورت مجلس کامل نبود درصدی  از آن‌، از حساب مشاور کسر گردد و نه این که پول پیمانکار به تعویق بیفتد و همچنین اگر کارفرما طبق ماده ۳۷ صورت­وضعیت را عودت دهد ۷۰ درصد آن پرداخت گردد‌، حال پرداخت ۷۰ درصد ۰٫۷ صورت مجلس تایید نشده کارفرما یعنی کمتر از ۵۰ درصد به پیمانکار پرداخت می‌گردد و توان مالی پیمانکار را کاهش و تأخیر در اجرای پروژه بوجود خواهد آمد.

 

۲۱٫    با توجه به فناوریهای نوین و رعایت نظم نوشتن کتاب و کتابچه‌، جهت راهنمائی بیشتر و استفاده آسان و عدم مراجعه به فرهنگ لغات و دیکشنری و تفسیر به رای و … فرهنگ لغات فارسی به فارسی‌،  فارسی به انگلیسی و همچنین فهرست نمایه با شرح در مجموعه فهرست‌بها به شدت لازم است. همچنین استفاده از پی نوشت در انتهای هر فصل با شماره مسلسل همان فصل از نظر علمی‌صحیح تر است‌، اینگونه بار علمی‌فهرست­بها بیشتر و استفاده از آن آسان گردد و اختلاف نظر بین عوامل اجرا کاهش یابد. مانند کار قشنگی که در فهرست­بها رشته مرمت تاریخی انجام شده است.

۲۲٫     در ماده ۸-۲ دستورالعمل کاربرد در نحوه برآورد هزینه‌های اجرای کار و تهیه فهرست­بهای مقادیر کار کلیه موارد اشاره شده است به جز اشکالاتی که مشاوران محترم در تهیه برآورد اولیه مورد تصویب کارفرمایان محترم قرار می­گیرد که اختلاف معیار برآوردها با کار انجام شده در بعضی از پروژه‌ها بیش از ۱۰۰ درصد تا ۱۰۰۰ درصد می‌رسد، راه حلی برای انحراف معیار برآوردها در پروژه‌های عمرانی برای تأمین اعتبار و … بوجود آید تا پروژه­ها به این حالت نصفه و نیمه در نیاید. باید درصدی اختلاف برآورد با کارکرد مشخص و انحراف معیار از برآورد را در صورت اختلاف فاحش یا بیش از ۲۵ درصد طبق ماده ۲۹ شرایط عمومی‌پیمان افزایش یا کاهش را محاسبه کرد تا آن را به عنوان زیان‌های وارده محاسبه کرد تا قسمتی از ضررهای وارد شده به پروژه را جبران نماید.

۲۳٫    در کلیه فصول فهرست­بها ابنیه کلمه مقدمه حذف شده و بجای آن الزامات و الزامات عمومی‌آمده است که بهتر بود در ابتدا همان کلمه مقدمه و بجای الزامات از کلمه دستورالعمل یا راهنما استفاده گرددکه در اول کلیه فهرست­ها از دستورالعمل کاربرد استفاده شده است ‌، به دلیل انکه فهرست­بها خود الزامی‌و از نوع اول است و  کلمه الزمات عربی بوده و  همچنین موارد آمده به عنوان راهنما می­باشد نه الزامات.

۲۴٫    جدول شرح مختصر گروهها که در بعضی از فهارس‌بها موجود می‌باشد‌، جهت راهنمایی کاربران بهتر می­باشد در تمامی‌فهرست­بهاها وجود داشته باشد که تعداد آیتم‌های هر گروه و جمع آیتم­های هر فصل نیز مشخص گردد.

۲۵٫    نشریات و استانداردهای مورد استفاده در هر فهرست در انتها به صورت جدول پیوست (پیوست ۲) آورده شود  و در هر فصل به آن ارجاع داده شود و همچنین آدرس سایت سازمان برنامه و بودجه  https://sama.mporg.ir/   و     استاندارد http://www.isiri.gov.ir/  جهت دسترسی آسان ذکر گردد.

 

۲۶٫    بیشتر الزاماتی که به‌صورت الزامات عمومی‌آورده شده بهتر است در الزامات گروه‌ها آورده شود، مانند جدار خارجی صفحه ۴۵ ردیف ۱۰ بهتر است در الزامات گروه ۸ جای بگیرد که از یک روال خاص تبعیت نماید.

