حکمرانی پلتفرمی در چین و آمریکا چگونه است؟

علی‌رغم تفاوت‌های بزرگ در مدل و سیستم مدیریت سیاسی آمریکا و چین، دو کشور در زمینه مدیریت و حکمرانی پلتفرمی با چالش‌ها و مسائل مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به گزارش ایتنا، این روزها، پلتفرم‌های دیجیتال و داده‌هایی که همه‌روزه بر اثر فعالیت آن‌ها تولید می‌شوند، در مرکز توجه فعالان اقتصادی، دولت‌ها، جامعه مدنی و حتی […]

علی‌رغم تفاوت‌های بزرگ در مدل و سیستم مدیریت سیاسی آمریکا و چین، دو کشور در زمینه مدیریت و حکمرانی پلتفرمی با چالش‌ها و مسائل مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به گزارش ایتنا، این روزها، پلتفرم‌های دیجیتال و داده‌هایی که همه‌روزه بر اثر فعالیت آن‌ها تولید می‌شوند، در مرکز توجه فعالان اقتصادی، دولت‌ها، جامعه مدنی و حتی کاربران عادی قرار گرفته‌اند. ایالات متحده آمریکا و چین با وجود خصومت، درگیری و رقابت شدید، یک خصوصیت مشترک بزرگ دارند. این دو کشور بزرگ‌‌ترین پلتفرم‌های فناوری جهان را ساخته و توسعه داده‌اند. آمازون، توئیتر، علی‌بابا، فیسبوک، وایبو، آلفابت، وی‌چت، اپل، بایدو و هوآوی، غول‌های بزرگ دنیای فناوری هستند که بی‌شک هیچ شرکتی در هیچ نقطه دیگری در جهان نمی‌تواند به رقابت با آن‌ها بپردازد. این در حالی است که علی‌رغم تفاوت‌های بزرگ در مدل و سیستم مدیریت سیاسی واشنگتن و پکن، دو کشور در زمینه مدیریت و مهار پلتفرم‌‌ها با مسائل مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. حکمرانی پلتفرمی طیف گسترده‌ای از مسائل را شامل می‌شود. از جمله این مسائل می‌توان به موضوعاتی چون مدل تجاری، کنترل محتوا، سیاست‌های رقابتی، امنیت، حریم شخصی و نوآوری مالی و فناورانه، اشاره کرد. امروزه متخصصان در تلاش هستند که همه ابعاد یاد شده را در مطالعات گنجانده و مورد بررسی عمیق قرار دهند. میلتون مولر؛ بنیانگذار پروژه حکمرانی اینترنت در دانشکده سیاستگذاری عمومی دانشگاه جورجیا و یکی از متخصصان برجسته حوزه مطالعات فضای مجازی، اخیراً در جریان کنفرانسی تخصصی با موضوع «مقایسه حکمرانی پلتفرمی چین و آمریکا» در مورد مسأله مواجهه با پلتفرم‌‌ها و تفاوت روش دو ابر قدرت بزرگ جهان در پیگیری این هدف، با کارشناسان مشهور این حوزه، به گفت‌وگو نشسته است. در این نوشتار، به بازتاب نظرات کارشناسان حاضر در سمینار یاد شده خواهیم پرداخت. پروفسور ژوپیشی؛ کارشناس حوزه فناوری، در این مورد می‌گوید: «کنترل موفق بازارهای جهانی توسط پلتفرم‌های چینی، شرکت‌های فناوری این کشور را در موقعیتی حساس و تاریخی قرار داده است. پکن برای نخستینبار پس از سال‌های دهه ۷۰ میلادی، با توجه به شرایط موجود، به سمت ورود نیروهای بازار به اقتصاد این کشور حرکت کرده است.» وی در تکمیل تحلیل خود، به سیر تحول ورود بخش‌خصوصی به بازار دولتی و تحت کنترل چین پرداخت و در انتهای بحث خود، اعلام کرد که هفت وزارتخانه و سازمان در امر تنظیم قوانین و چارچوب‌های پلتفرم‌های چینی، مشارکت دارند. میلتونمولر نیز، خود به تازگی طی یادداشتی با عنوان «تنظیمگری دسترسی به بازار توسط آمریکا و چین: نئومرکانتلیسم در خدمات دیجیتال» مدعی شد که ظهور پلتفرم‌های بزرگ چینی بیش از آن که نتیجه سیاست حمایتی دولت این کشور باشد، حاصل ورود کارآفریان قدرتمند به این بازار رقابتی است. وی در ادامه نوشتار خود، تصریح کرده است که دو کشور محدودیت‌هایی را برای ورود پلتفرم‌های رقیب به کشور خود در نظر گرفته‌اند. نئومرکانتلیسم دیجیتال، نامی است که وی برای شرایط تجاری، ژئوپلیتیک و امنیتی، در رقابت فناورانه طرفین انتخاب کرده است. دکتر جوآن‌گری؛ استاد دانشگاه فناوری کویینزلند، با اشاره به تأثیرات مداخله چین و آمریکا در بخش فناوری، بر شرایط جهان، اعلام کرد که هر دو کشور در این زمینه، داده‌های خود را پنهان کرده و در حال فریب یکدیگر هستند. وی در نهایت با پرسشی بنیادین بحث خود را به پایان رساند: «چگونه می‌توان در زمینه اقتصاد پلتفرمی، از هژمونی آمریکا و چین، فراتر رفت و پیشی گرفت؟»

