انتقال تکنولوژی به شرط بومی سازی حضور در مناقصات بین‌المللی در گرو تأیید فن‌آوری داخلی گروه دانش در دنیای رقابتی امروز، کشور‌ها از روش‌های مختلفی برای اکتساب و جهش فن‌آوری استفاده می‌کنند. در حالی که هدف نهایی از اکتساب و انتقال فن‌آوری در کشورهای در حال صنعتی شدن، جذب و بومی‌سازی دانش فنی فن‌آوری است، […]
انتقال تکنولوژی به شرط بومی سازی
حضور در مناقصات بین‌المللی در گرو تأیید فن‌آوری داخلی
گروه دانش در دنیای رقابتی امروز، کشور‌ها از روش‌های مختلفی برای اکتساب و جهش فن‌آوری استفاده می‌کنند. در حالی که هدف نهایی از اکتساب و انتقال فن‌آوری در کشورهای در حال صنعتی شدن، جذب و بومی‌سازی دانش فنی فن‌آوری است، به نظر می‌رسد، این مهم بعضی اوقات به دلیل وجود برخی موانع و عوامل، محقق نمی‌شود. اگرچه موانع موجود در مسیر بومی‌سازی فن‌آوری در کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای رو به پیشرفت وجود داشته، اما به دلیل مسایل ویژه‌ای مانند تحریم، از اهمیت بیش‌تری برخوردار است.
به گزارش مناقصه‌مزایده، اهمیت انتقال تکنولوژی و نقش آن در توسعه صنعتی کشور‌ها و پر کردن شکاف تکنولوژیکی بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته انکار نشدنی می‌باشد. انتقال تکنولوژی براساس شرایط دهنده و گیرنده تکنولوژی، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود.
با مطالعه سابقه توسعه کشورهای درحال توسعه، خصوصا کشورهای شرق آسیا ملاحظه می‌شود که آن‌ها در مسیر توسعه، بنیان تکنولوژی کشور خود را از طریق انتقال آن از سایر کشورهای توسعه یافته، تقویت کرده و سپس با ایجاد زیربنای اقتصادی مناسب، درصدد تقویت مراکز دانشگاهی و پژوهش خود آمده‌اند. اگر کشورهای درحال توسعه به عنوان یک راه‌حل دیگر قصد دارند که خود دانش‌های علمی و تکنولوژیک لازم جهت توسعه اقتصادی را بدون بهره‌گیری از دانش‌های موجود که نتیجه تحقیقات پژوهشگران و اندیشمندان جهان است کسب کنند، این نه تنها عملی بس مشکل است، بلکه باعث اتلاف غیرمنطقی نیرو‌ها و منابع می‌شود. از سوی دیگر، دستیابی به چنین هدفی در مدت زمانی کم امکان‌پذیر نمی‌باشد. لذا برای کاستن فاصله تکنولوژی بین کشورهای پیشرفته و کشورهای درحال توسعه، انتقال دانش علمی و تکنولوژیکی بهترین گزینه است تکنولوژی به منزله تمامی دانش‌ها، محصولات، فرایندها، ابزارها، روش‌ها و سیستم‌هایی است که در خلق کالا‌ها یا ارایه خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چرا سال‌هاست که در بسیاری از این کشورهای در حال توسعه انتقال تکنولوژی صورت می‌گیرد، ولی هنوز این کشور‌ها نتوانسته‌اند به حد و اندازه رشد و توسعه اقتصادی مناسب دست پیدا کنند؟
جواب این سؤال این است که بله، ولی انتقال اثربخش تکنولوژی صورت نگرفته است. چون نگاه فرایندی همراه با مدلی متناسب با شرایط محیطی این کشور‌ها برای این مقوله حساس و پیچیده ارایه نشده است. انتقال موفق تکنولوژی نیازمند شناسایی اهداف صنعت، تکنولوژی‌های مورد نیاز، منابع تکنولوژیکی، روش‌های انتقال و عوامل مؤثر و تأثیرگذار در آن، نحوه جذب و توسعه آن دارد و انجام هر یک از آن‌ها مستلزم به‌کارگیری متخصصین مربوطه می‌باشد، بدون استفاده از کارشناسان متخصص در این زمینه، معمولاً انتقال تکنولوژی مورد نظر صورت نمی‌گیرد و یا به‌صورت ناقص و نامناسب انجام می‌شود.
منظور از روش انتقال تکنولوژی، مجموعه‌ای از فعالیت‌های از پیش تعریف شده‌ای است که طی آن تکنولوژی مورد نیاز در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد. روش‌های انتقال تکنولوژی، بسته به نوع تکنولوژی و شرایط گیرنده و دهنده آن متفاوت و در برخی موارد بسیار متنوع است. انتقال تکنولوژی می‌تواند به شکل‌های انتقال بین‌المللی تکنولوژی، انتقال منطقه‌ای تکنولوژی، انتقال میان صنعتی تکنولوژی، انتقال میان شرکتی تکنولوژی و انتقال درون شرکتی تکنولوژی انجام شود.
