صنعت مس ایران در مسیر صادرات دو میلیارد دلاری گام برمی‌دارد

درافق ششمین برنامه توسعه صنعت مس ایران در مسیر صادرات دو میلیارد دلاری گام برمی‌دارد استقرار ایران روی کمربند جهانی مس و برخورداری از نزدیک به ۳ درصد کل ذخایر دنیا، فرصت‌های مناسبی را برای توسعه و اشتغال‌زایی در این بخش فراهم کرده است و بر پایه پیش‌بینی‌ها، صنعت مس در قالب برنامه ششم توسعه […]

درافق ششمین برنامه توسعه

صنعت مس ایران در مسیر صادرات دو میلیارد دلاری گام برمی‌دارد

استقرار ایران روی کمربند جهانی مس و برخورداری از نزدیک به ۳ درصد کل ذخایر دنیا، فرصت‌های مناسبی را برای توسعه و اشتغال‌زایی در این بخش فراهم کرده است و بر پایه پیش‌بینی‌ها، صنعت مس در قالب برنامه ششم توسعه می‌تواند در مسیر صادرات دو میلیارد دلاری گام‌ بردارد.

بررسی ایرنا نشان می‌دهد بر پایه آمارهای موجود، ذخایر شناسایی شده مس ایران نزدیک دو میلیارد تن برآورد می‌شود. البته مطالعات میدانی دستگاه‌های ذی‌ربط میزان ذخیره را بیش از این میزان ذکر می‌کنند و حتی رقم غیررسمی ۴ میلیارد تن نیز مطرح شده اما تاکنون مرجع رسمی بر آن مهر تأیید نزده است.

سرچشمه (کرمان) اصلی‌‌ترین ذخیره مس کشور

بررسی‌ها نشان می‌دهد معدن مس سرچشمه در استان کرمان به عنوان قدیمی‌‌ترین واحد معدنی کشور نزدیک به نیمی از تولید کل را از آن خود ساخته و معدن‌های مس سونگون (آذربایجان شرقی) و میدوک (کرمان) در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند.

شماری از معدن‌های کوچک مس نیز در ایران فعالیت می‌کنند اما سهم چندانی از کل تولید را در اختیار ندارند و ارقام ۴ تا ۵ درصدی در این زمینه مطرح است.

میزان تولید مس به استناد گزارش وزارت صنعت

بر پایه آمارهای رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت، سال ۲۰۰۹ میزان تولید مس کشور ۲۶۲ هزار و ۵۰۰ تن بود که این میزان در سال‌های ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۲ به ترتیب به ۲۵۶ هزار و ۶۰۰ تن، ۲۵۹ هزار و ۱۰۰تن و ۲۴۵ هزار و ۲۰۰ تن رسید.

آخرین آمار مستند این وزارتخانه میزان تولید سال ۲۰۱۳ را ۲۲۲ هزار و ۷۰۰ تن نشان می‌دهد که کم‌ترین میزان در دوره مورد بررسی (۲۰۱۳- ۲۰۰۹) است.

برپایه داده جدول‌های منتشر شده، در این دوره چین، آمریکا و عربستان بیش‌ترین تولید را داشتند.

صادرات مس

در دهه ۸۰ خورشیدی، مس به عنوان یکی از اقلام صنایع معدنی ایران جایگاه صادراتی خود را پیدا کرد.

در سال ۱۳۸۵ صادرات ۵۷ هزار تن مس ثبت شد و در کوتاه زمانی (۱۳۸۷) به ۲۳۱ هزار تن رسید که نشانه جهش عملکرد در این دوره بوده است.

بر پایه آمارهای موجود، در سال ۱۳۸۲ میزان صادرات مس ایران ۱۵۴ تن شد که پایین‌‌ترین میزان را نشان می‌دهد.

سال ۱۳۸۸ را می‌توان نقطه اوج صادرات مصنوعات مسی ارزیابی کرد. در این سال به رکورد ۲۷۴ هزار تنی دست یافتیم که این میزان هنوز تکرار نشده است.

ظرفیت‌سازی تا سال ۱۳۹۷

صنعت مس برای دوره ۹۷- ۱۳۹۴ برنامه ظرفیت‌سازی سالیانه دارد.

پارسال دستیابی به رقم ۲۸۰ هزار تن هدفگذاری شد و امسال برنامه‌ریزی‌ها در مسیر ۳۰۰ هزار تن قرار دارد.

برای سال ۱۳۹۶ رقم ۳۵۰ هزار تن هدفگذاری شده است و در پایان سال ۱۳۹۷ دستیابی به ۳۸۰ هزار تا ۴۰۰ هزار تن پیش‌بینی می‌شود.

رشد مصرف به میزان ۵۰ درصد تولید

به باور فعالان صنعت مس، چنان‌چه حرکت صنعتی کشور به همین منوال پیش رود، تا ۱۰ سال آینده میزان مصرف مس در کشور به ۱۸۰ هزار تا ۲۰۰ هزار تن می‌رسد و به همین نسبت تا سال ۱۳۹۸ می‌توان میزان تولید را به ۴۰۰ هزار تن افزایش داد و مازاد ۲۰۰ هزار تنی آن را صادر کرد.

آمار‌ها نشان می‌دهد مصرف سرانه مس در دنیا ۳ کیلوگرم است، درحالی که در ایران این رقم به ۴ کیلو و ۱۰۰ گرم می‌رسد.

اجرای طرح‌های توسعه مس در دستور کار

صنعت مس در کنار فولاد و آلومینیم به عنوان صنایع راهبردی برای کشور محسوب می‌شود. بنابراین ارتقای ظرفیت کنونی و بهره‌گیری از امکانات موجود اهمیت به‌سزایی دارد.

برای تحقق این مهم قرار است با اجرای مرحله دوم طرح توسعه معدن‌های سونگون (آذربایجان شرقی) و سرچشمه (کرمان) ۳۰۰ هزار تن به ظرفیت تولید کنسانتره مس کشور افزوده شود.

شرکای تجاری ایران در صنعت مس

آمارهای گمرکی نشان می‌دهد چین، ترکیه و عراق تا سال ۱۳۹۳ مهم‌ترین شریکان تجاری ایران در زمینه واردات مس خام بودند.

در بخش مصنوعات مسی نیز ترکیه، امارات متحده عربی و هند، سه کشوری محسوب می‌شوند که گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند.

افزون بر کشورهای همسایه، خاورمیانه و آسیا، مشتریانی از قاره اقیانوسیه (استرالیا)، آفریقا، آمریکا (کانادا) و اروپا (فرانسه، ایتالیا، آلمان و بوسنی‌وهرزگوین) در بخش مصنوعات مسی جذب بازار ایران شده‌اند.

بهره‌گیری از تأمین مالی خارجی

توافق هسته‌ای برجام (میان ایران و گروه ۵+۱) از پارسال فصل نوینی برای همکاری‌های بین‌المللی را پیش روی جمهوری اسلامی گشوده است.

 

در همین پیوند، شرکت ملی صنایع مس ایران پارسال موضوع استفاده از ۳۰۰ میلیون یورو یوزانس و فاینانس چینی (تأمین مالی) را مطرح ساخت که با بهره‌گیری از این امر می‌توان تا چند سال آینده به میزان صادرات سالیانه دو میلیارد دلار در صنعت مس دست یافت.