ردیف‌های ۱۱۰۸۳۰ تا ۱۱۰۸۳۲ در صورت استفاده در دیوارچینی یا آجرکاری با آجر ماشینی سوراخ‌دار و آجر ماشینی سوراخ‌دار مخصوص نما، حسب مورد با اعمال ضریب ۳۰/۱ و در صورت دیوارچینی یا آجرکاری با بلوک سفال (آجر تیغه) با اعمال ضریب ۲۵/۰ محاسبه و لحاظ می‌گردد که در الزامات عمومی‌صفحه ۷۹ آمده بهتر است که در الزامات گروه ۸ قرار گیرد. 

۲۷٫    قیمت مصالح پایکار با قیمت آیتم‌های فصل مطابقت ندارد مانند آیتم ۰۹۰۲۲۶ تهیه، ساخت و نصب تیر به‌صورت تودلی، از یک تیرآهن یا ناودانی، به همراه ورق‌های تقویتی و اتصالات مربوط به مبلغ ۶۰,۶۰۰ که در مصالح پایکار آیتم انواع تیرآهن ۴۱۰۹۰۱ به مبلغ ۶۳,۴۰۰ می‌باشد که بدون دستمزد گران‌تر است با هزینه تهیه و نصب .

 

۲۸٫    اشکالات موجود در پی نوشت‌ها بهتر است به‌صورت ذیل باشد :

۲۱-    

۲۲-    

۲۳-    

۲۴-    

۲۵-    

۲۶-    

۲۷-    

۲۸-    

۲۸-۱٫   پی نوشت‌های مطالب به جهت اینکه برای افراد فنی و غیرمبتدی نمی‌باشد لذا بایستی در انتهای فهرست‌بها  قرار گیرند؛

۲۸-۲٫    در تعاریف و شرح کلمات در پی نوشت‌ها نیاز به قید کلمه (منظور از) فرضاً در فصل ۳،۲ و … نمی‌باشد؛

۲۸-۳٫    توضیحات درخصوص بعضی از واژه‌ها در چندین فصل تکرار شده است از جمله پروفیله کردن           (در فصل‌های ۳ و۲) و همچنین خاک جانشین (در فصل‌های ۳ و۲) و یا Composite (در فصل‌های ۶ و۵)؛

۲۸-۴٫    برخی از واژه‌ها بایستی در پی نوشت واژه لاتین آن به‌صورت کامل آورده شود همانند Antistatic (ضدجریان الکتریسیته ساکن)؛  

۲۸-۵٫    گاهاً در برخی از واژه‌ها معانی آن در پی نوشت ذکر نشده و تنها کلمه اختصار شده داخل متن در پی‌نوشت به‌صورت کامل آورده شده است مانند کلمات (U.P.V.C و E.P.D.M و GSI و یا EVA     در فصل ۲۳)؛

 

۲۹٫    در کلیه فهارس‌بها بهتر است از لغات فارسی استفاده شود. همانطور که فردوسی فرموده :

                                     بسی رنج بردم در این سال سی                            عجم زنده کردم بدین پارسی

 

بجای فصل اول و دوم  بهتر است از فصل یک‌، دو‌، سه و… استفاده کنید و …  .

 

 

فهرست‌بها پايه رسته ساختمان رشته ابنيه سال ۱۴۰۰

 

 

 

 

فهرست‌بها پايه رسته ساختمان رشته ابنيه سال ۱۴۰۰

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل یک : تخریب و برچیدن

ý  بن درخت، محیط درخت را چگونه محاسبه می‌کنند، مبانی اندازه‌گیری باید به چه صورت باشد تا مورد تأیید دستگاه نظارت و پیمانکار قرار گیرد ؟

ý  ۰۱۰۱۲۵ تا ۰۱۰۱۲۷ اگر پروژه ای سه ماهه باشد یا شش ماهه چگونه پیمانکار باید محافظت ۶ ماهه از درخت را انجام دهد و چگونه تعدیل منفی برای درخت‌های نامثمر را بگیرد.

 

 

فصل دو : خاکی با دست

ý  آیتم ریختن خاک یا مصالح سنگی به درون یا کنار پی به صورت دستی در نظر گرفته نشده است.

ý  در محل طوقه چینی چاه که قطر آن بیش از ۲۰/۱ می‌باشد آیا از ردیف ۰۲۰۳۰۱ پرداخت می‌گردد یا خیر؟

ý  در چاه‌هایی که قطر آنها از ۲۰/۱ بیشتر و تا ۲ متر می‌باشد چاه در نظر گرفته می‌شود یا خاکبرداری با دست؟

ý  اورلب منطقه چاه با کوره در چاه باید منظور گردد یا کوره؟

 

 

فصل سه :  خاکی با ماشین

ý  آیتم ۰۳۱۲۰۵، غلاف گذاری با لوله فولادی هم زمان با چال زنی واحد مترطول در فصل در فصل ۱۳ آیا جایگاه دارد، آیتم لوله باید در فصل شانزده یا در فهرست‌بهای تأسیسات مکانیکی لحاظ گردد.

