” نیم‌نگاهی به اشکالات و ابهامات عوامل مؤثر در فهرست‌بهای پایه سال ۱۴۰۰“ هر ساله سازمان برنامه و بودجه و وزارت شرکت نفت نرخ عوامل مؤثر در فهرست‌بها را منتشر می‌نمایند که بهتر است آنالیزبهای فهرست بها هم همزمان با آن منتشر گردد تا بتوان از نرخ عوامل در آن استفاده نمود تا نرخ شرکت […]
” نیم‌نگاهی به اشکالات و ابهامات عوامل مؤثر در فهرست‌بهای پایه سال ۱۴۰۰“
هر ساله سازمان برنامه و بودجه و وزارت شرکت نفت نرخ عوامل مؤثر در فهرست‌بها را منتشر می‌نمایند که بهتر است آنالیزبهای فهرست بها هم همزمان با آن منتشر گردد تا بتوان از نرخ عوامل در آن استفاده نمود تا نرخ شرکت در مناقصات واقعی‌تر گردد، همچنین در تکمیل جداول بخشنامه ۱۲۳۲۵۷۹/۹۶ مورخ ۳۱/۰۳/۹۶ استفاده کرد تا شرکت در مناقصات واقعی تر شود. جدیدا نرخ عوامل فهرست بهای ۱۴۰۰ توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده است که با توجه به بررسی‌های انجام شده اشکالات و ابهامات آن به شرح ذیل می‌باشد:
۱- نرخ عوامل نیروی انسانی
۱-۱٫ آنالیز نرخ عوامل نیروی انسانی تعیین نگردیده است؛
۱-۲٫ آنالیزبه روز شده فهارس‌بها که متناسب با عوال جدید اضافه شده به لیست عوامل منتشره از سوی سازمان و برنامه نسبت به سنوات گذشته باشد اعلام نشده است.
۱-۳٫ نرخ عوامل نیروی انسانی سال ۱۴۰۰ از اعمال ضریب ۱٫۵۳۳ سال ۱۳۹۹ حاصل می شود.
۱-۴٫ به نظر می رسد نرخ عوامل نیروی انسانی سازمان برنامه و بودجه با مرکز آمار و بانک‌مرکزی همخوانی ندارد؛
۱-۵٫ واحدهای عوامل نیروی انسانی براساس نفر/ساعت و نفر/ماه می باشد که بهتر است به نفر/ساعت تبدیل گردد؛
۱-۶٫ ارتباط واحد ردیف‌های ۱۴۲۸۰۱۰۱ تا ۱۴۲۸۰۷۰۱ (طبق جدول۱) با واحد نیروی کارگری همخوانی ندارد و به نوعی می‌توان آن‌را ماحصل یک انالیزبرای این عملیات فرض نمود!؛
۱-۷٫ ارتباط واحد ردیف‌های ۱۶۱۸۰۱۰۴ تا ۱۶۱۸۰۱۲۷ (طبق جدول۲) با واحد نیروی کارگری همخوانی ندارد وبه نوعی می‌توان آن‌را ماحصل یک انالیزبرای این عملیات فرض نمود!؛
۱-۸٫ با توجه به اینکه محاسبات ریالی در قیمت‌ها تأثیر آنچنانی ندارد بهتر است که نرخ عوامل ريال همانند فهرست بها به بالا یا پایین گرد گردد زیرا دهم ریال مفهومی در آنالیز ندارد؛
۱-۹٫ از لحاظ سایر حقوق و مزایای وزارت کار که از جانب کار فرما مشمول نیروهای انسانی می‌شود مانند هزینه اسکان ، غذا و ایاب و ذهاب و… در نرخ عوامل نیروی انسانی مبهم است (البته با توجه به برابر بودن نرخ عوامل انسانی مشابه در فهرست بهای شرکت نفت و سازمان برنامه در سال ۱۳۹۹و توضیحات مندرج در مقدمه فصل نرخ عوامل انسانی در فهرست بهای ۱۳۹۹ شرکت نفت می‌توان چنین استنباط نمود که هزینه‌های اسکان، غذا، لباس کار و… در نرخ عوامل سازمان برنامه لحاظ نشده است و هزینه‌های مذکور در هزینه‌ای تجهیز کارگاه پیمانکار لحاظ می‌گردد)؛
