تبلیغات کتابخوانی تاثیر گذار نبوده است

مسؤول فرهنگسرای امام رضا (ع) در شهرستان سرخس تبلیغات کتابخوانی تاثیر گذار نبوده است این روزها با توجه به گسترش فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی برخی گمان می‌کنند که جاهایی مثل کتابخانه‌ها به فراموشی سپرده شده است و دیگر مراجعه کننده ندارد. در حالی که اینگونه نیست و هنوز کتاب و کتابخوانی جایگاه خود را […]

مسؤول فرهنگسرای امام رضا (ع) در شهرستان سرخس

تبلیغات کتابخوانی تاثیر گذار نبوده است

این روزها با توجه به گسترش فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی برخی گمان می‌کنند که جاهایی مثل کتابخانه‌ها به فراموشی سپرده شده است و دیگر مراجعه کننده ندارد. در حالی که اینگونه نیست و هنوز کتاب و کتابخوانی جایگاه خود را دارد. برای اثبات این موضوع در طرحی با عنوان «بازگشت یار مهربان» که از سوی روزنامه مناقصه مزایده اجرا می‌شود، قرار است سری به کتابخانه‌های آستان قدس رضوی به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه‌های ایران در شهرهای مختلف بزنیم. در همین راستا در خدمت آقای سید جواد پورعلوی، مسؤول فرهنگسرای امام رضا(ع) سرخس بودیم و با وی  در مورد کتابخانه و خدماتی که به مردم سرخس ارایه می‌دهند، گفت‌و‌گویی داشتیم که در ادامه از نظر شما خوانندگان ارجمند می‌گذرد.

*لطفاً ضمن معرفی خودتان بفرمایید از چه زمانی عهده‌دار این مسؤولیت هستید؟

سید جواد پورعلوی، مسؤول فرهنگسرای امام رضا (ع) در شهرستان سرخس هستم. مدت تقریباً دو سال است که در این‌جا انجام وظیفه می‌کنم. البته ابتدا ساختمان مستقلی نداشت و ساختمان کتابخانه وابسته به مسجد امام رضا (ع) بود که فضای محدودی داشت و از نظر فضای مختص به کتابخانه خیلی استاندارد نبود و تقریباً در حدود ۱۰ سال است که به این‌جا منتقل شده یعنی در سال ۷۹ یا ۷۸ افتتاح شد و هم‌اکنون تنها فرهنگسرای سرخس می‌باشد که از امکانات خوبی نیز برخوردار است.

         فرمودید این کتابخانه در گذشته در مکان دیگری واقع بوده است، هم‌اکنون شهرستان سرخس چند کتابخانه دارد؟

این‌جا که الان حضور دارید، کتابخانه دکتر شریعتی وابسته به وزارت ارشاد است و دو کتابخانه دیگر در سرخس داریم که به تازگی می‌خواهند آن‌جا را توسعه بدهند و به عنوان فرهنگسرا فعال باشد.

         این فرهنگسرا از چه امکاناتی برخوردار است و تعداد کتاب در چه حدی است؟

این‌جا در قسمت آقایان و خانم‌ها به طور مشترک در حدود ۴۰ هزار کتاب وجود دارد، فضای کتابخانه برای استفاده خانم‌ها و آقایان کاملاً مجزا است. نزدیک به ۳ هزار منبع سمعی و بصری اعم از سی دی و دیگر موارد سمعی بصری در این فرهنگسرا موجود است و نزدیک به پانزده عنوان روزنامه و نشریه نیز مشترک هستیم.

         اصولاً آیا مردم سرخس اهل مطالعه هستند؟

با توجه به این‌که سرخس یک شهر مرزی و محروم محسوب می‌شود، لذا از نظر فرهنگی در سطح بالایی قرار ندارد و مردم زیاد اهل مطالعه نیستند. ناگفته نماند که بیش‌تر قومیت سرخس نیز مهاجرینی از سیستان و بلوچستان هستند و حتی در این‌جا عرب و ترکمن نیز داریم ولی غالب جمعیت سیستانی و بلوچ هستند.