ý  آیتم‌های حمل ۰۳۰۷۰۱ تا ۰۳۰۷۰۵ در فصل ۲۸ حمل باید آورده شود که از نظر آیتم و همچنین تعدیل یکسان باشد و آیتم ۰۳۰۷۰۶ به صورت اضافه بها بارگیری و باراندازی گردد.

 

فصل چهار :  بنایی با سنگ

ý  آیتم ۰۴۰۵۰۹ تهیه، حمل و ریختن خاک رس در این فصل جایگاه ندارد و بهتر است در فصل سه بوده و از لحاظ تعدیل معقول تر می‌باشد.

ý  در شرح برخی از آیتم‌های فهرست‌بها از کلمات اضافه ای استفاده شده که نیاز به ویرایش ادبی دارد همانند ردیف ۰۴۰۱۰۱ و ۰۴۰۱۰۲ کلمه در اضافه بوده و باید شرح آن به سنگ چینی کف با سنگ بادبر اصلاح گردد. 

 

فصل پنج : قالب بندی غیرفولادی

ý  تهیه وسایل قالب‌های قابلمه ای وافل و مکعبی شکل ماندگار و کروی و بیضوی باید در فصل ۲۳ منظور گردد نه در فصل پنج که تعدیل آن دچار اشکال گردد ولی اجرای آن در این فصل باشد.

ý  این فصل از عنوان قالب بندی چوبی به قالب بندی غیر فولادی تغییر نام داده است (طبق سنوات قبل قالب فلزی و چوبی بوده است).

ý  برای درک دلیل تغییر نام از قالب بندی فلزی به فولادی به تعریف فلز در فرهنگ دهخدا مراجعه کردیم “جسمی‌است معدنی‌هادی الکترسیته که می‌توان آن را به شکل مفتول یا صفحه صفحه کرد مانند آهن‌، نقره و …” و از طرفی تعریف فولاد در این فرهنگ عبارت است از ” آلیاژی سخت که ماده اصلی آن آهن و مقدار کمی‌کربن یا گرز”، با عنایت به این تعاریف و عرف جامعه و تجربه صاحب نظران قبلی که در تهیه فهرست نقش داشته اند  مانند مهندس عشقی و … بهتر است از نام فصل غیرفولادی (غیرفلزی) استفاده شود.

ý  در این فصل آیتم پلاستیک یا مواد شیمیایی پلاستیکی (پلی اتیلن و …) که در قالب‌های وافل و مجوف استفاده شده که با توجه به تعدیل مواد پلاستیکی بهتراست قالب چوبی را در این فصل و مواد پلاستیکی و شیمیایی آن را در فصل خود (فصل بیست و سه) استفاده کرد.

ý  قالب‌بندی جدار خارجی در قالب چوبی حذف شده در صورتی‌که در فصل شش هنوز وجود دارد.

 

 

فصل شش : قالب بندی فولادی

 

ý  در الزامات عمومی‌جدار خارجی که باید در الزامات گروه هشت باشد در ردیف ۱۰  ۱۰-۱، ۱۰-۲، ۱۰-۳ و ۱۰-۴ مشخص شده است.

ý  فصل شش نام فصل به قالب فلزی به قالب فولادی تبدیل شده است که در نتیجه کل ردیف‌های این فصل علی‌رغم عدم تغییر فقط کلمه فلز به فولاد تغییر کرده است که از نظر علمی‌اساتید بزرگ سازه مانند میگدرچیان، قالیبافان و طاحونی سازه فولادی مطرح کرده اند و استاد قالیبافان در کتاب قالب‌بندی و در نشریه ۵۵ از قالب فلزی نام برده‌، در فرهنگ‌ها به آهن ورقه شده فلز میگویند نه فولاد.