۱-۱۰٫ با توجه به توضیحات بند۹ می‌توان چنین فرض کرد که هزینه‌های مربوط به اسکان، رفت و آمد، غذا، لباس کار، وسایل ایمنی و ورزش جزء دستمزد نیروی انسانی نیست. هزینه‌های یاد شده جزو هزینه‌های تجهیز و برچیدن کارگاه و در مواردی در ضریب یا قیمت پیشنهادی پیمانکار منظورمی‌شود ؛
۱-۱۱٫ دستمزدهای ساعتی درج شده در این فصل با احتساب مزد ثابت و تمام مزایای نقدی و غیرنقدی براساس مقررات قانون کار در نظر گرفته شده است و هزینه تمام شده دستمزد برای یک ساعت کار می باشد؛
۲- نرخ عوامل ماشین‌آلات و لوازم
۲-۱٫ آنالیز نرخ عوامل ماشین‌آلات و مصالح تعیین نگردیده است
۲-۲٫ نرخ عوامل ماشین‌آلات وابزار سال‌جاری برابر است با نرخ عوامل ۱۳۹۹ ضربدر ۱٫۸۴؛
۲-۳٫ منظور از ردیف ۲۸۰۷۰۴۴۳ (استهلاک لوازم) در نرخ عوامل ماشین‌آلات و ابزار و نحوه کاربرد و دامنه شمول آن در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ نامفهوم است ، چرا که وقتی واحد کارردیفی «دستگاه-ساعت» باشد این مفهوم به ذهن متبادر می‌گردد که نرخ آن ردیف به هزینه‌های اجاره آن تجهیزات و یا ردیف مرتبط می‌باشد واگر واحد کار ردیفی «عدد» باشد هم نمی‌توان برای همه تجهیزات و لوازم از این دست نرخ استهلاک ثابتی منظور نمود؛
۲-۴٫ در تعریف فهرست مبانی قیمت‌ها ( ردیف شماره ۴۴۰۳۰۱) مکتوب در فرهنگ واژگان نظام فنی اجرایه (نشریه شماره ۲۹۷ ) آمده است :
«ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺮﺥ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ ﮐﺎﺭﻣﺎﻧﻨﺪ : ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺩﺳﺘﻤﺰﺩﻫﺎ، ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ و ﮐﺮﺍﯾﻪ ﻣﺎﺷﯿﻦﺁﻻﺕ ﺑﺎ قیمت‌های ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺭوﺯ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪﻩ است.»
هزینه‌های حمل‌ونقل گاها در برخی از پروژه‌ها هزینه‌ای تعیین‌کننده‌ای هستند این موضوع در حالی است که از فهرست عوامل متشکله کار، برخی دیگر از عوامل مانند حمل‌ونقل کماکان مبنای منتشره قابل استنادی برای آنالیزها ردیف‌های فهارس‌بها ارائه نشده است (البته در برخی موارد شاید بتوان از نرخ‌نامه‌های مصوب باربری وزارت راه‌وترابری استفاده نمود ) ولی در کل تطابق هزینه‌های حمل‌ونقل با هزینه‌های عرف بازار وارائه نرخ هزینه‌های حمل‌ونقل و استانداردسازی مبانی هزینه حمل‌ونقل توسط سازمان برنامه و بودجه لازم به نظر میرسد.