مدیریت محتوا؛ مدل چینی و آمریکایی

دومین جلسه از همایش یاد شده، با موضوع «حکمرانی محتوا» و با حضور جوفانگ‌وانگ، از دانشگاه آکسفورد، ییک چان‌چین، از دانشگاه پکن و جینهه لیو و ینگلی، از دانشگاه چینهوا، برگزار شد. در این بخش به بررسی مهم‌‌ترین نکات ارائه شده از سوی این متخصصان خواهیم پرداخت. جوفانگوانگ؛ در این نشست و با اشاره به مقاله خود، با عنوان «مطالعه تطبیقی اصول اساسی دولت‌‌ها در مدیریت پلتفرم» اصول اساسی حاکم بر آمریکا و چین را به ترتیب، «آزادی بیان» و «مدیریت افکار عمومی» اعلام کرد و گفت: «اصل آمریکایی می‌تواند منجر به درگیری یا همکاری پلتفرم با دولت شود. این در حالی است که مدل چینی، متضمن تحقق حکمرانی مشارکتی میان پلتفرم‌‌ها و دولت است.» ییک چان‌چین؛ ضمن ارائه مقاله‌ای با عنوان «مطالعه تطبیقی حکمرانی انتشار اطلاعات غلط، در بستر رسانه‌های اجتماعی چین و آمریکا»، به مقایسه انواع مختلف تنظیمگری، از جمله، خودتنظیمی، هم‌تنظیمی و مقررات بیرونی و اثرات آن در کنترل پدیده‌هایی چون دیپفیک، اخبار جعلی و… پرداخت. جینهه لیو و ینگلی؛ نیز با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «مقایسه مکانیسم حکمرانی محتوا در چین و آمریکا»، مدل چینی را «پدرسالاری تحت هدایت حزب» و مدل آمریکایی را «فردگرایی مبتنی بر جامعه‌-‌بازار» ارزیابی کردند و همین تفاوت را مبنای دشواری ورود پلتفرم‌‌ها به کشور رقیب می‌دانند.

سیاست‌های رقابتی؛ دوره تشویق شرکت‌های فناوری گذشت

در نشست سوم این سمینار، کارشناسان، به طرح دیدگاه‌های خود در مورد سیاست‌های رقابتی طرفین پرداختند.

پروفسور هی‌چینگ، از دانشگاه پست و مخابرات پکن، پس از طرح مسأله مقاله خود، با اشاره موردی به پرونده شرکت علی‌بابا، شمای کاملی از قوانین و سیاست‌های ضدانحصار در چین ارائه داد. دکتر سارا او، از مؤسسه سیاستگذاری فناوری، در قالب ارائه مقاله خود، به موضوع فعالیت‌های انحصاری پلتفرم‌های آمریکایی و چالش‌های قانون‌گذاران با شرکت‌های بزرگ فناوری در ایالات متحده در زمینه مبارزه با انحصارگرایی پرداخت. وی در ادامه بحث خود، فعالیت در بسیاری از حوزه‌های ضدرقابتی را که پلتفرم‌‌ها به آن‌ها متهم هستند، فهرست‌بندی کرد و مدارکی برای اثبات آن‌ها ارائه داد. دکتر لیانروی‌جیا؛ از دانشگاه تورنتو و پروفسور دواین وینسک از دیگر حاضران این نشست بودند. آن‌ها در طول ارائه خود، به مقایسه میزان «مالی‌سازی شرکت‌های فناوری چین و ایالات متحده» پرداختند و خاطرنشان کردند که بر خلاف تصور عموم مبنی بر انحصار مالکیت شرکت‌های فناوری از سوی دولت، سرمایهگذاران بسیاری از پلتفرم‌های چینی نهادهای بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خارجی هستند. نینگلی، دانشجوی دکتری دانشگاه جیائو تونگ شانگهای نیز بر مبنای مقاله خود با عنوان «تصمیم استراتژیک چین و آمریکا برای مواجهه با رشد پلتفرم‌های دیجیتال»، استدلال کرد که پلتفرم‌های اینترنتی، مراحل رشد بی‌ضابطه و خود تنظیمگرانه را پشت سر گذاشته‌اند. در حال‌حاضر، رشد شرکت‌های یاد شده، نظم و سامان یافته است و دولت‌‌ها اندک‌اندک از فضای تشویق و نظارت منفعلانه، وارد فضای مقررات سختگیرانه‌تر و فعال‌تر شده‌اند. موضوعاتی چون حریم شخصی، امنیت سایبری و ارزهای دیجیتال نیز از دیگر محورهای این سمینار بودند. برگزاری چنین نشست‌هایی در فضای علمی و آکادمیک مبین افزایش آگاهی دولت‌‌ها و جامعه مدنی جهانی در مورد لزوم مواجهه مؤثر با رشد بی‌سابقه و بی‌قاعده شرکت‌های فناوری بزرگ و انحصارگر حاضر در این بازار است.