 

 

 

 

 

 

فصل هفت : فولادی با میلگرد

ý  اضافه آرماتوربندی خرپا توضیحی در مورد میلگردهای پائین و بالا و زیگزاگ جزء آیتم ۰۷۰۳۰۱ می‌باشد یا خیر؟

ý  جدول ذیل به عنوان راهنمائی جهت خم آرماتور و افزایش جهت استفاده برای طول میلگرد در سطح میلگرد جهت سندبلاست استفاده می‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

–        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل هشت : بتن درجا

ý  در این فصل کلیه آیتم‌ها تهیه، حمل و اجرا می‌باشد که نیاز به نوشتن تهیه، نصب و اجرا در کلیه آیتم‌ها نمی‌باشد و یک فاکتورگیری کوچک یا توضیح در مقدمه فصل این مسئله را به‌صورت کامل حل می‌نماید.

ý  بتن سبک با خرده آجر که در بیشتر پروژه‌ها اجرا میگردد حذف گردیده، در صورت اجرا چگونه پرداخت می‌گردد؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل نه : فولادی سنگین

ý  در این فصل کلیه آیتم‌ها تهیه، ساخت و نصب می‌باشد که نیاز به نوشتن تهیه، ساخت و نصب در کلیه آیتم‌ها نمی‌باشد و یک فاکتورگیری کوچک یا توضیح در مقدمه فصل این مسئه را به‌صورت کامل حل می‌نماید.

 

 

 

فصل ده : سقف تیرچه و بلوک

ý  در این فصل کل الزامات به صورت الزامات عمومی‌آمده است و الزامات گروه نداشته در صورتی که میتوان تعدادی از الزامات عمومی‌را در الزامات گروه برد.

ý  اضافه‌بها پوکه صنعتی در بلوک و اضافه بها بلوک با بلوک بتنی با فوم در این فصل در نظر گرفته نشده است.

 

 

فصل یازده : آجرکاری و شفته ریزی

ý  ردیف‌های ۱۱۰۸۳۰ تا ۱۱۰۸۳۲ در صورت استفاده در دیوارچینی یا آجرکاری با آجر ماشینی سوراخ‌دار و آجر ماشینی سوراخ‌دار مخصوص نما، حسب مورد با اعمال ضریب ۳۰/۱ و در صورت دیوارچینی یا آجرکاری با بلوک سفال (آجر تیغه) با اعمال ضریب ۲۵/۰ محاسبه و لحاظ می‌گردد که در الزامات عمومی‌آمده بهتر است که در الزامات گروه ۸ قرار گیرد. 

 

فصل دوازده : بتن پیش ساخته و بلوک چینی

 

 

فصل سیزده : عایق‌کاری رطوبتی

 

 

فصل چهارده : عایق‌کاری حرارتی و پوشش‌های مقاوم در برابر آتش

 

 

فصل شانزده : فولادی سبک

 

 

ý  اجرای سازه‌های فولادی نورد

 

 

فصل هفده : آلومینیومی

 

ý  اسم فصل با توجه به اینکه سرب و … وجود دارد بهتر است که فصل کارهای غیرفولادی نامیده شود.

 

 

 

 

فصل هجده : اندودکاری و بندکشی

ý  در آیتم ۱۸۰۹۱۱ (تهیه و اجرای نوار و بتونه جهت درزبندی ضخامت روکش دار)، از آنجا که صفحات گچی بدون نوار و بتونه امکان پذیر نیست، بهتر بود همانند فهارس‌بهای سال‌های گذشته، در داخل آیتم تهیه صفحات گچی در نظر گرفته می‌شد.

ý  آیتم‌های ۱۸۰۳۱۵ و ۱۸۰۳۱۶ حذف گردیده در صورتی که در فهرست‌بهای قبل وجود داشته است.

فصل نوزده : چوبی

 

 

فصل بیست : کاشی‌کاری با کاشی‌های سرامیکی

 

ý  فصل بیست از کاشی و سرامیک کاری تغییر نام به کاشی سرامیکی داده است که در عرف و فرهنگ ما یا کاشی داریم یا سرامیک که از نظر تولید و مقاومت در نشریه۵۵ هم مشخص شده است. کلمه کاشی سرامیکی وجود خارجی در عرف و فرهنگ و ادبیات فارسی نداریم. در فرهنگ دهخدا معنی کاشی “کاچی، آجر لعاب‌دار ساده یا نقاشی شده” و سرامیک “مربوط به سفال‌سازی، صفت سفال سازی، سفالی، آن چه از سفال ساخته می‌شود” آورده شده است.

ý  ضمناً با توجه به قیمت کاشی‌های پرسلانی، گرانیتی، فول بادی و کالربادی که نسبت به کاشی‌های معمولی گران‌تر بوده و هست چرا در ردیف ۲-۵ هیچگونه اضافه بهایی پرداخت نخواهد شد.