         پس اهل سنت نیز زیاد هستند؟

تقریباً ۴۰ درصد از اهالی سرخس اهل سنت هستند.

         این کتابخانه چه تعداد عضو دارد؟

از سال ۷۸ یا ۷۹ که کتابخانه دایر شد در مجموع ۸ هزار نفر عضو فعال و غیرفعال دارد که ۵ هزار نفر خانم‌ها و ۳ هزار نفر آقایان هستند.

         از دو سال قبل که شما مسؤولیت را بر عهده گرفته‌اید، چه برنامه‌هایی برای تشویق مردم به کتابخوانی داشتید؟

از طریق بیلبوردهای شهری متعلق به شهرداری و از طریق ماهنامه محلی متعلق به شهرداری، همچنین از طریق توزیع پوستر در سطح شهرستان آگاهی‌رسانی انجام گرفته است اما با توجه به این‌که فرهنگسرا در خارج شهر قرار گرفته، آن‌گونه که باید تبلیغات تأثیرگذار نبوده است.

         چرا این مکان برای فرهنگسرا در نظر گرفته شده است؟

این‌جا زمین اهدایی شهرداری است و کار ساخت آن نیز با آستان قدس بوده است.

         آیا محدودیت کتاب نیز دارید، آیا اتفاق افتاده که روزی کسی برای گرفتن کتابی مراجعه کند و شما آن کتاب را در کتابخانه نداشته باشید؟ در چنین مواردی چه می‌‌کنید؟

در این‌جا از لحاظ گزینش همکاران کتابدار ما هستند که گزینش انجام می‌دهند و سایر موارد خرید و ثبت در مشهد انجام می‌شود.

         آیا خرید بر اساس نیاز مراجعین انجام می‌گیرد؟

بله، هر هفته و هر ماه کمیته انتخاب کتاب داریم و مستقیم توسط همکاران کتابدار انجام می‌شود.

         پس نیازهای مراجعین جمع‌بندی می‌شود؟

بله، براساس خواسته‌های مراجعین انجام می‌شود.

         اگر شما از دید یک مراجعه‌کننده نگاه کنید، آیا فضای کتابخانه نور کافی دارد یا از نظر محلی از دسترسی مناسبی برخوردار است؟

بله، به نظر من این فرهنگسرا در سطح شهرستان سرخس درجه یک است و از نظر سیاحتی و گردشگری نیز از سطح قابل قبولی برخوردار است و به نوعی نگین گردشگری شهرستان محسوب می‌شود.

         علاوه بر این‌که این‌جا محل کتابخانه امام رضا (ع) است، چه فعالیت‌‌های جانبی دیگری در این فرهنگسرا انجام می‌گیرد؟

این فرهنگسرا علاوه بر کتابخانه از یک سالن آمفی تئاتر به ظرفیت ۳۰۰ نفر برخوردار است که بسیاری از جلسات اداری و غیر اداری در این‌جا برگزار می‌شود. از فضای آموزشی نیز برخوردار است که در این فضا کلاس‌های هنری و غیرهنری مانند آموزش کامپیوتر، رباتیک، نقاشی و… برگزار می‌شود. برای سنین پیش‌دبستانی نیز کلاس‌های آموزشی داریم که می‌توانند با همان شرایط ثبت نام بزرگسالان برای ثبت نام فرزندانشان مراجعه کنند. بخش مطبوعات نیز برای آقایان مستقل است و این بخش برای بانوان در قسمت کتابخانه قرار دارد. این فرهنگسرا از اینترنت نیز برخوردار است که برای تحقیقات اینترنتی می‌توانند از امکانات موجود استفاده کنند.

