ماهی شیشه‌ای در فهرست قرمز سرنوشت اولین «غار ماهی» دنیا هر روز تاریک‌تر می‌شود تا ماهی «شیشه‌ای» ساکن این غار نیز در معرض انقراض قرار گیرد، این حکایت گونه شگفت‌انگیزی است که زیر سایه سدسازی کابوس مرگ می‌بیند. به گزارش مهر، ماهی «شیشه‌ای» لقب گونه‌ای نادر است که در استان لرستان زندگی می‌کند، ماهی کوچکی […]
ماهی شیشه‌ای در فهرست قرمز
سرنوشت اولین «غار ماهی» دنیا هر روز تاریک‌تر می‌شود تا ماهی «شیشه‌ای» ساکن این غار نیز در معرض انقراض قرار گیرد، این حکایت گونه شگفت‌انگیزی است که زیر سایه سدسازی کابوس مرگ می‌بیند.
به گزارش مهر، ماهی «شیشه‌ای» لقب گونه‌ای نادر است که در استان لرستان زندگی می‌کند، ماهی کوچکی که به لحاظ داشتن بدنی شفاف، بدون فلس و بدون چشم از عجایب خلقت نام‌گرفته و در دنیا منحصربه‌فرد است.
گونه بی‌نظیری که مورد توجه جهانیان است.
روزگار این روزهای «ماهی کور» حکایت گونه‌ای است که برای حیات نیازمند توجه مسؤولان و دوستداران محیط‌زیست است تا عصای دست این‌گونه باشند، گونه‌ای که در دنیا نظیر ندارد تا چشم جهانیان به ماهی کور «تنها اثر طبیعی ملی لرستان» دوخته شود.
این‌گونه در غاری در استان لرستان زندگی می‌کند که به غار ماهی کور شهرت دارد، این غار سال‌ها پیش توسط محققان دانمارکی و انگلیسی کشف شد تا پای ماهی کور لرستان به موزه‌های حیات‌وحش دنیا کشیده شود، گونه‌ای که این محققان در تحقیقات خود از آن با لفظ «کم‌نظیر» یادکرده‌اند.
غار ماهی کور به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد یادشده به‌عنوان تنها اثر طبیعی ملی لرستان ثبت شد تا از این‌گونه حراست بیش‌تری به عمل آید، غافل از این‌که به نظر می‌رسد هیچ چیزی جلودار چرخ‌های تخریب بشر امروز نیست تا اوضاع این روزهای این ماهی نابینا دیدن نداشته باشد.
این ماهی شیشه‌ای در فهرست قرمز «iucn» و در ردیف گونه‌های در معرض انقراض قرار دارد به‌گونه‌ای که رده حفاظتی آن حتی از یوزپلنگ هم بالاتر است.
ماهی کور؛ خلقت بی‌نظیر خداوند در بدنی میلی‌متری
بدن این ماهی برهنه و فاقد فلس است به‌جز این‌که ردیفی از فلس‌های کوچک در قاعده باله‌های پشتی و در برخی نمونه‌ها تعداد اندکی فلس بر روی پهلو‌ها دارند.
ماهی کور دارای دندان‌های بزرگ و مخروطی است و در کل فاقد رنگ است و تنها در برخی نمونه‌ها آثار مایل به صورتی یا قرمز کم‌رنگ مشاهده می‌شود.
کم‌رنگی با بی‌رنگی این ماهی به‌قدری است که رگ‌های خونی از زیرپوست دیده می‌شود. نمونه‌های موجود در محلول‌های نگه‌دارنده مانند الکل و فرمالین که در موزه نگهداری می‌شود به سفید مایل به زرد تغییر رنگ می‌دهند.
حداکثر اندازه در نمونه‌های به دست آمده تا ۵۵ میلی‌متر گزارش‌شده است. گونه ماهی کور ایرانی تاکنون تنها از غار ماهی کور در تنگ هفت لرستان در ایران یافت شده است.
