خبری از فناوری فضای ایران نیست …

فقدان راهبرد مناسب در عرصه فناوری فضایی به‌واسطه عدم تشکیل شورای‌عالی فضایی که بالا‌ترین نهاد سیاست‌گذاری این حوزه محسوب می‌شود، بیم از دست دادن جایگاه جهانی ایران را به واقعیت نزدیک کرده است. جایگاه یازدهم ایران در میان کشورهای جهان از نظر دستیابی به چرخه کامل فناوری فضایی و رتبه اول کشورمان در منطقه از […]

فقدان راهبرد مناسب در عرصه فناوری فضایی به‌واسطه عدم تشکیل شورای‌عالی فضایی که بالا‌ترین نهاد سیاست‌گذاری این حوزه محسوب می‌شود، بیم از دست دادن جایگاه جهانی ایران را به واقعیت نزدیک کرده است. جایگاه یازدهم ایران در میان کشورهای جهان از نظر دستیابی به چرخه کامل فناوری فضایی و رتبه اول کشورمان در منطقه از حیث دستیابی به دانش فضایی به گفته کارشناسان دیگر جایگاه محکمی نیست و به دلیل نبود سیاست‌گذاری و راهبرد مناسب کشورمان در کنار سرعت پرشتاب کشور‌ها در عرصه فناوری فضایی، از دست رفتن این پیشتازی قابل تصور است. مدتهاست که به دلیل عدم برگزاری و تشکیل جلسات شورای‌عالی فضایی که بالا‌ترین نهاد سیاست‌گذاری در این عرصه به شمار می‌رود، سیاست‌گذاری شفاف و برنامه راهبردی مشخصی در حوزه فناوری فضایی تدوین و پیگیری نمی‌شود و دولت‌های پیشین برنامه مدون و مشخصی را برای ارتقاء و یا حتی تثبیت جایگاه ایران در عرصه فناوری فضایی، پیش نبرده‌اند. طبق مصوبه هیأت وزیران «شورای‌عالی فضایی» برای سیاست‌گذاری استفاده از فناوری‌های فضایی و ایجاد هماهنگی‌های لازم میان تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط‌، باید حداقل دو بار در سال به ریاست رئیس جمهور تشکیل شود. اما با گذشت بیش از ۱۶ سال از زمان ایجاد شورای‌عالی فضایی، تشکیل جلسات آن، آن‌طور که باید جدی و مهم پیگیری نشده و به همین دلیل با وجودی که باید طی این سال‌‌ها حداقل ۳۲ بار تشکیل جلسه می‌داد، فقط سه بار تشکیل شده است. شواهد حاکی از آن است که دولت‌های دهم و یازدهم و دوازدهم این شورا را جدی نگرفته و به وظایف قانونی خود برای برگزاری جلسات این شورای‌عالی، عمل نکرده‌اند. مدیرکل دبیرخانه شورای‌عالی فضایی، درخصوص آخرین وضعیت برگزاری جلسات این شورا، گفت: انتخاب سه عضو حقیقی متخصص و صاحب‌نظر در شورای‌عالی فضایی در شرف تصمیمگیری است و با پیشنهاد سازمان فضایی ایران، از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، افرادی به رئیس‌جمهور پیشنهاد شده‌اند که با تصمیم ایشان، احکام این اعضا صادر خواهد شد. قربانی؛ با تأکید بر اینکه کشورهای مختلف برای توسعه صنعت فضایی خود به سرعت و پُرشتاب در حال سبقت هستند، ادامه داد: اگرچه کشورهایی که در همسایگی ما که وارد عرصه پیشتازی در موضوعات فناوری و خدمات کاربردی فضایی شده‌اند، دارای فناوری و دانش فضایی بومی نبوده و کشورهای دیگری این فناوری را در حوزه‌های طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره‌ها برایشان پیاده‌سازی کرده‌اند اما باید بپذیریم که در سطح مدیریت راهبردی حوزه فضایی، دچار عقب‌ماندگی هستیم. وی با اشاره به اینکه کشورهایی مانند امارات، ترکیه و عربستان که وارد عرصه فضایی شده‌اند دارای دانش بومی و اقتدار در عرصه فضایی نیستند، خاطرنشان کرد: حتی اگر ماهواره‌ای به نام این کشور‌ها پرتاب و ثبت شود طبیعتاً این اقدام توسط مشاوران خارجی برای این کشور‌ها صورت پذیرفته است. اما در ایران دانش فضایی بومی بوده و این مسأله بسیار ارزشمند است. قربانی؛ ادامه داد: اما مسؤولان باید بپذیرند که در سطح مدیریت راهبردی حوزه فضایی عقب‌ماندگی داریم و این موضوع باید جبران شود. به همین دلیل ضروری است که در این دولت همت گمارده شود تا عقب‌افتادگی‌‌ها جبران و جلسات شورای‌عالی فضایی به‌طور مرتب و پیوسته تشکیل شود.

