سید احسان حسینی کارشناس حقوقی همه ما در زندگی خود مجبوریم انواع و اقسام قراردادها را منعقد کنیم. از مسائل ظاهراً پیش‌پا افتاده گرفته تا استخدام یا اجاره و خرید خانه و ملک یا اتومبیل. حتی ازدواج هم از نظر حقوقی نوعی قرارداد است. در دنیای امروز، قراردادها نقش بسیار مهمی‌در زندگی ما بازی می‌کنند. […]
سید احسان حسینی
کارشناس حقوقی
همه ما در زندگی خود مجبوریم انواع و اقسام قراردادها را منعقد کنیم. از مسائل ظاهراً پیش‌پا افتاده گرفته تا استخدام یا اجاره و خرید خانه و ملک یا اتومبیل. حتی ازدواج هم از نظر حقوقی نوعی قرارداد است.
در دنیای امروز، قراردادها نقش بسیار مهمی‌در زندگی ما بازی می‌کنند. اشخاص برای معاملات یا هر دادوستدی مجبور هستند که قرارداد منعقد کنند. دنیای قراردادهای امروزی بسیار پیچیده است و بدون بهره‌گیری از مشورت با مشاوران حقوقی انعقاد قرارداد ممکن است برای شما ریسک زیادی در بر داشته باشد.
به هر حال اگر روزی خواستیم قراردادی منعقد کنیم ممکن است اشتباهاتی مرتکب شویم که جبران آن برایمان بسیار گران تمام شود و هزینه‌های زیادی را متحمل شویم. اگر زمان انعقاد قرارداد دقت لازم نداشته باشیم، شاید مجبور شویم در آینده کلی هزینه برای استخدام وکیل و طرح دعوا و… صرف نماییم و معلوم هم نیست که بتوانیم نتیجه خوبی بگیریم یا نه. پس هنگام بستن قرارداد به این نکات توجه کنید تا قرارداد به نفع شما باشد:
۱- قرارداد را به دقت مطالعه کنید
اگر در حال تنظیم قرارداد برای خرید یا اجاره ملک هستید، احتمالاً طرف مقابل یک متن از پیش آماده جلوی شما می‌گذارد و می‌خواهد آن را امضاء کنید. بسیار خب حداقل متن آن را به دقت بخوانید و تعارف را کنار بگذارید. در قرارداد بندهایی وجود دارد که امضای شما این معنا را دارد که آن شروط را پذیرفته‌اید. پس اگر نمی‌خواهید بر روابط شما حاکم باشد به طرف مقابل خود بگویید تا آن را اصلاح کند چون احیاناً اگر روزی به اختلاف برخوردید و همان متنی که امضاء کردید ملاک خواهد بود. اگر شرطی را قبول ندارید به طرف مقابل اعلام کنید که آن را حذف یا اصلاح نماید.
۲- اجازه ندهید زمان اجرای تعهدات مبهم باشد
برخی شروط در قرارداد وجود دارد که اجرای قرارداد را موکول به امری در آینده می‌کند اما مبدأ آن را مشخص نمی‌کند و به همین دلیل ممکن است طرف مقابل شما تا مدت‌ها قرارداد را اجراء نکند و اگر هم از او بخواهید به شما می‌گوید که مدت در قرارداد تعیین نشده است و حتی مرجع قضایی یا داوری هم نمی‌تواند کاری برای شما بکند. پس در این مواقع حتماً مدت شروع تعهد طرف مقابل را تعیین کنید مثلاً ظرف یک هفته از تاریخ انعقاد قرارداد. حواستان باشد این مدت را به طرف مقابل واگذار نکنید. زیرا ممکن است او این اختیار را داشته باشد که آن مدت را به دلخواه تعیین کند و در نهایت شما ضرر خواهید کرد. مثال بارز آن در قراردادهای ساخت‌وساز است. در این جا اگر لحظه شروع تعهدات سازنده از زمان اخذ جواز ساخت باشد، ممکن است مدت‌های مدیدی اقدام به اخذ جواز نکند و شما هم ظاهراً کاری نمی‌توانید بکنید. پس حتماً مدت مشخص و واضحی تعیین نمایید.
