نفت ایران، دغدغه جدید اعضای اوپک

نفت ایران، دغدغه جدید اعضای اوپک

اگر از یک تولیدکننده بزرگ نفت بپرسید پنج سال گذشته چگونه بوده است احتمالاً درباره ریزش قیمت نفت و نابودی تقاضا صحبت می‌کند اما اگر از یک واردکننده بزرگ سؤال کنید، دیدگاه کاملاً متفاوتی خواهد داشت. به گزارش ایسنا، واردکنندگان نفت از ریزش قیمت‌ها که به آنها اجازه داده است مخازنشان را از نفت ارزان پُر کنند، راضی هستند و حتی می‌توان گفت که پاندمی ‌باعث شد قیمت‌ها به رکورد تاریخی پایینی سقوط کنند که مشکل اوپک به عنوان بزرگ‌ترین گروه کشورهای صادرکننده نفت جهان است. اوپک و متحدانش در قالب گروه اوپک‌پلاس سال‌هاست با محدود کردن عرضه، تلاش کرده‌اند قیمت‌های جهانی نفت را تقویت کنند و تحت‌تأثیر دلایلی که خارج از کنترل اوپک بوده، درجات مختلفی از موفقیت را تجربه کرده‌اند. با این حال می‌توان گفت که تلاش‌های این گروه مثمرثمر واقع شده و قیمت‌های نفت اکنون بسیار بالاتر از سطح یک سال پیش است اما خریداران به نفت ارزان دست یافتند و به‌دنبال خرید ارزان‌تر هستند و مشکل اوپک این است که آنها این قیمت‌ها را پیدا می‌کنند. خبر اخیر که چین یک توافق سرمایه گذاری بلندمدت با ایران منعقد کرده که نفت در آن جایگاه برجسته‌ای دارد احتمالاً باعث نگرانی همتایان ایران در اوپک شده است. این خبر که چین در حال‌حاضر میزان زیادی نفت از ایران خریداری می‌کند هم احتمالاً باعث خوشحالی آنها نشده است. ایران نفت خود را به دلیل این که در شرایط تحریم‌های آمریکا خریداران کمتری وجود دارد، کمی‌ارزانتر می‌فروشد و چین به دلیل وابستگی بالایی که به واردات نفت دارد، به خرید آن می‌پردازد. رویترز از اوایل ماه جاری گزارش کرده بود که افزایش واردات چین از ایران سایر تولیدکنندگان از جمله روسیه، آنگولا و برزیل را ناچار کرده است قیمت نفت خود را به منظور رقابتی نگه داشتن آن کاهش دهند. یک بازرگان چینی با اشاره به نفت ایران، به رویترز گفته بود این بشکه‌های حساس مانع عرضه از نقاط دیگر می‌شوند زیرا ارزان هستند. در این بین عربستان‌سعودی اقدامی‌انجام داد که ممکن است ناامیدی یا اعتماد بیش از حد محرک آن بوده باشد. این کشور که بزرگ‌ترین تولیدکننده عضو اوپک است و بی‌نهایت نسبت به ریزش قیمت‌های نفت آسیب‌پذیر است، اعلام کرد قیمت فروش نفت خود به خریداران آسیا که بزرگ‌ترین بازار نفت جهان و محرک رشد تقاضا است را افزایش می‌دهد. طبیعتاً هیچ‌کدام از کشورهای چین و هند از این افزایش قیمت راضی نیستند اما برخلاف گذشته که هیچ جایگزینی برای نفت اوپک وجود نداشت اکنون جایگزین‌هایی وجود دارد.  