هزینه‌های مربوط به بارگیری حمل و تخلیه ماشین‌آلات در قیمت‌های مندرج در نرخ عوامل ماشین‌آلات و ابزارها مبهم می‌باشد و به نظر این گونه هزینه‌ها در نرخ ماشین‌آلات لحاظ نشده است و هزینه‌های پیشگفته جزو هزینه‌های تجهیز و برچیدن کارگاه منظور شده است؛
۲-۵٫ هزینه ساعتی ماشین‌آلات با در نظر گرفتن هزینه‌های تعمیر، نگهداری، بهره‌برداری، استهلاک و سود تعیین شده است. در هزینه ساعتی دستگاه‌هایی که در شرح آنها با راننده درج شده، دستمزد راننده منظور گردیده است، ولی در هزینه ساعتی سایر دستگاه‌ها، دستمزد عوامل راهبری یا اپراتور آنها منظور نشده است. دستمزد این عوامل جداگانه جز نیروی انسانی ردیف‌های مربوط در فهرست‌بهای واحد مصوب پیش‌بینی گردیده است؛
۲-۶٫ ابزار و دستگاه‌هایی که هزینه آنها به صورت تعداد دفعات استفاده، در آنالیز ردیف‌های فهرست‌های بهای واحد مصوب در نظر گرفته شده قیمت خرید آنها در این فهرست درج گردیده است؛
۲-۷٫ با عنایت به پرداخت هزینه استهلاک و یا خرید ابزارآلاتی که در ردیف‌های نرخ عوامل و ابزارها آمده است و علی‌القاعده این عوامل در آنالیز نرخ ردیف‌های فهارس‌بها لحاظ شده‌اند،این ابهام مهم وجود دارد که در پایان عملیات موضوع هر ردیف از پیمان که این عوامل در آنها تأثیرگذار هستند، این ابزارمتعلق به کیست؟ پیمانکار یا کارفرما؟؛
۲-۸٫ پیشنهاد می‌شود که ابزارآلات جدا از ماشین‌آلات در یک فصل جداگانه و یا در انتهای همین فصل آورده شود؛
۲-۹٫ دیمانسیون ماشین‌آلات بهتر است که از یک واحد پیروی کند؛
۲-۱۰٫ در فهرست عوامل ماشین‌آلات و ابزارها، گاها مشاهده می‌گردد که در تعریف برخی از ماشین‌آلات ابهام وجود دارد و این تعریف با تعریف ان ماشین یا دستگاه در عرف بازار هماهنگ نیست،به عنوان مثال در ردیف شماره ۲۴۰۱۰۶۰۱ (تاور کرین ۵۰۰ تن متر) و یا ردیف ۲۴۰۱۰۶۰۲ (تاور کرین ۱۱۰ تن متر) و همانگونه می‌دانیم تاورکرین‌ها در بازار براساس ظرفیت بار برداری آنها و طول تیر حمال (فلش ) شناسایی و قیمت‌گذاری می‌شوند (صرف‌نظر از برند‌های آنها) حال انکه در تعریف و تخصیص مشخصات تاور کرین دو ردیف فوق‌الذکر، عملاً نمی‌توان ان مشخصات را به مشخصات تاور کرین متعارفی و کاربردی در پروژه‌های متداول تخصیص داد؛
۲-۱۱٫ در نرخ عوامل ماشین‌آلات منتشره ،حداکثر ظرفیت جرثقیل خودرو چرخ لاستیکی (ردیف ۲۴۰۱۰۳۰۸) ۸۰ تن ذکر شده و این در حالی است که در بسیاری از پروژه‌ها (مانند پروژه‌های پل سازی ) از جرثقیل با ظرفیت‌های بالاتر مانند ۱۳۰ تن و ۱۶۰ تن و… استفاده می‌گردد و عدم اعلام نرخ مشخص برای اینگونه ماشین‌آلات در نرخ عوامل ابلاغ شده و در نهایت در آنالیز ردیف‌ها عمدتا باعث ایجاد اختلاف و ادعاهای آتی در پیمان‌ها خواهد شد؛
۲-۱۲٫ با توجه به پیشرفت روزانه تکنولوژی ماشین‌آلات و ابزار در جهان امروزی، به نظر تجدیدنظر در لیست عوامل ماشین‌آلات و ابزار و تأثیر آنها (ابزار و ماشین‌آلات جدید) در آنالیز بهای ردیف‌های فهارس‌بها و در نتیجه قیمت واحد عملیات اجرایی هر ردیف در فهرست بها که عوامل ماشین‌آلاتی سهم بیشتری از هزینه ان ردیف را دارا می‌باشند به صورت سالانه لازم به نظر میرسد . چرا که در صورت عدم بازنگری در آنالیز ردیف‌های فهارس‌بها ودر نتیجه نرخ عوامل ماشین‌آلات و ابزار براساس تکنولوژی روز ابزار و ماشین‌آلات موجود، عمده‌ترین آسیب را در نرخ پیشنهادی و تفاوت‌های پیشنهادی قیمت مناقصه‌گران وعدم تطابق آنالیز قیمت با هزینه‌های واقعی می‌توان مشاهده نمود. لذا پیشنهاد می‌گردد که عوامل از لحاظ ضریب تأثیر و تنوع و کاربری‌های جدید آنها به صورت سالانه بازنگری و به‌روز گردند.