زیستگاه این‌گونه ماهی در یک غار واقع در زیر کوه چلن «چیلنگ» در استان لرستان حوالی ایستگاه «تنگ هفت» از توابع بخش پاپی شهرستان خرم‌آباد قرار دارد که به غار ماهی کور معروف است.
جمعیت ماهی کور رو به کاهش
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات جهاد دانشگاهی لرستان در این رابطه معتقد است که «ماهی کور غار زی» ایران، گونه‌ای منحصربه‌فرد و در معرض تهدید انقراض بوده که بسیار مظلوم واقع‌شده است.
توکلی با اشاره به این‌که «ماهی کور غار زی ایران» ویژگی‌های خاص خود را داشته که به‌صورت ارثی منتقل می‌شوند، بیان‌داشت: این ماهی به‌صورت ارثی فاقد بینایی بوده و عوامل محیطی روی بینایی او اثر نخواهند گذاشت.
وی افزود: تاکنون کسی روی جمعیت ماهی کور کارنکرده است ولی آن‌چه مسلم است این بوده که جمعیت این ماهی به‌سرعت در حال کاهش است مخصوصاً با تحقیقاتی که طی سال‌های اخیر توسط محققان آغازشده و موجب صید تعداد زیادی از این گونه شده است.
توکلی یادآورشد: برخی افراد ماهی کور غار زی را صید کرده و با قیمت بالایی به فروش می‌رسانند.
این عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات جهاد دانشگاهی لرستان با اشاره به این‌که ماهی کور لرستان گونه‌ای در حال انقراض است، اظهارداشت: جمعیت این ماهی بسیار کم شده است لذا باید راهکارهایی برای جلوگیری از انقراض این‌گونه نادر ارایه شود.
سیلابی که ماهی کور را خفه می‌کند!
اما یکی از مخاطرات پیش روی این‌گونه و این اثر ملی فرسایش دهانه غار بوده به‌طوری‌که فرسایش موجب شده که واریزه‌های دهانه غار را در معرض مسدود شدن قرار دهند و باید فکری اساسی برای موضوع فرسایش در دهانه این غار صورت گیرد.
در این رابطه «مهرداد فتحی بیرانوند» مدیرکل محیط‌زیست لرستان گفت: بافت خاک منطقه غار ماهی کور در لرستان، یک بافت ماسه شنی و آبرفتی است و در اولین بارندگی و یا سیلاب بخش اعظمی از آبرفت‌‌ها دهانه این غار را می‌گیرند.
وی با بیان این‌که غار ماهی کور در مسیر سیلاب قرار دارد عنوان‌کرد: تاکنون نیز طی چند مرحله بر اثر وقوع سیلاب شاهد ورود بخش اعظمی از آبرفت وارد دهانه غار ماهی کور شده است.
حفاظت از غار ماهی کور در گرو تخصیص اعتبار
مدیرکل محیط‌زیست لرستان با بیان این‌که با وقوع سیلاب و وارد شدن آبرفت به دهانه غار محیط‌زیست بلافاصله در روز بعد چند نفر کارگر را برای پاکسازی غار اعزام می‌کند، ادامه داد: برای رفع این مشکل تاکنون کار علمی انجام‌نشده و ما در سال گذشته یک طرح مطالعاتی را در دستور کار قرار دادیم که در این زمینه یک اقدام علمی و ریشه‌ای انجام دهیم.
فتحی بیرانوند با بیان این‌که این طرح ریشه‌ای علمی برای حفاظت فیزیکی از غار و همچنین جلوگیری از ورود شن و ماسه و آبرفت به دهانه غار عملیاتی می‌شود، گفت: در قالب این طرح ما اقدام به «فنس‌کشی» اطراف غار ماهی کور می‌کنیم.
وی با بیان این‌که اجرای این طرح مطالعاتی برای غار ماهی کور در اولویت برنامه‌های سال ۱۳۹۵ محیط‌زیست لرستان است عنوان کرد: به محض تخصیص اعتبار ما اقدام به فنس‌کشی و حفاظت از عرصه این غار طبیعی از واریزه‌ها اقدام خواهیم کرد.