۳- به حرف‌های شفاهی اعتماد نکنید
بله درسته! انسان باید همه جا خوش‌بین باشد اما هنگام انعقاد قرارداد خیلی خوش‌بین نباشید. اگر طرف مقابل به شما وعده شفاهی داد تا حد امکان به آن اعتنا نکنید.
اگر خواستید خانه خود را بفروشید و خریدار گفت؛ پول خانه را من می‌دهم اما تمام یا بخشی از سند آن را به نام برادرم یا همسر یا فرزند خُردسالم منتقل کند، بدانید این کار برای شما عواقب دارد زیرا در صورتی که آن اشخاص قرارداد را امضاء نکرده باشند تعهدی در قبال شما ندارند. مثلاً اگر قبول کنید که خانه را به فرزند خُردسال طرف مقابل منتقل کنید و بخشی از پول را هم دریافت کنید، حال اگر بعداً الباقی پول یا ثمن معامله را دریافت نکردید صرفاً باید علیه همان فرزند صغیر در دادگاه شکایت کنید که می‌دانید حتی اگر رأی هم بگیرید اجرای آن دشوار خواهد بود.
۴- هرشخصی که متعهد شود باید ذیل سند را امضاء کند!
شاید برای شما بدیهی باشد که با امضاء سند، متعهد به مفاد آن می‌شوید. اما طرف مقابل از شما خواست که نام شخص دیگری را هم در قرارداد بنویسید ولی او بعداً آن را امضاء می‌کند، زیربار نروید زیرا ممکن است او قرارداد را امضاء نکند. خب اینجا چه اشکالی وجود دارد وقتی او امضاء نکرده پس شما هم متعهد نیستید؟ بله ظاهراً بدین‌گونه است اما امضاء شما در رابطه بین خودتان و طرف مقابل مؤثر است. یعنی او می‌تواند به همان نسبت از شما تعهداتان را مطالبه نماید.
۵- مسؤولیت تضامنی را فراموش نکنید
به طور کلی اگر چند نفر متعهد به انجام کاری شوند فقط نسبت به سهم خود مسؤول هستند و نمی‌توان از یکی از آن‌ها اجرای کل تعهد را خواستار شد. در حقوق به این مسؤولیت می‌گویند مسؤولیت نسبی.
ولی یک مسؤولیت دیگری هم داریم به نام مسؤولیت تضامنی. مسؤولیت تضامنی بدان معناست که می‌توان اجرای کل تعهد را از هر یک نفر از متعهدین مطالبه کرد. پس در چنین مواردی که طرف مقابل نام اشخاص دیگری را هم مطرح می‌کند و خیلی اصرار دارد که نامشان ذکر شود شما هم این شرط را در قرارداد قید کنید که در هرکدام از طرفین در برای اجرای کل قرارداد در مقابل شما مسؤولیت تضامنی دارد. این جا اگر دیگران قرارداد را اجراء نکردند شما می‌توانید از طرف اصلی اجرای آن را خواستار شوید.
ضمناً اگر طرف مقابل وعده دارد که اشخاص دیگری اجرای قرارداد را تضمین می‌کنند، حتماً آن‌ها باید امضاء کنند و اِلا تعهدی ندارند. شخصی که قرارداد را امضاء نکند هیچ تکلیفی ندارد و ایجاد تعهد برای او در قراداد هم هیچ اثری ندارد.
۶- در قراردادهای بلندمدت برای هر بخش مدت تعیین کنید
ممکن است طرف مقابل شما تعهد به احداث یک مجتمع مسکونی در ظرف سه سال از تاریخ انعقاد قرارداد نماید اما ببنید که دو سال از تاریخ قرارداد سپری شده و او حتی خاکبرداری را هم آغاز نکرده است. حالا اگر از او شکایت کنید که به دلیل این که موعد اجرای تعهد او فرا نرسیده، حکمی‌به نفع شما صادر نخواهد شد. پس در این مواقع حتماً جدول زمان‌بندی تعیین کنید و در صورت عدم اجرای هر جز از تعهد برای آن جریمه تعیین کنید. حتی می‌توانید در قراردادتان شرط کنید که طرف مقابل هر چند مدت یکبار به شما گزارش دهد.
۷- اگر می‌خواهید خواب راحتی داشته باشید پس ضمانت اجرای مناسب تعیین کنید!