۲-۱۳٫ شاید در تأیید ضمنی موضوع فوق و اینکه عملاً ضرایب تأثیرعوامل ماشین‌آلات و ابزار مندرج در آنالیز بهای فهارس‌بها با واقعیت تطبیق ندارد می‌توان به بند۴ بخشنامه شماره ۱۲۳۲۵۷۹/۹۶ مورخ ۳۱/۰۳/۱۳۹۶ با موضوع دستورالعمل ارائه تجزیه بها همراه با پیشنهاد قیمت توسط پیمانکاران اشاره نمود:
پیمانکاران باید برای ردیف‌هایی که در جدول۲ تعیین شده است، با توجه به شرایط و ویژگی‌های پروژه و منطقه، روش بهینه را برای انجام کارها انتخاب و تجزیه بهای متناسب با آن را، به شرح جدول۵ تهیه نمایند. در صورتی که پیمانکار در تجزیه بهای خود، یک ردیف تجزیه‌بها، برای مجموعه ای از چند ردیف یک فصل تهیه نموده باشد، درج آن در جدول۵ به شرط آنکه شماره ردیف‌های معادل آن از جدول۲، در محلی که در جدول۵ پیش‌بینی شده است، درج شود، بلامانع است. اگر در روش تجزیه قیمت خود، برای اقلامی از کار، از نرخ‌های رایج کارگاه‌ها برای هزینه تمام شده دستمزد یا ماشین‌آلات استفاده نماید، انعکاس مبلغ نیروی انسانی و جمع ماشین‌آلات در محل مربوط در جدول۵ کافی است و نیازی به درج مقدار و بهای هر یک از عوامل نیروی انسانی یا ماشین‌آلات به تفکیک نیست، ولی در مورد مصالح و حمل، درج تفکیکی اقلام ضروری است؛
همانگونه که در متن بخشنامه هم مشاهده می‌گردد به صراحت عنوان شده که در بخش ماشین‌آلات، می‌توان از تجزیه بها و نرخ خای کارگاهی استفاده نمود .که این موضوع عملاً در مناقصات وکار را برای کمیته فنی بازرگانی درخصوص امکان ارزیابی و مقایسه قیمت‌های مناقصه‌گران بدلیل عدم وجود مبنای مشترک مقایسه دشوار می‌نماید و به نوعی در این موارد فضا را برای اعمال سلیقه و ایجاد محمل مفسده برای اعضای کمیته فنی بازگانی در مناقصات باز می‌کند.
