پیلاتس، ورزشی برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان

 پیلاتس، ورزشی برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان محمدرضا دلفیه مراقبت از سالمندان و یافتن راهکارهای بهبود کیفیت زندگی و ارتقای وضعیت جسمی و روحی آن‌‌ها از اهم مسایل موجود در هر جامعه‌ای است. محققین کشورمان با تأکید بر حرکات ورزش نوپای «پیلاتس»، قدرت عضلانی این افراد را افزایش و افسردگی‌شان را مهار نموده‌اند. فرایند سالمندی […]

 پیلاتس، ورزشی برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان

محمدرضا دلفیه

مراقبت از سالمندان و یافتن راهکارهای بهبود کیفیت زندگی و ارتقای وضعیت جسمی و روحی آن‌‌ها از اهم مسایل موجود در هر جامعه‌ای است. محققین کشورمان با تأکید بر حرکات ورزش نوپای «پیلاتس»، قدرت عضلانی این افراد را افزایش و افسردگی‌شان را مهار نموده‌اند.

فرایند سالمندی مجموعه‌ای از تغییرات نامطلوب ساختاری و عملکردی است که با افزایش سن به صورتی فزاینده روی هم انباشته شده و علاوه بر ایجاد مانع در اجرای مهارت‌های حرکتی و کاهش سازگاری فرد با محیط، موجب تغییراتی در وضعیت روانی و اجتماعی او می‌گردد. بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی، دوران سالمندی با عبور از مرز ۶۰ سالگی شروع می‌شود و براساس برآوردهای این سازمان، تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۲۰ درصد از کل جمعیت جهان را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل خواهند داد.

دوران سالمندی با عبور از مرز ۶۰ سالگی شروع می‌شود و براساس برآوردهای این سازمان، تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۲۰ درصد از کل جمعیت جهان را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل خواهند داد.

با افزایش سن و افت تدریجی کارکرد دستگاه‌های بدن، تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، ضعف قابل توجه عضلات دست و پا است که شرایط را برای از دست دادن تعادل و زمین خوردن سالمندان مهیا می‌کند، به‌طوری که طبق آمارهای ارایه شده، این موضوع ششمین دلیل مرگ و میر در جمعیت سالمند معرفی شده است. از سوی دیگر تغییرات رخ داده در دوره سالمندی منحصر به جسم نیستند، بلکه سیستم عصبی و کارکردهای روانی شخص نیز با افزایش سن دچار تغییراتی می‌شود که کاهش فعالیت‌های بدنی و مشارکت اجتماعی آن‌ها را در پی دارد و این امر زمینه ساز برخی مشکلات روانی نظیر افسردگی در آن‌ها می‌گردد.

با توجه به اهمیت این موضوعات، محققینی از دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه اصفهان بر آن شدند تا تأثیر حرکات نوعی ورزش نوپا به نام «پیلاتس» را بر بهبود قدرت عضلانی و رهایی از افسردگی زنان سالمند مورد بررسی قرار دهند.

پیلاتس یا علم «کنترولوژی» نوعی برنامه تمرینی کششی و قدرتی است که استفاده از فکر را جهت کنترل عضلات تشویق می‌کند. برخلاف ورزش‌های مقاومتی سنتی که در آن‌ها عضلات به صورت جداگانه تحت تمرین قرار می‌گیرند، ورزش پیلاتس با یک رویکرد کل نگر، فعال‌سازی و هماهنگی چندین گروه از عضله‌ها را به صورت همزمان دنبال می‌کند.

پژوهش یادشده بر روی زنان ۵۵ تا ۶۰ ساله مراجعه‌کننده به مرکز فرهنگی تفریحی باغ تجربه و همچنین آسایشگاه سالمندان صادقیه شهرستان اصفهان به انجام رسیده است. این زنان، ناتوان در راه رفتن به صورت مستقل و بدون عصا و همچنین دچار عدم کنترل بر فعالیت‌های روزانه خود بودند.

 نتایج این آزمایش گویای آن است که انجام تمرینات طراحی شده پیلاتس توانسته به‌طور قابل توجهی قدرت عضلانی و قابلیت حرکتی زنان مورد مطالعه را افزایش داده و ضمناً موجب بهبود افسردگی در آنان شود.

طبق اظهار این پژوهشگران، با توجه به افزایش قدرت عضلانی اندام‌های تحتانی و همچنین کاهش افسردگی در سالمندان با استفاده از تمرینات منتخب پیلاتس، مربیان و مسؤولان می‌توانند از این روش در برنامه تمرینی یا بازتوانی ویژه سالمندان بهره‌گیری نمایند.

براساس یافته‌های پژوهش، ورزش پیلاتس که برای تمرین آن به فضا و امکانات زیادی نیاز نیست می‌تواند ابزار مفیدی برای کمک به افراد سالمند در جهت کاهش زمین خوردن آن‌ها باشد.

پژوهشگران در انتهای گزارش علمی پژوهشی خود که در فصل نامه «علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد» منتشر گردیده است، اشاره نموده‌اند ورزش پیلاتس، ورزشی کم‌هزینه، کم‌خطر، غیرتهاجمی و به دور از حرکات سریع و انفجاری است و اساس آن بر اجرای حرکات به صورت بسیار آرام و کنترل شده است. لذا به کمک آن می‌توان با افزایش قدرت عضلانی در سالمندان، پدیده زمین خوردن آن‌ها و به دنبال آن هزینه‌های درمانی مربوطه را کاهش داد.