این نکته مهم را همیشه در نظر داشته باشید که فقط قرارداد هست که می‌تواند از حقوق شما دفاع کند. اگر امیدوارید که دادگاه برای شما خسارت تعیین کند باید بگویم که این امر بسیار دشوار و احتمالی است. بنابراین پای قرارداد خود را محکم کنید. نوشتن برخی شروط می‌تواند خیال شما را آسوده کند و مجبور نخواهید شد تا در آینده به دادگاه و پاسگاه بروید. نوشتن دو سطر شاید شما را از نوشتن ۲۰ صفحه لایحه به دادگاه نجات دهد. در اینجا چند شرط وجود دارد که توصیه می‌شود در قرارداد از آن استفاده کنید. زیرا این شروط باعث می‌شود طرف مقابل شما هم جدیت به خرج داده و به تعهد خود پایبند باشد و بداند که قرادادی که منعقد کرده باید به مفاد آن پایبند باشد:
الف- وجه التزام تعیین کنید. این همان جریمه است. یعتی شرط کنید اگر متعهد ظرف مدت تعیین شده تعهد خود را ایفاء نکرد، مجبور شود مبلغی جریمه بپردازد. این جریمه طبق ماده۲۳۰ قانون مدنی صحیح است و اگر روزی هم گذرتان به دادگاه خورد، قاضی باید بر طبق همین شرط رأی صادر کند. در واقع این بند یعنی پرداخت خسارت، جایگزین انجام تعهد نمی‌شود بلکه به این معناست که نه تنها این خسارت باید پرداخت شود بلکه اصل تعهد را هم باید اجرا کند.
ب- حق فسخ پیش‌بینی کنید. یعنی اگر طرف مقابل شما در موعد تعیین شده تعهد خود را اجراء نکرد، این حق را برای خودتان قایل شوید که قرارداد را فسخ کنید تا آسوده خاطر باشید و منتظر نباشید تا ببینید چه می‌شود.
پ- شرط حال شدن بدهی را فراموش نکنید. اگر در قرارداد مقرر است که طرف مقابل وجه آن را در چند قسط بپردازد اگر یکی از اقساط را نپرداخت قطعاً فکر و خیال شما آشفته خواهد شد. پس تا دیر نشده این شرط را در قرارداد بگنجانید که در صورتی که طرف مقابل یک یا چند قسط خود را پرداخت نکرد کل بدهی او حال شده و مکلف به اجرای آن باشد حتی جریمه هم می‌توانید تعیین کنید. در قراردادهای بانکی این شرط همیشه وجود دارد. پس شما هم زرنگ باشید و این شرط را بیاورید تا خواب شما آشفته نشود.
چ- اگر خسارت تعیین کردید بنویسید که پرداخت خسارت همراه با اصل تعهد خواهد بود. خب یعنی چی؟ یعنی این که متعهد ممکن است فکر کند که اگر قرارداد را اجراء نکند و مبلغی خسارت بدهد بهتر است تا آن را اجراء کند و به اصطلاح عدم اجراء برایش صرفه بیشتری دارد. خب شما علاوه بر تعیین جریمه، بنویسد که باید اصل تعهد را هم اجراء کند تا یک وقت خدایی نکرده طرف مقابل شما وسوسه نشود.
ت- پیش‌بینی آثار فسخ قرارداد را هم بکنید– ممکن است به هر دلیلی قرارداد را فسخ کنید ولی طی مدت قرارداد اعمالی انجام داده باشید که امکان اعاده به حالت قبل به راحتی ممکن نباشد مثلاً مالی به طرف مقابل پرداخت کردید.
۸- اگر جایی مجبور شدید سفته بدهید حتماً در متن سفته یا قرارداد قید شود
اگر به کارفرمای خود سفته سفید بدهید ممکن است او هم آن را به شخص دیگری منتقل کند و شخص اخیر مدعی مطالبه وجه آن از شما شود. در این جا شما باید اثبات نمایید که آن شخص استحقاق دریافت آن را ندارد. حال اگر روی سفته بنویسید که بابت قرارداد کار یا هر چیز دیگر، در این جا کارفرما یا شخصی که سفته را دریافت می‌کند باید اثبات نماید که شما تخلف کردید و به‌راحتی نمی‌تواند آن را وصول کند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.