نخلداری دیگر اقتصادی نیست

نخلداری دیگر اقتصادی نیست

نخل‌‌‌ها اگرچه این روز‌‌ها مثل گذشته آب نمی‌خورند ولی همچنان هر سال سروقت ثمر می‌دهند؛ قیمت خرماهایشان مثل تورم سیر صعودی ندارد و درجا می‌زند تا عرصه نخلداری اقتصادی نباشد.

به گزارش مهر، همین تابستان سال گذشته بود که طوفان چند روز قبل از برداشت خرما، بخش اعظم ثمر نخل‌‌ها را روی زمین ریخت و درآمد باغداران را به کم‌تر از نصف رساند ولی نخلداران هنوز هم مصمم و پایدار پای نخل‌های خود ایستاده‌اند؛ نخل‌هایی که سال‌های سال است کشاورزان را نان می‌دهند.

شاید الان دیگر کشاورزان آبی ندارند که به نخل‌هایشان بدهند، ولی نخل‌‌‌ها مقابله به مثل نمی‌کنند و نان کشاورز را می‌دهند؛ آب هست ولی کم است، این جمله این روز‌‌ها به خوبی در مورد نخل‌‌‌ها صدق می‌کند. نخل‌هایی که سالانه ۴ یا ۵ بار آبیاری می‌شدند، حالا باید به دو وعده آبیاری در سال اکتفا کنند.

خیلی‌‌‌ها می‌گویند که نخلداران هم به سبک نخل‌هایشان استوار و پایدار هستند ولی این روز‌‌ها نخل‌‌‌ها باید ایستادگی و مقاومت را از صاحبانشان بیاموزند، نخلدارانی که درآمد خاصی از نخل‌‌‌ها ندارند و چرخ زندگیشان نمی‌چرخد ولی با عشق دور نخل‌هایشان می‌گردند.

فرقی نمی‌کند که سرمای زمستان باشد یا گرمای چله تابستان، نخلدار همچنان عاشق نخل است و نخل بین این مردم جایگاه ویژه‌ای دارد؛ اگرچه درآمدش برای صاحبانش کم شده ولی هنوز هم جایگاه خود را دارد.

هر چند نخلداری در گذشته یکی از مشاغل مهم در استان بوشهر بود ولی هم‌اکنون دیگر نخلداری اقتصادی نیست و بسیاری از مشاغل هستند که در کنار سرمایه کم‌تر و زحمت بسیار کم‌تر، سودی بیش‌تر دارند.

نخل هر سال یک بار ثمر می‌دهد و اگر خیلی نخل خوبی باشد حدود ۱۰۰ کیلوگرم، اگر خوب باشد حدود ۷۰ کیلوگرم، متوسط باشد حدود ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم و اگر نخل ضعیفی باشد حدود ۳۰ کیلوگرم ثمر می‌دهد.

این روز‌‌ها خرما را هر کیلوگرم هزار و ۵۰۰ تومان از باغداران اجاره می‌کنند؛ اجاره نخل به این صورت است که میزان ثمر نخل‌های یک باغ را به صورت تخمینی تعیین می‌کنند و خریداران خرما (واسطه‌ها و دلال‌‌‌ها هم در این بین کاسبی می‌کنند) میزان ثمر را ضرب ‌در قیمت توافقی کرده و مبلغ ناچیزی را به نخلدار می‌دهد و ثمر کل باغ را پیش‌خرید می‌کند.

این قیمت‌گذاری در حالی است که نخلدار بین ۸۰۰ تا هزار تومان برای هر کیلوگرم خرما هزینه می‌کند و سود او از فروش هر کیلوگرم خرما بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان خواهد بود.

نخلدارانی که مزد زحمت‌هایشان را نمی‌گیرند

اکثر نخلداران تعداد نخل‌هایشان کم‌تر از ۲۰۰ اصله است و در بهترین حالت سالانه حدود ۱۵ تن خرما نصیب آن‌‌ها می‌شود یعنی درآمدی کم‌تر از ۱۰ میلیون تومان که باید با این درآمد خرج یک سال خانواده خود را تأمین کنند.

غلام‌حیاتی از نخلداران استان بوشهر است که از وضعیت ثمردهی و قیمت خرما به هیچ‌وجه راضی نیست و می‌گوید: علی‌رغم زحمت‌های بسیار زیادی که در طول سال برای نخل‌‌‌ها می‌کشیم، آخر سال چیزی دستمان را نمی‌گیرد.

دست‌های پینه‌بسته‌اش به خوبی بیانگر حرف‌هایی است که می‌زند، زحمت‌های سرما و گرمایش در نخل‌‌‌ها را می‌توان به خوبی در چهره‌اش مشاهده کرد؛ اما این زحمت‌‌‌ها و تلاش‌ها برای او حاصل چندانی نداشته است.

سراغ هر باغداری که می‌رویم همین‌طور از وضعیت اقتصادی و درآمدزایی نخل‌های خود ناراضی است و اعتقاد دارند که نخلداری در این شرایط اصلاً اقتصادی نیست و هر کار دیگری می‌تواند سود بیش‌تری داشته باشد.

جایگزینی گونه‌های مشتری‌پسندتر خرما

راهکارهایی در سال‌های اخیر توسط مسؤولان و محققان بخش کشاورزی مطرح شده است که از جمله آن‌‌ها می‌توان به طرح میانه کاری مرکبات در بین نخیلات و همچنین تغییر گونه‌های نخیلات اشاره کرد.

بخش عمده نخل‌های استان بوشهر از نوع «کبکاب» است که مشتری‌پسندی پایینی دارد ولی برخی از واریته‌های نخل هستند که جدیداً وارد استان شده و به شدت مشتری‌پسند است و قیمتی حدود ۱۰ برابر واریته کبکاب دارند که از جمله می‌توان به نوع خرمای «مجول» اشاره کرد.

این‌که این‌گونه نخل‌‌‌ها در استان بوشهر ثمردهی مناسب را داشته باشند و با این شرایط جغرافیایی و وضعیت آبی نخلستان‌ها بسازند یا نه باید با تحقیقات دقیق علمی مشخص شود.

لزوم تحقیقات علمی برای نجات خرما

به گفته معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی استان بوشهر، تلاش‌های بسیار زیادی به منظور بهبود وضعیت نخلداری در استان صورت گرفته است و طرح‌های تحقیقاتی گسترده‌ای طی سال‌های گذشته در استان بوشهر پیاده شده است.

عبدالرحیم خادمی با تأکید بر لزوم مدیریت صحیح و اقتصادی نخیلات، خاطرنشان کرد: مسأله آب، ارقام خرما، مکانیزاسیون و ثبات بازار خرما از مهم‌ترین مسایلی است که در عرصه نخل و خرما مورد بررسی قرار گرفته است.

نخلداران حالا هر روز استرس بیش‌تری درمورد فروش خرمای خود دارند که امسال خرما روی چه قیمتی بسته می‌شود و مشتری مناسب و دست به نقدی برای خرمایشان پیدا می‌شود یا نه؛ یا این‌که باید خرمایشان را بدهند و منتظر باشند که کی پولش را می‌گیرند؛ و این داستان همچنان ادامه خواهد داشت.