ý  همچنین اضافه بهای کاشی لوستر در فهرست‌بها آورده نشده است، در صورتی که کاشی لوستر باشد چه اضافه بهایی به آن تعلق خواهد گرفت؟ 

 

فصل بیست و یک : فرش موزاییک و کفپوش بتنی

 

ý  فصل بیست و یک فرش موزاییک به فرش موزاییک و کف پوش بتنی تغییر کرده ولی بجای اینکه آیتم اول آن همانند قبل موزاییک باشد مانند سر فصل آن از کف پوش شروع شده و به موزاییک ختم گردیده است.

 

فصل بیست و دو : سنگی با سنگ پلاک

 

 

 

 

فصل بیست و سه : پلاستیکی و پلیمری

ý  استانداردهای استفاده شده در این فصل و فصول دیگر بهتر است به‌صورت جدول انجام گیرد.

 

 

 

فصل بیست و چهار : شیشه و نصب آن

ý  در آیتم‌های ۲۴۰۷۰۹ تا ۲۴۰۷۱۱ فقط تهیه نوار و بطانه و … در نظر گرفته شده و بابت نصب آنها آیتمی‌پیش‌بینی نشده است و با توجه به ماهیت اجرای کار اگر واحد آنها همانند دوجداره کردن مترطول می‌بود، منطقی‌تر و مطلوب‌تر بود.

 

فصل بیست و پنج : رنگ آمیزی

ý  در فصل بیست و پنج عرف جامعه و قیمت گرفتن از کسانی که اجرای اسکلت فلزی و سوله سازان صورت می‌گیرد لحاظ نشده زیرا هیچ یک از موارد ضد‌زنگ و سند‌پلاست و … قیمت را به صورت متر مربع اعلام نمی‌کنند و به صورت کیلوگرم محاسبه می‌گردد که در فهرست‌بهای سال‌های قبل نیز چنین بوده است، کدام مترور برای متره آیتم ضد زنگ می‌تواند متره کامل، جامع و صحیح قسمت ضدزنگ و سند‌پلاست شده و نشده آن را تهیه و کدام ناظر می‌تواند آن را رسیدگی نماید (کسانی که فهرست‌بها را تهیه نموده‌اند آیا می‌توانند ضد‌زنگ یک ساختمان اسکلت فلزی سه طبقه را محاسبه نمایند، مواردی مانند طول جوش، سطح ورق، اتصالات و …).

 

 

فصل بیست و شش : زیراساس و اساس

ý  در الزامات گروه ۷ عنوان شده است که پخش، آب‌پاشی، کوبیدن توونان و ماسه بادی از فصل ۳ منظور گردد، در حالی که آب‌پاشی کوبیدن و … مصالح فوق با وسایل دستی نیز امکان‌پذیر و متداول است (فصل ۲).

 

 

فصل بیست و هفت : آسفالت

 

 

 

فصل بیست و هشت : حمل‌ونقل

 

ý  بابت اتلاف سیمان در تهیه بتن درجا، قطعات پیش ساخته، بتن پاششی ۶% در نظر گرفته شده منطقی است که با توجه به ماهیت اجرای بتن پاششی، درصد اتلاف سیمان بیشتر باشد.

ý  حمل در حمل زمینی از ۰ تا ۷۵ یا ۱۵۰ و ۳۰۰ یا ۴۵۰ و ۷۵۰ می‌باشد ولیکن در حمل دریایی به صورت تا ۱۰ مایل و مازاد تا ۳۰ و مازاد از ۳۰ تا ۶۰ و ۶۰ تا ۹۰ و ۹۰ تا ۱۵۰ مایل می‌باشد که از یگانگی استفاده نشده است.

ý  در ردیف ۱-۳-۱ محل تولید مصالح سنگی معدن و شن شوئی (محل فرآوری) می‌باشد که مشخص گردد کدامیک مدنظر می‌باشد.

ý  آیا ماشین آلات حمل سیمان پاکتی و مصالح سنگی و آهن آلات و آجر و بلوک یکی است که آنالیز فیمت آن یکی باشد؟

 ý  عملیات حمل فصل سه بهتر است که در فصل حمل‌ونقل آورده شود و تعدیل یکسان داشته باشد.

ý  طبق جدول ذیل مشخص می‌گردد که اگر مسافت حمل از ردیف پایین تر محاسبه گردد بهتر است که از ردیف بالاتر دریافت گردد به طور مثال اگر ۹۴ کیلومتر باشد بهتر است که از ردیف ۲۸۰۱۰۱‌، ۷۵ کیلومتر دریافت گردد.