امکان تأمین مالی بازار کالایی از طریق گواهی سپرده کالایی تبدیل شدن کالا به اوراق بهادار این امکان را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم می‌سازد تا بتوانند با سرمایه‌گذاری بر روی این اوراق، امکان تأمین مالی بازار کالایی از طریق بازار سرمایه را فراهم شود. با راه‌اندازی معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی سکه طلا که همان […]
امکان تأمین مالی بازار کالایی از طریق گواهی سپرده کالایی
تبدیل شدن کالا به اوراق بهادار این امکان را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم می‌سازد تا بتوانند با سرمایه‌گذاری بر روی این اوراق، امکان تأمین مالی بازار کالایی از طریق بازار سرمایه را فراهم شود.
با راه‌اندازی معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی سکه طلا که همان حکم معاملات نقدی سکه را دارد، بستری برای انجام این معاملات در سایر محصولات قابل معامله در بورس کالای ایران شامل محصولات کشاورزی، صنعتی و معدنی، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی فراهم شد.
طبق گزارش فائو، قبض انبار و گواهی سپرده کالایی می‌تواند به توسعه بخش کشاورزی در دوران‌گذار از حمایت‌های مداخله جویانه دولت به سیاست‌های حمایتی مبتنی بر نظام بازار کمک کند.
براساس نتایج مطالعات فائو، وجود یک بستر قانونی و مقرراتی که بتواند چارچوبی را ایجاد کند که در بستر آن اوراق بهاداری تحت عنوان قبض انبار تولید شود، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.
در چارچوب این قوانین و مقررات با سپرده شدن کالا در انبار، قبض انباری که قابلیت معامله در بازار ثانویه را داشته باشد و مالک آن بتواند برای اخذ تسهیلات از شبکه بانکی آن را توثیق کند، اهمیت به‌سزایی دارد.
بررسی‌ها در ایران نشان می‌دهد این زیر ساخت قانونی در سال ۱۳۴۰ ایجاد شده است. به موجب قانون انبارهای عمومی کشور، شرکت انبارهای عمومی به صورت شرکت‌های سهامی عام از سوی بخش خصوصی اداره می‌شد. این انبار‌ها می‌توانستند برای کالاهایی که به آن‌ها سپرده می‌شد، قبض انبار قابل معامله در بازار ثانویه و قابل توثیق نزد شبکه بانکی صادر کنند.
این مقررات توانایی این را داشت تا شرایط را برای شکل‌گیری قبض قابل معامله در بازار سرمایه و توثیق نزد شبکه بانکی را فراهم کند، اما از این فرصت قانونی بهره‌برداری لازم صورت نگرفته است.
در سال‌های بعد با توافقی که بین گمرک و شرکت انبارهای عمومی انجام شد، زمینه برای تغییر شکل این انبار‌ها به انبارهای حوزه گمرک و ارایه خدمات به گمرک فراهم شد، تغییر شکلی که حاصل آن به فراموشی سپرده شدن رسالت اصلی این انبار‌ها برای صدور قبض قابل معامله بود.
احساس نیاز به این اوراق بهادار در نهایت سبب شد تا بورس کالای ایران با الگو‌برداری از بورس‌های معتبر جهانی نظیر بورس فلزات لندن، بورس کالای شیکاگو و… و بومی‌سازی آن براساس شرایط داخلی، به دنبال راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی باشد. این پیگیری‌ها با مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار به ثمر رسید که مهم‌ترین اثر مصوبه شورا، معافیت معاملات این اوراق از مالیات است، بر این اساس، بورس کالای ایران نخستین گواهی سپرده کالا بر سکه طلا را آغاز کرد تا سرفصلی برای ورود این ابزار به بخش‌های کشاورزی و صنعتی باشد، به ویژه برای کالاهایی که درحال‌حاضر در بورس کالای ایران معامله می‌شوند.
این اوراق که مانند دیگر اوراق بهادار از امکان معاملات پیوسته ثانویه برخوردارست، قابلیت انبارداری را ایجاد می‌کند، به این صورت که پس از ورود کالا به انبارهای مورد تأیید بورس کالای ایران، در صورت برخورداری کالاهای مزبور از استاندارد‌های لازم، کالا تحویل و سپس برای آن قبض انبار صادر می‌شود.
همان‌طور که اشاره شد صاحب کالا پس از تودیع کالای خود در انبار و دریافت گواهی سپرده کالایی می‌تواند این ورقه بهادار را همانند سایر اوراق بهادار نظیر سهام در بازار ثانویه معامله کرده و یا نزد شبکه بانکی برای اخذ تسهیلات وثیقه کند.
امکان توثیق این اوراق نزد شبکه بانکی برای دریافت تسهیلات به تولید‌کننده این امکان را می‌دهد به پشتوانه کالای تولیدی خود اقدام به تأمین مالی کند. این موضوع براساس مطالعات فائو از اهمیت به‌سزایی در کمک به توسعه بخش کشاورزی برخوردار است.
همچنین کشاورزان می‌توانند پس از برداشت محصول و تودیع آن به انبار پذیرش شده از سوی بورس، قبض انبار قابل توثیق نزد شبکه بانکی دریافت کنند. با این اقدام کشاورزان می‌توانند با وثیقه کردن قبض انبار و اخذ تسهیلات اقدام به تأمین هزینه‌های زندگی و سرمایه‌گذاری کنند. چراکه اغلب مشکلات مالی و عدم وجود زیرساخت‌های انبارداری سبب فروش سریع محصول، بلافاصله پس از برداشت آن از سوی کشاورز می‌شود، ضمن این‌که بالا بودن حجم و ناگهانی بودن عرضه منجر به کاهش قیمت محصولات نیز می‌شود. اما با به‌کارگیری این ابزار و گسترش آن، کشاورز می‌تواند با تأمین مالی کوتاه‌مدت خود از محل عرضه محصول در فصل برداشت که از قیمت‌های پایینی برخوردار است، خودداری کند.
یکی از کارکردهای جانبی این ابزار، توسعه سیستم انبارداری برای نگهداری بهتر محصولات است. همچنین با تولید اطلاعات در این بستر، نهاد ناظر که به واسطه عدم وجود اطلاعات کافی و دقیق توانایی برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت بازار را ندارد و می‌تواند با به‌کارگیری اطلاعات مربوط موجودی انبارهای بازار را به نحو بهتری تنظیم کند.
همچنین تبدیل شدن کالا به اوراق بهادار این امکان را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم می‌سازد تا بتوانند با سرمایه‌گذاری بر روی این اوراق، امکان تأمین مالی بازار کالایی از طریق بازار سرمایه را فراهم شود.
مجموع این مزیت‌ها بورس کالای ایران را بر آن داشت تا برنامه پذیرش انبار در کشورهای هدف صادراتی ایران نظیر هند، عراق و کشورهای اروپایی با محصولات استاندارد را در دستور کار خود قرار دهد تا مصرف‌کنندگان این کالاها، مستقیم محصولات مورد نیاز خود را با تضمین‌های بورس و مکانیسم بازار از ایران خریداری کنند.
با توسعه این ابزار معاملاتی امیدواریم در آینده نزدیک امکان تأمین مالی آسان‌تر بازار کالایی از طریق بازار پول و بازار سرمایه فراهم شود.
جواد فلاح
رییس اداره مطالعات و سنجش ریسک شرکت بورس کالا
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.