برترین قدرت‌های سایبری خاورمیانه کدامند؟!

توافق‌های سایبری اخیر چین با ایران ممکن است سایر کشورهای منطقه را به همکاری با ایالات متحده وادارد. چین و روسیه به عنوان پشتیبانان اصلی توانایی‌های سایبری ایران می‌توانند این کشور را به یک غول امنیت سایبری در منطقه تبدیل کنند. افزایش درگیری‌های اخیر بین اسرائیل و فلسطین، تا چه اندازه بر همکاری‌های منطقه ای […]

توافق‌های سایبری اخیر چین با ایران ممکن است سایر کشورهای منطقه را به همکاری با ایالات متحده وادارد. چین و روسیه به عنوان پشتیبانان اصلی توانایی‌های سایبری ایران می‌توانند این کشور را به یک غول امنیت سایبری در منطقه تبدیل کنند. افزایش درگیری‌های اخیر بین اسرائیل و فلسطین، تا چه اندازه بر همکاری‌های منطقه ای در زمینه امنیت سایبری تأثیر می‌گذارد؟ تنش‌های منطقه‌ای هیچ تأثیری بر همکاری‌های سایبری منطقه نخواهد داشت. همکاری‌های سایبری منطقه بین دو دولت قدرتمند در این حوزه -‌فراتر از ایران‌- یعنی امارات و اسرائیل، یکی از محرک‌های توافق آبراهام بود و این همکاری کنار گذاشته نخواهد شد. با این حال، موقعیت منتفع حماس در تنش‌های اخیر چه‌بسا به کاهش پشتیبانی فلسطینی‌ها از رویکرد همکاری با اسرائیل در زمینه امنیت سایبری منجر شود. با توجه به نقش دوگانه مصر در مهار و ارائه یک کانال دیپلماتیک به حماس، ممکن است همکاری‌های سایبری مصر و اسرائیل جذاب باشد.

چین و روسیه چگونه دورنمای درگیری‌های سایبری در خاورمیانه را شکل می‌دهند؟

حمایت روسیه از حکومت اسد احتمالاً با افزایش نظارت و رژیم پدافند سایبری این رژیم همراه خواهد بود. سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در حوزه هوش‌مصنوعی در خلیج‌فارس و فروش هواپیماهای بدون سرنشین توسط آنها به کشورهای خلیج‌فارس نیز قابل‌توجه است. با توجه به رویکردهای گسترده روسیه و چین، رشد روزافزون فناوری و علاقه سایبری آنها به خاورمیانه، پیش‌بینی می‌شود که امنیت سایبری اقتدارگرا و جاسوسی‌های سایبری به ویژه در بخش انرژی در منطقه تقویت شود. توافق‌های سایبری اخیر چین با ایران نیز ممکن است سایر کشورهای منطقه را به همکاری با ایالات متحده وادارد. چین و روسیه به عنوان پشتیبانان اصلی توانایی‌های سایبری ایران می‌توانند این کشور را به یک غول امنیت سایبری در منطقه تبدیل کنند. ایالات متحده باید در چه سطحی از دخالت در تنش‌های سایبری که قرار است در خاورمیانه اتفاق بیفتد، باشد؟ ایالات متحده علاقه‌مند است با دولت‌های منطقه در حوزه سایبری برای حفظ امنیت جریان انرژی و تجارت بین‌الملل همکاری کند. به این ترتیب باید در زمینه دفاع سایبری تخصص خود را با شرکایش در منطقه به اشتراک بگذارد. از سوی دیگر دخالت سایبری ایالات متحده در منطقه می‌تواند واکنش‌هایی از سوی ایران در ارتباط با اسرائیل و آمریکا را در پی داشته باشد. پس از حمله استاکس‌نت، ایران توانمندی‌های سایبری قابل‌ملاحظه‌ای را ایجاد کرده است. ایالات متحده نباید به‌طور مستقیم درگیر یک جنگ سایبری در منطقه شود و می‌تواند سطح مشارکت فعلی خود در زمینه دفاع سایبری، اشتراک اطلاعاتی و تحقیق و توسعه را ادامه دهد. کدام یک از بازیگران غیر دولتی بیشترین تأثیر را بر امنیت سایبری خاورمیانه دارند؟ در پنج سال آینده چطور؟ فیس‌بوک و اینستاگرام به دلیل نقششان در ایجاد محتوا بیشترین تأثیر را دارند و انتظار می‌رود در پنج سال آینده نیز این روند ادامه یابد. شرکت‌های نرم‌افزاری نظارتی همانند NSO Group همچنان برای دولت‌های منطقه قابل‌توجه هستند. نقش دولت اسلامی ‌و اخوان‌المسلمین در تأمین بودجه و سازماندهی فعالیت‌هایشان از گذر فضای مجازی نیز نادیده گرفتنی نیست، هر چند به دلیل توانمند شدن کشورهای منطقه این نقش روبه افول است. جدا از حزب‌ا…، حماس و جهاد اسلامی، می‌توان گفت که تأثیرگذارترین بازیگر سایبری غیردولتی در خاورمیانه داعش بوده است. این گروه از رسانه‌های اجتماعی در جهت تحقق بخشیدن به اهداف خود بسیار سود برد. برخی از تأثیرگذارترین بازیگران غیردولتی در خاورمیانه شرکت‌های دسترسی به عنوان سرویس (access-as-a-service) هستند که نرم‌افزارهای جاسوسی و سایر قابلیت‌های نظارتی را به دولت‌ها می‌فروشند. آنها در حال تبدیل شدن به بازیگران بزرگ جنگ سایبری در منطقه هستند. حزب‌ا… در مسیر صعودی قرار دارد و در صورت ادامه می‌تواند به بانفوذترین بازیگر این حوزه تبدیل شود. کدام یک از قدرت‌های منطقه‌ای در خاورمیانه در حوزه امنیت سایبری فراتر از توانمندی‌های خود ظاهر شده‌اند؟ وقتی صحبت از فناوری‌های دفاعی و قدرت سایبری در منطقه می‌شود، اسرائیل پیشرفته‌ترین است. کشورهای خلیج‌فارس نیز شاهد پیشرفت‌های قابل‌توجهی بوده‌اند. مصر و بیشتر کشورهای شمال آفریقا هم در حال توسعه قابلیت‌های سایبری خود هستند. قدرت سایبری تمایل به همگرایی با قدرت ارتش یک کشور را دارد. قدرت‌های نظامی‌منطقه، اسرائیل، ایران و ترکیه قدرت‌های سایبری منطقه نیز هستند. به این ترتیب به نظر نمی‌رسد که توانمندی‌های سایبری آنها چندان فراتر از توانمندی‌های نظامی‌آنها باشد.

منبع: شورای آتلانتیک/تحریریه دیپلماسی ایرانی