         با توجه به این‌که بعضی از کتاب‌ها نفیس و ارزشمند هستند، چه تمهیداتی برای نگهداری از آن‌ها اندیشیده شده است؟

به هر حال این کتاب‌ها به نگهداری نیاز دارند و در نگهداری از این کتاب‌ها دقت لازم انجام می‌گیرد.

         در کل آیا مردم سرخس با کتاب با احترام برخورد می‌کنند یا  اهمیتی برای کتاب قائل نیستند؟

برخی از اعضا متأسفانه در نگهداری از کتابی که به امانت می‌گیرند به اندازه کافی دقت نمی‌کنند، با این‌که تلفن پیگیری هم داریم اما بعضی از اعضا خیلی خوش حساب نیستند و کتاب را دیر برمی‌گردانند یا کتاب را مخدوش می‌کنند.

         با توجه به این‌که بعضی از کتاب‌ها باید در دما و نور خاصی یا با شرایط خاصی نگهداری شوند، آیا در این زمینه نیز تمهیداتی اندیشیده شده است یا همه کتاب‌ها در طبقات قرار دارند؟

ما کتابی که نیاز به نگهداری در شرایط خاص داشته باشد، نداریم و کتاب‌ها چاپی و عادی هستند.

         لطفاً بفرمایید آیا در سرخس، حداقل در بین قشر جوان فرهنگ اهدای کتاب (به عنوان مثال اهدای کتاب‌های کمک درسی)وجود دارد؟

بسیاری از کتاب‌های کمک درسی را در آخر سال که دیگر به آن نیاز ندارند، اهدا می‌کنند یا در زمان خانه‌تکانی بسیاری از کتاب‌ها را به کتابخانه اهدا می‌کنند. در کل ما درخواستی نداشتیم ولی هستند افرادی که جدای از مسایل مادی، مسایل معنوی را در نظر می‌گیرند و با توجه به این‌که این‌جا متعلق به حضرت امام رضا(ع) است، اهدای کتاب نیز انجام می‌گیرد.

         آیا رشته تحصیلی شما مرتبط است و در کدام دانشگاه تحصیل کرده‌اید؟

من دانش‌آموخته رشته کتابداری در مقطع کارشناسی  از دانشگاه امام رضا (ع) مشهد هستم.

         آیا علاقه به مطالعه باعث شد تا در این رشته تحصیل کنید؟

خیر، در زمان انتخاب رشته خیلی آشنایی نداشتم.

         آیا در آن زمان اهل مطالعه بودید، عضو کتابخانه بودید؟

عضو کتابخانه بودم ولی خیلی اهل مطالعه نبودم.

         آخرین کتابی که خواندید چه زمانی و در چه زمینه‌ای بوده است ؟

 زمان دقیق را به خاطر ندارم ولی کتابی با موضوع مذهبی و کتاب دیگری در زمینه طب سنتی و پزشکی بوده است.

         آیا از شغل خود راضی هستید؟

بله، شکر خدا راضی هستم.

         با توجه به بازدیدهایی که از مجموعه کتابخانه‌های امام رضا (ع) داشتیم، بالغ بر ۹۰ درصد فعالان این حوزه با عشق و علاقه به فعالیت مشغول بودند، در بعضی موارد حتی برای کتابداران شرایط کاری بهتر نیز پیش آمده بود ولی به عشق امام رضا (ع) با رضایت کامل در این عرصه به فعالیت مشغول بودند، آیا شما از کارتان لذت می‌برید یا به عنوان یک شغل به آن نگاه می‌کنید؟

بله در کار ما مخصوصاً برای جذب مخاطب اگر علاقه نباشد، موفقیت حاصل نخواهد شد، پس باید با علاقه به فعالیت بپردازیم.

         آیا این توانایی را دارید که مخاطب را برای مطالعه جذب کنید؟

به لطف خدا از زمانی که مسؤولیت فرهنگسرا را به عهده گرفته‌ام، اوضاع نسبت به قبل بهتر شده است.