قاچاقچیان در کمین «ماهی کور»
اما «زنده‌گیری» یکی دیگر از مصائب موجود برای این گونه منحصربه‌فرد است به‌طوری‌که برخی سودجویان حیات وحش اقدام به انتقال و خروج آن از زیستگاه به مکان‌های شهری و فروش آن‌ها در ایام مختلف سال می‌کنند.
«محسن تیزهوش» کارشناس و فعال محیط‌زیست لرستان در این زمینه سخنان دیگری دارد.
وی اظهارداشت: در همه جهان آثار طبیعی که میزبان پدیده‌های ارزشمند ازلحاظ علمی و ژنتیکی هستند، دارای ارزش حفاظتی بسیار بالایی قرار می‌گیرند تا به زنجیره ژنی کره زمین آسیبی وارد نشود. در این میان یکی از داشته‌های طبیعی لرستان زیستگاه غار ماهی کور است که این نوع از ماهی کم‌تر در جهان یافت می‌شود.
تیزهوش ادامه‌داد: شوربختانه و در سال‌های اخیر این زیستگاه و گونه ماهی کور در میان تنش‌های انسان‌ساخت فراوانی قرارگرفته که نشان‌دهنده پایین بودن سطح حفاظت از چنین زیستمند باارزشی است. یکی از مهم‌ترین مخاطراتی که این‌گونه را تهدید می‌کند احداث جاده دسترسی به سد بختیاری است که از بالای غار عبور داده‌شده که همین عاملی برای ریزش پی‌درپی این غار شده است.
وی عنوان کرد: این در حالی است که بر اساس قوانین موجود و حاکم بر حفاظت از مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست کشور احداث جاده و تردد ماشین‌آلات سنگین به علت واردکردن صدمه به این زیستگاه نباید رخ می‌داد.
این کارشناس محیط‌زیست گفت: از سوی دیگر سال‌هاست که موضوع احداث پاسگاه محیط‌بانی در این منطقه به سرانجام نرسیده و همین عاملی برای تشدید تنش‌های زیستی در این منطقه شده است.
تیزهوش افزود: این در حالی است که بر اساس عکس‌های منتشرشده و شواهد در دسترس اقداماتی همچون فنس‌کشی، لایروبی و گابیون بندی که باید بر رعایت الزامات محیط‌زیستی صورت بگیرد، انجام‌نشده یا به‌صورت کامل و شایسته انجام‌نشده است.
وی یادآورشد: طی یک سال اخیر موضوع ریزش غار ماهی کور از طرق مختلف به گوش مسؤولان مرتبط رسیده اما شواهد نشان‌دهنده عدم پیگیری، اقدامات سطحی و ناکافی برای حفاظت از این‌گونه است.
تیزهوش ادامه داد: لرستان تنها میزبان یک اثر طبیعی ملی در سطح کشور است که مدیریت ضعیف در دوره‌های مختلف و نبود اقدامات کارشناسی شده این زیستگاه را در سراشیبی نابودی و گونه ماهی کور را در فهرست گونه‌های در حال انقراض قرارداده است.
اهمیت غار ماهی کور به‌عنوان تنها اثر طبیعی ملی لرستان از آن‌جاست که پدیده‌ها یا مجموعه‌های گیاهی و جانوری کم‌نظیر، استثنایی و غیرقابل جایگزین که دارای ارزش‌های حفاظتی، علمی و تاریخی یا طبیعی باشند، با هدف حفظ و حراست به‌عنوان اثر طبیعی ملی انتخاب می‌شوند.
در رده‌بندی سطوح حفاظتی سازمان محیط‌زیست مناطق به ۴ دسته منطقه حفاظت‌شده، پناهگاه حیات‌وحش، اثر طبیعی ملی و پارک ملی تقسیم می‌شوند که آثار طبیعی ملی در بالا‌ترین رده حفاظتی قرار دارند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.