۳- نرخ مصالح
۳-۱٫ برای نرخ مصالح سال۱۴۰۰ نمی‌توان نرخ رشد ثابتی مانند بخش نیروی انسانی و ماشین‌آلات، نسبت به نرخ عوامل در سال ۱۳۹۹پیدا نمود و به نظر قیمت‌ها از بازار کسب شده و منطقی‌تر می‌باشند؛
۳-۲٫ واحد مندرج در جدول نرخ مصالح با واحد عرف در بازار که مبنای تأمین مصالح بوده متفاوت می‌باشند لذا جهت تبدیل و امکان کنترل این واحدها به هم باید مبنای مشترکی در نظام فنی وجود داشته باشد (مانند واحد خرید شن و ماسه، خاک یا سنگ قلوه که در جداول نرخ عوامل متر مکعب ذکر شده ولی در عرف بازار تأمین این مصالح براساس واحد تن باشد)؛
۳-۳٫ نرخ‌های درج شده در این فصل، نرخ مصالح در محل درب کارخانه یا محل تحویل است؛
۳-۴٫ درجداول نرخ مصالح گاهاً مشاهده می‌شود واحد مندرج در جدول با واحد عرف در بازار که مبنای تأمین مصالح می‌باشد متفاوت می‌باشند لذا جهت تبدیل و امکان کنترل این واحدها به هم باید مبنای مشترکی در نطام فنی وجود داشته باشد (مانند واحد خرید شن یا ماسه یا خاک یا سنگ قلوه که در جداول نرخ عوامل مترمکعب ذکر شده و لی در عرف بازارتأمین این مصالح براساس واحد تن می‌باشند ) برای تبدیل واحد اقلامی از مصالح سنگی شامل شن و ماسه بتن و بنایی، مصالح سنگی اساس و زیراساس که واحد فروش آنها تن است، به مترمکعب، از اعداد زیر (که در فهرست بهای نرخ عوامل وزارت شرکت نفت آمده است) به عنوان وزن مخصوص می‌توان استفاده نمود؛
ماسه شسته ۷۵/۱ تن/ مترمکعب
شن شسته ۵۰/۱ تن/ مترمکعب
مصالح سنگی اساس ۶۵/۱ تن/ مترمکعب
مصالح سنگی زیراساس ۶۵/۱ تن/ مترمکعب
سنگ قلوه ۳۰/۱ تن/ مترمکعب
شن و ماسه رودخانه ای (توونان) ۷۰/۱ تن/ مترمکعب
۳-۵٫ این ابهام وجود دارد که نرخ‌های مصالح با توجه به توضیحات مقدمه فصل‌های مرتبط در فهارس‌بهای مختلف، شامل هزینه‌های بارگیری، حمل و باراندازی است. فاصله حمل پیش‌بینی شده برابر ۳۰ کیلومتر از محل تحویل می باشد!
۳-۶٫ هزینه‌های حمل‌ونقل گاهاً در برخی از پروژه‌ها هزینه‌ای تعیین‌کننده‌ای هستند این موضوع در حالی است که از فهرست عوامل متشکله کار ،برخی دیگر از عوامل مانند حمل‌ونقل کماکان مبنای منتشره قابل استنادی برای آنالیزها ردیف‌های فهارس‌بها ارائه نشده است (البته در برخی موارد شاید بتوان از نرخ‌نامه‌های مصوب باربری وزارت راه‌وترابری استفاده نمود) ولی در کل تطابق هزینه‌های حمل‌ونقل با هزینه‌های عرف بازار وارائه نرخ هزینه‌های حمل‌ونقل واستاندارد سازی مبانی هزینه حمل‌ونقل توسط سازمان برنامه و بودجه لازم به نظر میرسد.
۳-۷٫ همچنین احتمال داده می‌شود که اقلامی از مصالح که معمولاً هزینه بارگیری آنها جزء نرخ خرید (نرخ درب کارخانه)، در فصول مختلف مرتبطه در فهارس‌بها در نظر گرفته می شود، در نرخ مصالح اعلام شده هم هزینه بارگیری آنها منظور نشده است؛
۳-۸٫ در این نرخ‌نامه ، مصالحی که از نظر بارگیری، حمل و باراندازی مشابه هستند، در یک گروه طبقه‌بندی شده‌اند؛
