ساختار ناحیه‌ای؛ مشکل ریشه‌ای بهره‌وری پایین راه‌آهن

در حالی که تا سال ۹۷ شبکه ریلی کشور از رشد بهره‌وری منطقی برخوردار بود، اما در سه سال گذشته بهره‌وری ریلی به یک‌سوم کشورهای معمولی کاهش یافته است. به گزارش مهر، بهره‌وری شبکه حمل‌ونقل ریلی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا نامطلوب است. همین موضوع سبب شده است که حمل‌ونقل ریلی […]

در حالی که تا سال ۹۷ شبکه ریلی کشور از رشد بهره‌وری منطقی برخوردار بود، اما در سه سال گذشته بهره‌وری ریلی به یکسوم کشورهای معمولی کاهش یافته است. به گزارش مهر، بهره‌وری شبکه حمل‌ونقل ریلی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا نامطلوب است. همین موضوع سبب شده است که حمل‌ونقل ریلی در ایران نتواند نقش واقعی خود را در اقتصاد ملی ایفا کند. به‌طوری که هم اکنون تنها ۱۰درصد از حمل بارهای داخلی و حدود هشت‌درصد از جابه‌جایی مسافران داخلی کشور توسط سیستم حمل‌ونقل ریلی صورت می‌گیرد. این در حالی است که طبق اهداف سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که در سال پایانی آن قرار داریم و همچنین افق چشم‌انداز ۱۴۰۴، راه‌آهن می‌بایست به سهم ۳۰درصدی در حمل بار داخلی و ۲۰درصدی در حمل مسافر داخلی دست پیدا می‌کرد. در همین رابطه محمدجواد شاهجویی؛ کارشناس اقتصاد حمل‌ونقل، گفت: مسأله نرخ نازل بهره‌وری و عملکرد شبکه ریلی ایران، موضوعی است که حل آن نه به بودجه خاصی نیاز دارد و نه درگیر مسأله توسعه شبکه است. وی افزود: حل مشکل بهره‌وری شبکه ریلی ایران در گام اول با اقدامات نرم افزاری قابل انجام است. اساساً توسعه شبکه نیز زمانی معنا دارد که خطوط موجود به حد مطلوبی از اشباع بار و مسافر رسیده باشند. در حالی که در کشور ما هنوز خطوط موجود بهره‌ور نشده‌اند و تمامی ‌هم‌وغم‌ها بر افزایش طول خطوط و گسترده‌تر کردن شبکه معطوف شده است. شاهجویی؛ ادامه داد: بعضی از سیستم‌های مدیریت شبکه ریلی در ایران هنوز با ۱۰۰ سال گذشته که راه‌آهن وارد ایران شد، تفاوتی نکرده است. در واقع هنوز مدیریت راه‌آهن که می‌بایست یک سازمان سبک، پویا و به‌روز باشد، به صورت سنتی و با بهره‌وری بسیار نامطلوب انجام می‌گردد. ساختار ناحیه‌ای شبکه ریلی خود یکی از مسائلی است که هنوز در راه‌آهن ایران اصلاح نشده است و همین موضوع بخش قابل‌توجهی از عدم توفیق در افزایش بهره‌وری و عملکرد شبکه ریلی را باعث شده است. کارشناس حمل‌ونقل ریلی، تصریح کرد: بدون شک اقدامات عاجل و کم‌هزینه می‌تواند روند فعلی راه‌آهن را متحول کند. یکی از راهکارهای اساسی و ریشه‌ای برای حل مشکلات راه‌آهن ایران، تغییر نهاد اپراتور شبکه با رعایت الزاماتی خاص است. این کارشناس اقتصاد حمل‌ونقل، اضافه کرد: باید اپراتوری محورهای ریلی به بخش‌خصوصی واگذار شود. به‌طوری که اولاً انتقال مالکیت صورت نپذیرد و ثانیاً خود راه‌آهن به‌عنوان یک نهاد رگولاتوری بتواند بر عملکرد بخش‌خصوصی نظارت داشته باشد. با اجرای چنین مدلی می‌توان امید داشت که ساختار لخت و معیوب راه‌آهن تا حد بالایی بهینه شده و منافع ناشی از این بهینه شدن، اقتصاد ملی را با بهبود مواجه کند.