         آیا همکاران شما نیز دارای رشته تحصیلی مرتبط دارند؟

البته رشته‌های غیرمرتبط زیاد داریم ولی یکی از مقاطع کارشناسی یا ارشد مرتبط است.

         در صحبت‌هایتان فرمودید بیش‌تر اعضای کتابخانه خانم‌ها هستند؟

این شرایط در سراسر کشور حاکم است و بیش‌تر اعضای کتابخانه‌ها، خانم‌ها هستند.

          بیش‌تر اعضای کتابخانه در چه رده سنی قرار دارند؟

بیش‌تر اعضای کتابخانه دانش‌آموزان و دانشجویان هستند.

         مسن‌ترین فرد عضو کتابخانه چند سال دارد؟

پیرمردی ۸۰ ساله نیز عضو کتابخانه و البته بسیار علاقه‌مند به کتابخوانی است که بیش‌تر در زمینه حماسی و داستانی کتاب به امانت می‌گیرند.

         شما برای بهبود روند کار فرهنگسرا و خصوصاً کتابخانه چه پیشنهادی دارید؟

در راستای جذب مخاطب کارهایی انجام گرفته است اما ناقص بوده و خیلی تأثیرگذار نبوده است که امیدواریم با حمایت مسؤولین روند تبلیغات ادامه پیدا کند.

         به نظر شما آیا فضاهای مجازی در کاهش اقبال عمومی به کتاب و کتابخوانی تأثیرگذار بوده است یا خیر؟

بدون شک فضاهای مجازی بی‌تأثیر نیست اما نسبت به تناسب جمعیت شهرستان سرخس ما مراجعه‌کننده داریم و در تناسب کشوری از هر ۴۰ هزار نفر ۸ هزار نفر عضو کتابخانه هستند که با توجه به تناسب کشوری و جمعیت شهرستان سرخس ما از وضعیت قابل قبولی برخوردار هستیم.

         اگر به زمان شروع فعالیت خویش در این فرهنگسرا برگردید چه کارهایی را انجام می‌دهید که در آن زمان انجام نداده‌اید و امروز می‌گویید ای کاش به گذشته برمی‌گشتم تا این‌که آن کار مشخص را انجام می‌دادم، از این «ای‌کاش‌هایی» که معمولاً همه دارند، آیا شما نیز دارید؟

بدون شک یک سری کار به علت ناآشنایی به محیط یا به دلیل غفلت جا مانده اما به لطف خدا مورد مهم و شاخصی مورد غفلت قرار نگرفته است و امروز در جایگاه قابل قبولی قرار داریم و امیدوارم همیشه کارها بروفق مراد باشد.

         آیا شما از کتاب خاطره‌ای دارید، در کل به مطالعه علاقه‌مند بودید؟

 در دوران بچگی عضو کتابخانه نبودم و خیلی علاقه‌مند به مطالعه کتاب‌های غیردرسی نبودم و بیش‌تر کتاب‌های درسی و کمک درسی را مطالعه می‌کردم.

         لطفاً در مورد مختصات فنی کتابخانه نیز توضیح بفرمایید؟

ساختمان کتابخانه دارای یک طبقه با تقریباً ۲۶۰۰ مترمربع زیربناست که البته به نسبت فضای کتابخانه قوچان کوچک می‌باشد اما قوچان حداقل ۳ برابر جمعیت سرخس جمعیت و و سعت دارد و با توجه به این‌که سرخس شهر مرزی و مهاجرنشین می‌باشد باز هم به نسبت استقبال خوب بوده است.

         در پایان اگر صحبت خاصی دارید، لطفاً بفرمایید؟

از این‌که قبول زحمت کردید و به یک شهر مرزی آمدید تا از وضع کتابخانه و کتابخوانی شهرستان سرخس اطلاع حاصل کنید و مشکلات را منعکس نمایید، بسیار سپاسگزاریم و امیدواریم در راستای رونق کتابخانه‌ها و ترویج فرهنگ کتابخوانی مؤثر باشد.