یادگیری
یادگیری، یکی از مهم‌ترین ارکان تغییرات فن‌آورانه در کشورهای در حال صنعتی شدن محسوب می‌شود. از یک نظر، می‌توان گفت، هدف از انجام تمامی فعالیت‌های بومی‌سازی و خلق نوآوری در شرکت‌ها، افزایش توان یادگیری آن‌ها است و می تواند، از طریق انجام، استفاده، تعامل و ایجاد نظام علم و فن‌آوری سازمانی حاصل شود پژوهش در حوزه یادگیری فن‌آورانه توسط سایر محققان از قبیل مارسل مورد عنایت ویژه قرار گرفته است. وی یادگیری فن‌آورانه را با ایجاد توانمندی فن‌آورانه مرتبط دانسته و بیان می کند توانمندی فن‌آورانه در سال‌های اخیر اثر قابل توجهی در رشد اقتصادی کشور‌ها داشته و در سطح شرکت‌ها، باعث ایجاد ظرفیت افزایش بهره‌وری، کارآیی بیش‌تر تولیدی، کاهش هزینه‌های تولیدی، بهبود کیفیت، افزایش محصولات و خروجی‌ها و افزایش دامنه و محدوده تولیدات، شده است.
همکاری‌های فن‌آورانه
هرگونه تعامل فن‌آورانه برای اکتساب، انطباق، جذب و بومی‌سازی فن‌آوری با شرکت‌های داخلی و خارجی، و نیز کار بر روی محصولات آن‌ها به صورت مهندسی معکوس، نوعی همکاری فن‌آورانه محسوب می‌شود. تجربیات شرکت‌های داخلی نشان می‌دهند علی‌رغم اعمال تحریم‌ها و وجود این مسأله که شرکت‌های صاحب فن‌آوری خارجی تمایل چندانی برای انجام همکاری فن‌آورانه و انتقال فن‌آوری و دانش فنی به شرکت‌های ایرانی ندارند، انتقال فن‌آوری به روش تحت لیسانس هنوز یکی از روش‌های رایج برای انتقال دانش فنی محسوب می‌شود. تجربیات جهاد دانشگاهی علم و صنعت نشان می‌دهد، حضور در مناقصات سایر کشور‌ها نیازمند مورد تأیید قرار گرفتن فن‌آوری‌های ساخته شده داخلی است.
اگرچه اخذ تأییدیه فنی از شرکت‌های خارجی در زمره روش‌های مرسوم برای انتقال فن‌آوری به شمار نمی‌رود، اما؛ یافته‌های جهاد دانشگاهی نشان می‌دهد حضور افراد خبره و متخصص در تیم‌های تعامل‌کننده با شرکت گواهی‌دهنده، می‌تواند، زمینه‌ساز جذب دانش فنی و حل مسایل فن‌آورانه باشد. نکته قابل توجه، آمادگی شرکت‌های خارجی برای انجام پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های توانمند و فن‌آور ایرانی، علی‌رغم اعمال تحریم، است. به عقیده خبرگان، شرکت‌های خارجی با مشاهده توان فن‌آورانه بالای شرکت‌های ایرانی، حاضر به تسهیم منابع مدیریتی، فنی، تولیدی، بازرگانی خود هستند تا در یک تعامل برد-برد، از سازوکار بومی‌سازی فن‌آوری توسط شرکت‌های ایرانی آگاه شوند.
دستیابی به برتری در اقتصاد دانش‌بنیان امروز بیش از هر چیز مبتنی بر دانایی است و این موضوع در شرایط حساس کنونی کشور ایران اهمیتی دوچندان می‌یابد. لزوم توجه جدی به اقتصاد مقاومتی ضرورتی انکارناپذیر است؛ راه برون‌رفت از مشکلات و سربلندی ملتی که قصد دارد استقلال خویش را به جهانیان نشان دهد. از این رو است که توجه به دانش، نوآوری و فن‌آوری ضرورت می‌یابد و در این میان، تولید ثروت از دانش و فن‌آوری و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و دستاوردهای علمی و پژوهشی به مثابه موتور محرک اقتصاد دانایی‌محور، شایسته توجه جدی و ویژه است. بی‌سبب نیست که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با جمعی از پژوهشگران، نوآوران و مسؤولان، شرکت‌های دانش‌بنیان را از بهترین مظاهر و مؤثر‌ترین مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی دانستند.
منابع :
فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی
فصلنامه عصر مدیریت
سایت مقالات ایرنا
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.