در کل در ردیف‌های عوامل مختلف (نیروی انسانی، ماشین‌آلات، مصالح ) مشاهده می‌شود که تعداد و شماره ردیف عوامل مندرج در سال۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ متفاوت می‌باشد و این موضوع می‌تواند به این مفهوم باشد که نمی‌توان از یک آنالیز ردیف فهرست بهای مشترک برای یک موضوع در فهرست بهای سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ استفاده نمود (چرا که ممکن هست تعداد عوامل و سهم آنها در آنالیزهای ردیف‌های فهرست‌بها در هر سال متفاوت باشد)؛
جدول شماره یک
شماره
شرح
واحد
۱۶۱۸۰۱۰۴
اضافه بها به ازای هر متر افزایش ارتفاع برج فولادی مشبک
متر
۱۶۱۸۰۱۰۵
اضافه بها به ازای هر تن افزایش وزن برج فولادی مشبک
تن
۱۶۱۸۰۱۰۶
اضافه بها به ازای اعمال هر حالت بارگذاری اضافی روی برج فولادی مشبک
عدد
۱۶۱۸۰۱۱۱
اضافه بها به ازای هر متر افزایش ارتفاع برج فولادی تلسکوپی
۱۶۱۸۰۱۱۲
اضافه بها به ازای هر تن افزایش وزن برج فولادی تلسکوپی
۱۶۱۸۰۱۱۳
اضافه بها به ازای اعمال هر حالت بارگذاری اضافی روی برج فولادی تلسکوپی
۱۶۱۸۰۱۱۸
اضافه بها به ازای هر متر افزایش ارتفاع برج فولادی تلسکوپی ویژه
۱۶۱۸۰۱۱۹
اضافه بها به ازای هر تن افزایش وزن برج فولادی تلسکوپی ویژه
۱۶۱۸۰۱۲۰
اضافه بها به ازای اعمال هر حالت بارگذاری اضافی روی برج فولادی تلسکوپی ویژه
۱۶۱۸۰۱۲۵
اضافه بها به ازای هر متر افزایش ارتفاع برج بتنی
۱۶۱۸۰۱۲۶
اضافه بها به ازای هر تن افزایش وزن برج بتنی
۱۶۱۸۰۱۲۷
اضافه بها به ازای اعمال هر حالت بارگذاری اضافی روی برج بتنی
جدول شماره دو
۱۴۲۸۰۱۰۱
هزینه تعبیه یک سوراخ در کف ستون
۱۴۲۸۰۲۰۱
هزینه تیشه ای کردن سنگ پلاک
مترمربع
۱۴۲۸۰۲۰۲
هزینه کلنگی کردن سنگ پلاک
۱۴۲۸۰۳۰۱
هزینه دنده ای کردن (رزوه کردن) میلگرد
یک سر
۱۴۲۸۰۳۰۲
هزینه دنده ای کردن جک سقفی
۱۴۲۸۰۳۰۳
هزینه دنده ای کردن پیچ تنظیم داربست
۱۴۲۸۰۴۰۳
هزینه گالوانیزه کردن پیچ و مهره یا قطعات گوی
کیلوگرم
۱۴۲۸۰۵۰۱
هزینه نورد کردن ورق و پروفیل آهن
۱۴۲۸۰۵۰۲
آجدار کردن، برش و سوراخ کردن تسمه به ابعاد حدود ۵۰×۵۰ میلیمتر
۱۴۲۸۰۷۰۱
هزینه ساخت در و پنجره UPVC به مساحت یک مترمربع
امید است در تدوین فهرست بهای سال‌های آتی از این نقطه نظرات استفاده کرده و ترتیب اثر داده شود تا با این اقدام گام کوچکی در راه آبادانی این مرز و بوم برداشته باشیم.
علیرضا میلانی زاده
· کارشناس متره و برآورد و مشاور قراردادی و حقوقی پروژه‌های عمرانی
· محقق و مدرس متره و برآورد و امور قراردادها و پیمان
· مدیرعامل شرکت میلان‌افزار
· مؤلف کتاب های مهندسی متره ۱، ۲، ۳، ۵ و ۲۸۰۰ نکته متره و برآورد، تست های طبقه بندی شده متره و برآورد، واژه نامه متره برآورد، اصول تنظیم قرارداد، مدیریت قرارداد، قراردادهای طرح و ساخت EPC، مدیریت و راهبرد مناقصات، شرایط عمومی پیمان، استانداردها و چک لیست های نقشه‌های ساختمانی و…
·
مهدی بهمنی
· مجری و مشاور طرح های عمرانی
· کارشناس وپژوهشگر حوزه احداث
· مشاورعمرانی سازمان‌های دولتی و نظارتی
· مولف کتاب مجموعه قوانین طرح جامع مسکن در ایران
· عضو هیات علمی و تحریریه فصلنامه ویژه قرارداد ها و عقود
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.