تأمین انرژی اتوبوس‌های برقی با سوخت مازوت یا پنل‌های خورشیدی؟

آلودگی هوا مشکل بزرگ زیست‌محیطی است که می‌تواند آسیب‌های زیادی را به افراد جامعه برساند. این آلودگی در هوای سرد با وارونگی هوا بیشتر به چشم می‌آید که در وضعیت اضطراری هوا منجر به تعطیلی شهر‌ها می‌شود. تهران مانند بسیاری از کلانشهر‌های بزرگ دنیا از جمعیت زیادی برخوردار است. حال اگر حمل‌ونقل شهری از خودرو‌های تک‌سرنشین به خودرو‌های حمل‌ونقل عمومی ‌تغییر کند، آلودگی کمتری مردم را تهدید می‌کند. به گزارش باشگاه خبرنگاران‌جوان، اتوبوس برقی یکی از وسایل حمل‌ونقل عمومی ‌پاک است که نسبت به اتوبوس‌های دیزلی که از گازوئیل استفاده می‌کنند، هیچ آلودگی را تولید نمی‌کنند. این اتوبوس‌ها یا از طریق کابل‌های متصل به شبکه برق انرژی مورد نیازشان را تأمین می‌کنند و یا دارای باطری‌های شارژی هستند. اتوبوس‌های دارای باطری شارژی می‌توانند مسیرخود را بدون اتصال مستقیم به شبکه برق طی کنند. اگرچه استفاده از برق به‌عنوان یک انرژی پاک برای اتوبوس محسوب می‌شود، اما تولید همین برق تا زمانی که از طریق سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها انجام شود، هوا را آلوده می‌کند. در این شرایط باید به این نکته توجه کرد که آیا میزان آلودگی تولید شده توسط گازوئیل برای طی یک مسیر مشخص با اتوبوس بیشتر از آلودگی تولید شده توسط برق حاصل از سوخت مازوت برای همان مسیر است یا خیر.

