رمزارز‌ها و چالش تأمین گاز فصل سرما

یادداشت برآورد‌ها و مطالعات کارشناسی، نشان می‌دهند پرداخت یارانه‌ها برای مصرف سوخت‌های فسیلی از مهم‌‌ترین چالش‌های مدیریت مصرف انرژی در کشور بوده و این موضوع کلیه سیاست‌‌ها و برنامه‌های دولت‌ها را برای افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف و شدت انرژی ناکارآمد نموده است. براساس آخرین گزارش سازمان بین‌المللی انرژی (International Energy Agency) که در سال […]

یادداشت

برآورد‌ها و مطالعات کارشناسی، نشان می‌دهند پرداخت یارانه‌ها برای مصرف سوخت‌های فسیلی از مهم‌‌ترین چالش‌های مدیریت مصرف انرژی در کشور بوده و این موضوع کلیه سیاست‌‌ها و برنامه‌های دولت‌ها را برای افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف و شدت انرژی ناکارآمد نموده است. براساس آخرین گزارش سازمان بین‌المللی انرژی (International Energy Agency) که در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است؛ ایران با پرداخت رقمی بالغ بر ۸۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ در صدر کشورهابی قرار دارد که بیش‌ترین میزان یارانه مصرف سوخت‌های فسیلی را به شهروندان خود می‌دهد. در حالی که کل مبلغ یارانه مصرف سوخت‌های فسیلی در دنیا در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۳۱۲ میلیارد دلار بوده است و این بدان معناست که ایران به تنهایی حدود ۲۸ درصد از کل یارانه پرداختی مصرف سوخت‌های فسیلی سال ۲۰۱۹ دنیا را به خود اختصاص داده است. جالب‌تر آن که وقتی این بررسی را به یارانه پرداختی در حوزه مصرف گاز محدود می‌کنیم آمار‌ها و اطلاعات حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۹ ایران ۱۷ میلیارد دلار (۳۳درصد از کل یارانه پرداختی مصرف گاز دنیا) بابت یارانه مستقیم مصرف انرژی گاز پرداخته است. نکته حایز اهمیت آن است که قیمت‌های بسیار ارزان انرژی در ایران باعث شده است تا پدیده تولید رمز ارز‌ها در کشور ما بیش از سایر نقاط دنیا رشد یافته و بسیاری از جویندگان ثروت‌های کم دردسر را برای دستیابی به سودهای رویایی به طمع اندازد. با سپری شدن روزهای پر چالش تابستان ۱۴۰۰ و عبور از بحران قطعی‌های های مکرر برق که در برخی از بازه‌های زمانی با قطع برق واحدهای تولیدی و صنعتی همراه بود، از هم‌اکنون می‌توان نگران تأمین گاز مصرفی نیروگاه‌ها و واحدهای بزرگ صنعتی و تولیدی در روزهای سرد فصل سرما بود. این در حالی است که بسیاری تولیدکنندگان غیرقانونی رمز ارز به استفاده از ژنراتورهای گازی روی آورده‌اند و پیش‌بینی می‌شود در روزهای بحرانی که بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی با چالش تأمین انرژی مواجه می‌شوند، آن‌ها همچنان بر ثروت بادآورده خود خواهند افزود. با توجه به اطلاعات موجود برخی از واحدهای تولیدی/صنعتی و حتی خانگی با نصب ژنراتورهای گازی در محوطه کارخانه/کارگاه مربوطه، نسبت به تولید بدون مجوز و غیرقانونی رمزارز اقدام می‌نمایند. که این موضوع حداقل از چهار منظر ذیل دارای اهمیت بوده و نیازمند پیگیری مجدانه می‌باشد.

– افزایش فوق‌العاده مصرف گاز و تأثیر مستقیم بر تأمین گاز در فصل سرما و تأثیر غیرمستقیم بر تأمین انرژی برق کشور با توجه به پیش‌بینی تراز منفی گاز در فصل سرمای سال ۱۴۰۰٫

– سوء‌استفاده از مابه‌التفاوت ۴۰۰ الی ۱۲۰۰ درصدی تعرفه گازبهای رمزارز با انواع تعرفه صنعتی.

– خارج کردن تولیدکنندگان قانونی رمزارز از چرخه رقابت سالم اقتصادی و ترغیب سایر متقاضیان به سوء‌استفاده

توسعه افزایش استفاده از ژنراتورهای استوک و با راندمان پایین و در نتیجه افزایش بیشتر مصرف گاز.

به نظر می‌رسد یارانه پنهان انرژی ام‌المسائل اقتصاد انرژی کشور است و حرکت منطقی و عادلانه به سمت آزادسازی قیمت گاز، مبتنی بر دانش و با مطالعه کاربردی روش‌های سایر کشور‌ها و با لحاظ شرایط مالی دهک‌های پایین درآمدی، راهکار بی‌جایگزین سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی کشور خواهد بود.

ساجد کاشفی؛ دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز