موقعیت و اقتصاد کلان گاز ایران نیاز به دگرگونی دارد

یک کارشناس انرژی، تأکید کرد: موقعیت نامطلوب صنعت گاز ایران در بعد خارجی از جمله چالش‌های بسیار مهمی‌است که در حوزه اقتصاد کلان باید به آن نگاهی ویژه داشت. به گزارش مناقصه‌مزایده، علی حتمی؛ اظهار داشت: به طور کلی فعالیت‌های صنعت گاز ایران در دو محیط داخلی و خارجی انجام می‌شود و شرایط تأثیرگذار بر […]

یک کارشناس انرژی، تأکید کرد: موقعیت نامطلوب صنعت گاز ایران در بعد خارجی از جمله چالش‌های بسیار مهمی‌است که در حوزه اقتصاد کلان باید به آن نگاهی ویژه داشت. به گزارش مناقصه‌مزایده، علی حتمی؛ اظهار داشت: به طور کلی فعالیت‌های صنعت گاز ایران در دو محیط داخلی و خارجی انجام می‌شود و شرایط تأثیرگذار بر صنعت گاز کشور شامل دو مؤلفه کلان می‌شود. این کارشناس انرژی، با بیان اینکه «در بخش نخست، مؤلفه‌هایی هستند که به‌طور مستقیم و از درون بر صنعت گاز کشور تأثیر دارند و در بخش دوم نیز مؤلفه‌هایی که در سطح کلان و از بیرون بر صنعت گاز کشور اثر می‌گذارند»، گفت: مؤلفه‌های داخلی یا درونی، عواملی هستند که در درون صنعت گاز کشور وجود داشته و تحت کنترل آن بوده و مؤلفه‌های خارجی یا بیرونی نیز عواملی هستند که خارج از کنترل صنعت گاز کشور است، از اینرو به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارند. وی افزود: وجود ذخایر گازی فراوان در کشورهای منطقه و برنامه‌ریزی آینده این کشورها برای دستیابی به بازارهای صادراتی، اعمال تحریم و فشارهای بین‌المللی توسط قدرت‌های غربی، عدم دسترسی به فناوری‌های برتر و فاصله قابل‌توجه با کشورهای پیش‌رو در این زمینه به‌خصوص در زمینه صادرات LNG، موانع انتقال انرژی خزر از ایران به بازارهای جهانی و صادرات ناچیز گاز طبیعی و داشتن رتبه نامناسب صادرات گاز جهان از جمله مواردی است که صنعت گاز ایران را تهدید می‌کند. حتمی؛ ‌خاطرنشان کرد: در حوزه اقتصاد کلان، برای محقق شدن سه ساختار اساسی شامل «هاب گازی، دیپلماسی گاز و صادرات – واردات گاز» باید با برنامه‌ریزی و مدیریت زمان ودر نظر گرفتن منابع مورد نیاز موجود، اولویت ‌ندی بر مبنای عرضه و تقاضا صورت پذیرد. وی ادامه داد: صادرات و واردات گاز جهت تأمین منابع مصرفی مورد نیاز امری ضروری است که باید در یک بازه‌زمانی با متدولوژی مدل‌های تجارت و مشتری‌مداری بازار هدف، در مباحث صادرات و واردات مورد بررسی قرار گیرد، که این امر در یک برنامه مدون محقق می‌شود که سرآغاز آن یک دیپلماسی و برقراری روابط بین‌المللی جهت تأمین ارزش‌افزوده تجارت برای کشور است. این کارشناس انرژی، تصریح کرد: تلفیق در امر صادرات‌-‌واردات و دیپلماسی گازی، ترکیب برنامه کوتاه‌مدت و میان‌مدت طی یک فرآیند برنامه‌ریزی عملیاتی است؛ در پایان با در نظر گرفتن همه شرایط از جمله موقعیت ژئوپولتیک کشورهای همسایه در یک نگاه و برنامه‌ریزی بلند‌مدت به نتیجه‌هاب گازی می‌رسیم. وی افزود: اقتصاد کلان گازی (واردات‌/صادرات) با اقتصاد خرد گازی (مصرف داخلی/گازرسانی) ارتباط مستقیم دارد و زنجیره تأمین همدیگر بوده؛ یعنی شبکه‌ای پیچیده و پویا از عرضه و تقاضاست. این کارشناس انرژی، با بیان اینکه «موقعیت و اقتصاد کلان گاز ایران نیاز به دگرگونی دارد»، گفت: موقعیت نامطلوب صنعت گاز ایران در بعد خارجی از جمله چالش‌های بسیار مهمی ‌است که در حوزه اقتصاد کلان باید به آن نگاهی ویژه داشت. حتمی؛ ‌با اشاره به مبحث اقتصاد کلان شامل‌ هاب گازی، دیپلماسی گازی و صادرات گاز، گفت: امکان ایجاد‌ هاب گازی در کشورهای تولیدکننده و یا کشورهایی که به لحاظ ذخایر می‌توانند صادرکننده گاز باشند و از نظر موقعیت جغرافیایی در مسیر صادرات یا ترانزیت گاز قرار دارند وجود دارد؛ از این‌رو ایران نیز به دلیل داشتن بزرگ‌ترین ذخایر گازی، مجهزترین خطوط لوله انتقال گاز در بین کشورهای منطقه، موقعیت جغرافیایی ممتاز در منطقه (قرارگیری در مسیر ترانزیت) می‌تواند گاز را از شمالی‌ترین به جنوبی‌ترین و از غربی‌ترین به شرقی‌ترین مکان در منطقه انتقال دهد. وی ادامه داد: با ایجاد ‌هاب گازی، شرایط برای دستیابی به مزایای آن به ویژه تبدیل شدن به قیمت‌گذار گاز در منطقه ایجاد می‌شود و تبدیل ایران به‌ هاب گازی منطقه جدا از مسائل و مشکلات سیاسی و امنیتی نیاز به زیرساخت‌های سخت‌افزاری در کشور دارد. این کارشناس انرژی، اظهار کرد: مبنای طراحی خطوط لوله در سال‌های گذشته غیر از دهه اخیر بیشتر برای تأمین گاز داخل کشور بوده است اما در دهه اخیر با توجه به تغییر نگاه‌ها و قوانینی که در مجلس تصویب شد، پیش‌بینی اینکه ایران بتواند سهم بیشتری از تجارت جهانی گاز داشته باشد، لحاظ شده است. وی افزود: شرایط ایجاب می‌کند که در وهله اول به سمت ایجاد یک ‌هاب منطقه‌ای حرکت کنیم و طراحی‌ها به سمتی برود که تجارت گاز خود را افزایش دهیم. حتمی؛ ‌با بیان اینکه «ایجاد‌ هاب گازی و ظهور و توسعه بازارهای تک محموله با قیمت ثابت در دوره زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مدیریت ریسک عمل کرده و تسهیلاتی در خریدهای کوتاه‌مدت و ثبت خدمات ذخیره‌سازی و انتقال ایجاد کند»، گفت: اگر ایران بتواند به مرکز تجارت گاز تبدیل شود؛ حداقل می‌تواند تعیین‌کننده قیمت‌های گاز در سطح منطقه باشد؛ ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر خود و قابلیت افزایش تولید و صادرات گاز می‌تواند در آینده نقش مهمی ‌در بازار گاز داشته باشد. وی ادامه داد: ایران می‌تواند به‌ هاب گازی در منطقه تبدیل شود و علاوه بر منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی به‌عنوان مرجعی برای قیمت‌گذاری در منطقه نیز تبدیل شده و قوی‌ترین جایگاه انرژی گاز در منطقه شود.