هند که مخالف سرسخت تلاش‌های اوپک برای تقویت قیمت‌هاست، فورا دست به‌کار شده و منابع واردات نفت خود را متنوع کرد. این کشور برای شروع سفارش خرید نفت از عربستان‌سعودی را به میزان چشمگیری کاهش داد. رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش کرد پس از اینکه ریاض افزایش ۴۰ سنت در هر بشکه قیمت نفت برای خریداران آسیایی را اعلام کرد، چهار پالایشگاه نفت بزرگ هند سفارش خرید ماه مه به عربستان‌سعودی را به میزان ۳۶ درصد کاهش دادند. مطبوعات هند اخیراً گزارش کردند که شرکت ایندین اویل نفت از گویان خریداری خواهد کرد که تازه ترین عضو کلوپ تولیدکنندگان جهانی نفت است. طبق اظهارات مقامات دولتی، قیمت نفت گویا رقابتی بوده و این خرید همسو با برنامه‌های متنوع‌سازی منابع واردات نفت است. خریداران بزرگ نفت به نفت ارزان عادت کرده‌اند و بعید است فوراً این عادت را رها کنند. خوشبختانه برای آنها عرضه زیادی وجود دارد و صادرکنندگان بیش از نیاز مصرف‌کنندگان به خرید، به فروش نیاز دارند دست‌کم تا زمانی که تقاضا پس از فروکش کردن پاندمی ‌بهبود پیدا کند. اوضاع تا آن زمان ممکن است تغییر کند اما در حال‌حاضر دورنمای تقاضا نامعلوم مانده است. در این بین، اقتصادهای متکی به نفت مانند کشورهایی که عضو اوپک هستند به درآمد نفتی برای پوشش هزینه‌های بودجه و تأمین مالی تلاش‌های متنوع سازی اقتصادشان نیاز دارند. خبر خوب این است که پیش‌‌بینی‌های اخیر اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی از دورنمای تقاضا، مثبت بوده است. خبر بد این است که پیش ‌بینی‌های مثبت قبلی با سدی از واقعیت رو‌به‌رو شده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک انتظار دارند تقاضا برای نفت امسال بهبود چشمگیری پیدا کند. تحلیلگر شرکت KPMG هفته گذشته در مصاحبه با شبکه CNBC اظهار کرد: بهبود تقاضا تحت‌تأثیر پیشرفت روند واکسیناسیون در انگلیس و آمریکا، تدابیر محرک اقتصادی دولتی و خستگی پاندمیک مردم بوده است. اما به نظر می‌رسد در برابر هر اتفاق خوب، یک مانعی وجود داشته باشد. واکسیناسیون در آمریکا ممکن است به رکورد بالایی رسیده باشد اما آمار ابتلا در این کشور نیز رو به افزایش است و همچنین آمار مبتلایان به کووید۱۹ در هند که سومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان است نیز روند صعودی پیدا کرده است. اقدامات محرک اقتصادی به دلیل همه نوع هزینه‌ای که انجام می‌شود خبر خوبی است اما برای همیشه ادامه پیدا نمی‌کند. خستگی مردم از شرایط پاندمی‌هم ممکن است تقاضا را افزایش دهد اما با قوانین جدیدی که برای سفرهای امن وجود دارد، این بهبود ممکن است کامل نباشد یا چند ماه طولانی‌تر از آنچه در ابتدا تصور می‌رفت زمان ببرد. براساس گزارش اویل پرایس، به عبارت دیگر هیچ‌کس مطمئن نیست تقاضا تا چه مدت ضعیف خواهد ماند اما وقتی مسأله عادت‌های مصرف‌کنندگان بزرگ به نفت ارزان مطرح می‌شود، اهمیتی ندارد. با تأمین‌کنندگان زیادی که وجود دارند، خریداران قدرت انتخاب بیشتری پیدا کرده‌اند. تولید نفت شیل آمریکا نیز در حال افزایش است. اگرچه رشد تولید نفت شیل محدود شده اما همچنان وجود دارد و اگر شتاب پیدا کند ممکن است به جنگ قیمت جدید و دور دیگری از ریزش قیمت منتهی شود. این امر عادت چین و هند به نفت ارزان را تنها ماندگارتر خواهد کرد.