یک‌دوازدهم برق کشور از مازوت تولید می‌شود

 هیچ یک از سدهای کشور مطالعات زیست‌محیطی ندارند

پرویز کردوانی؛ عضو انجمن متخصصان محیط‌زیست ایران، گفت: اتوبوس‌های برقی نسبت به اتوبوس‌های بنزینی بهتر هستند، اما در حال‌حاضر وزارت نیرو توانایی تأمین برق منازل را ندارد چه برسد به اینکه برق سیستم حمل‌ونقل عمومی‌کشور را تأمین کند. با منابعی که ایران دارد نباید هیچ خاموشی داشته باشد. کردوانی؛ افزود: در جهان دو اقلیم ایران و آمریکا مانند یکدیگر هستند، اما آن‌ها نهایت استفاده از اقلیم طبیعی خود را می‌کنند، ولی ما برنامه‌ای برای اداره کشور نداریم. ما در فاصله‌ ۴۰دقیقه‌ای جنوب تهران کویر و در فاصله‌ی ۴۰دقیقه‌ای شمال تهران پیست اسکی داریم. این نشانه این است که ایران از نظر منابع طبیعی، کشوری چهار فصل است. وی گفت: در شهر‌هایی مانند لندن که اوج آفتابشان در حد غروب ایران است از پنل‌های خورشیدی استفاده می‌کنند، اما در کشوری مانند ایران که سیستان‌وبلوچستان را در جنوب و گیلان و کوه‌های البرز و دماوند را در شمال دارد، شاهد استفاده بهینه از منابع انرژی طبیعی نیستیم. همچنین داریوش گل‌علیزاده؛ معاون مرکزملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست، گفت: این طور نیست که همه نیروگاه‌ها مازوت مصرف کنند، زیرا فقط نیروگاه‌های بخاری قابلیت مصرف مازوت را دارند. گل‌علیزاده؛ افزود: به‌عنوان نمونه، میزان مصرف سوخت، اعم از گاز، نفت‌گاز یا مازوت در نیروگاه منتظر قائم فردیس در کرج حدود شش میلیون مترمکعب است و ظرفیت تولید آن ۱۶۲۰ مگاوات برق است که حدود سه درصد برق کشور را شامل می‌شود. وی در پاسخ به این سؤال که بین گازوئیل و مازوت، آلودگی کدام یک بیشتر است، گفت: بدون تردید حتی در صورت مصرف مازوت، آلودگی خودرو‌های برقی در مجموع کمتر خواهد بود و مصرف مازوت خودرو‌های برقی کمتراز خودرو‌های دیزلی است. همچنین شهاب‌الدین کرمانشاهی؛ کارشناس حوزه حمل‌ونقل، افزود: سیستم‌های تراموا و اتوبوس برقی سابقه نسبتاً طولانی به‌خصوص در برخی کشور‌های اروپایی دارند و در ۱۰ سال اخیر نیز با تغییر زیاد در تکنولوژی باطری‌ها، استفاده از اتوبوس برقی به ویژه در شهر‌هایی مانند چین که آلودگی زیادی دارند، توسعه قابل‌توجهی پیدا کرده است. او افزود: در اروپا بازار تولید اتوبوس‌های برقی و عرضه آن، گسترش قابل‌توجهی پیدا کرده است و بسیاری از شهر‌های اروپایی، سختگیری‌های شدیدی را به روی خودرو‌های دیزلی انجام می‌دهند و برنامه‌هایی برای حذف آن از چرخه مصرف دارند که این موضوع باعث توجه به گسترش اتوبوس برقی شده است. کرمانشاهی؛ در‌خصوص اینکه آیا سرمایه‌گذاری روی اتوبوس‌های برقی در تهران صحیح است یا خیر، گفت: تجربه سیستم BRT در تهران نشان داد، سیستم‌های مبتنی بر اتوبوس هر چند که ظرفیت و کیفیت جابه‌جایی سیستم‌های ریلی را ندارند، اما در کوتاه‌مدت قابل اجراء هستند و موفقیت قابل‌توجهی در حمل مسافر خواهند داشت، اما به هر صورت نواقص و مشکلات این سیستم باید رصد و دیده شود. این کارشناس حمل‌ونقل، با بیان اینکه انعطاف‌پذیری سیستم حمل‌ونقل مبتنی بر اتوبوس در مقابل سیستم ریلی بیشتر است، گفت: عدم انعطاف‌پذیری سیستم ریلی آن نشان داده که سیستم‌های اتوبوسی کماکان می‌توانند موفقیت‌آمیز باشند. وی بیان کرد:، اما یکی از نقاط ضعف سیستم‌های اتوبوسی به‌خصوص آنچه که ما از آن تجربه داریم، بحث مصرف سوخت، فرسودگی و انتشار آلاینده‌هاست. از همین‌رو اتوبوس‌های برقی برای حمل‌ونقل شهری بسیار مناسب هستند. کرمانشاهی؛ افزود: در زمان متوقف بودن اتوبوس‌های برقی عملاً موتور الکترونیکی برخلاف موتور دیزلی و بنزینی، کار نمی‌کند و قطعات آن فرسوده نمی‌شود؛ بنابراین مطابق مسافتی که پیمایش می‌کنند فرسوده خواهد شد. وی با اشاره به اینکه عمر مفید اتوبوس برقی بیش از دو برابر خودرو‌های دیزلی است، تصریح کرد: از طرف دیگر برای تهران و کلانشهر‌های دیگر مانند مشهد، اصفهان، تبریز که آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان است، اتوبوس برقی این مشکل را حل خواهد کرد. بخش قابل‌توجهی از آلودگی هوا در تهران و سایر کلانشهر‌ها به دلیل بالا رفتن غلظت ذرات معلق زیر ۲٫۵ میکرون است و این ذرات از سوخت و انتشار گاز خودرو‌های دیزلی تولید می‌شوند. کرمانشاهی؛ افزود: توسعه اتوبوس‌های برقی به صورت تدریجی، برخلاف سیستم‌های ریلی امکان‌پذیر است و سیستم‌های ریلی زمانی مؤثر خواهند بود که با خطوط و ناوگان حمل‌ونقل به‌طور کامل به بهره‌برداری برسند. او با تأکید بر اینکه سیستم‌های اتوبوس‌های برقی از نظر هزینه‌ای مناسب هستند، گفت: در حال‌حاضر قیمت یک اتوبوس دیزلی با قیمت ارز امروز، بالغ بر دو میلیاردتومان است، اما اتوبوس برقی با ظرفیت ۴۰ نفر، حدود شش میلیاردتومان قیمت دارد که البته بسته به برند‌های مختلف و اینکه در کجا تولید شده است، متفاوت خواهد بود. ایده اتوبوس برقی با توجه به تغییر قابل‌توجه تکنولوژی و اثراتی که روی آلودگی هوا دارد کاملاً ایده معقولی است و ما هم به‌عنوان بخشی از جامعه حرفه‌ای از این ایده حمایت می‌کنیم. وی تصریح کرد: ما گزینه اتوبوس برقی را نه‌تنها برای تهران بلکه برای سایر کلانشهر‌ها و حتی شهر‌های بزرگ دیگر مناسب می‌دانیم چرا که اتوبوس‌های برقی با ظرفیت‌های متفاوت تولید می‌شوند و طبیعتاً دست را برای انتخاب باز می‌گذارند. با اینکه استفاده از اتوبوس‌های برقی آلودگی کمتری نسبت به اتوبوس‌های دیزلی دارد، اما از آنجایی‌که تولید برق آن بیشتر از طریق سوزاندن مازوت تأمین می‌شود، برای کاهش آلودگی محیط‌زیست نیازمند استفاده از پنل‌های خورشیدی هستیم تا برق مصرفی اتوبوس‌ها بدون هیچ آلایندگی تأمین شود.