خطر از دست دادن جایگاه فضایی ایران

وی با تأکید بر اینکه این خطر وجود دارد که ما جایگاه خودمان را در حوزه فناوری فضایی از دست بدهیم، اضافه کرد: ما باید بتوانیم هرچه سریع‌تر بلوغ چرخه کامل فناوری فضایی به دست آمده از طراحی تا ساخت و پرتاب را تثبیت کنیم. مدیرکل دبیرخانه شورای‌عالی فضایی، گفت: در عین حال مهم است که ما بتوانیم در مدارات لئو، مئو و ژئو ماهواره خودمان را داشته باشیم. این موضوع ضرورت تشکیل شورای‌عالی فضایی را آشکار می‌کند. در کنار آن تشکیل این شورا می‌تواند راهبردی برای پرداختن به مسائلی باشد که هم‌اکنون نیاز روز حوزه فضایی کشور است. قربانی؛ با اشاره به زیستبوم فناوری فضایی که در حوزه بالادست به لایه‌های فناوری و در حوزه پایین دست به خدمات و کاربرد‌ها مربوط می‌شود، خاطرنشان کرد: برای اینکه این زیستبوم به سرعت و در زمان مناسب شکل بگیرد نیاز به یک برنامه راهبردی و به‌روزرسانی اسناد بالادستی داریم. وی توضیح داد: برنامه راهبردی ۱۰ ساله فناوری فضایی که مربوط به سال‌های ۸۵ تا ۹۵ بوده، طی شده است. برنامه راهبردی دیگری نیز پس از آن ترسیم شد و هم‌اکنون نیاز به به‌روزسازی اسناد بالادستی و تشخیص و تصمیمگیری در مورد الزامات و اولویت‌های شتاب‌دهنده برای تثبیت بلوغ فضایی، ضروری است. بنابراین نیاز است که جلسات شورای‌عالی فضایی شکل بگیرد و نیازمندی‌‌ها و اولویت‌‌ها بررسی شده و تصمیمات لازم گرفته شود تا متولیان وظایف خود را پرشتاب پیش ببرند.

سند جامع هوافضا نیازمند بازنگری

این مقام مسؤول در سازمان فضایی ایران با اشاره به اسناد مرتبط با مدیریت راهبردی و سیاست‌گذاری در برنامه‌های ۱۰ ساله فضایی گفت: سند جامع هوافضا نخستین سندی بود که در این حوزه توسط مرجع بالادستی (شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) در سال‌های قبل تصویب شد و سپس جهت ارزیابی و بررسی پیشرفت به معاونت علمی رئیسجمهور تفویض شد. هم‌اکنون نیز برنامه‌های فناوری فضایی به همان سیاق و براساس مصوبات قبلی ذیل مصوبات معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور پیش می‌رود و لازم است که در مورد آن‌ها بازنگری شده و در صورت نیاز تصویب مجدد شود. مدیرکل دبیرخانه شورای‌عالی فضایی، با تأکید بر اینکه توسعه و تثبیت بازار فناوری فضایی اقتصاد کشور را شکوفا می‌کند، گفت: تمامی این اهداف مستلزم تشکیل شورای‌عالی فضایی و سیاست‌گذاری کلان در حوزه بالادست و پایین‌دست فناوری فضایی است. با این وجود به نظر می‌رسد که تنها راهکار شتاب‌دهی به رشد صنعت فضایی و بازیابی جایگاه گذشته، تشکیل هرچه سریع‌تر جلسات شورای‌عالی فضایی در جهت سیاست‌گذاری برای پیشبرد برنامه‌ها و اولویتبخشی به برنامه‌های زمین مانده از دولت‌های قبل است که مهم‌‌ترین این اولویت‌‌ها را می‌توان در موارد زیر دسته‌بندی کرد.

۱. تشکیل سریع جلسه شورای‌عالی فضایی

۲. بازنگری سند هوافضا و برنامه ۱۰ ساله دوم فناوری فضایی

۳. تدوین اولویت‌های کلان مسائل راهبردی فضایی کشور

۴. ارتقای زیرساخت‌های ارتباطات ماهواره‌ای

۵. تثبیت بلوغ چرخه کامل فناوری فضایی با قراردادن ماهواره عملیاتی در مدار

۶. افزایش توان داخلی فناوری ساخت ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی مدار بالا

۷. مشارکت دادن بخش‌خصوصی و استفاده از ظرفیت‌های علمی و انسانی در عرصه فضا

۸. قراردادن ماهواره در مدارات لئو، مئو و ژئو

۹. سیاست‌گذاری کلان در حوزه بالادست و پایین دست فناوری فضایی

۱۰. ترویج فناوری فضایی و خدمات کاربردی فضاپایه

منبع: خبرگزاری مهر

—–

مخابرات در انتظار تأیید تعرفه‌های جدید از سوی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات

مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، گفت: ادله ما در بحث زیان‌دهی مورد پذیرش شورای رقابت قرار گرفت و این شورا فرمول اخذ حداقل هزینه نگهداری خط تلفن را برای مخابرات مصوب کرد و خرداد ۱۴۰۰ به سازمان تنظیم و ما ابلاغ کرد، بنابراین موضوع کارشناسی شده و مورد تأیید شورای رقابت قرار گرفته است. مجید سلطانی؛ در گفت‌وگو با سیتنا، پیرامون مشکلات شرکت مخابرات ایران در توسعه زیرساخت‌ها و مباحث پیرامون اصلاح تعرفه‌ها، گفت: هر بنگاه اقتصادی همچون سیستمی است که ورودی و خروجی دارد و همواره سیاست‌گذاران آن بنگاه اقتصادی باید مراقب باشند که تناسبی بین این ورودی و خروجی وجود داشته باشد و اگر این تناسب به هر دلیلی و با هر انگیزه‌ای به هم بخورد، بنگاه اقتصادی دچار مشکل می‌شود. وی، ادامه داد: شرکت مخابرات ایران بنگاه بزرگی است و شرکتی است که بیش از ۵۰ سال قدمت دارد و در سراسر کشور شبکه‌های آن گسترده شده و خدمات تلفن، دیتا و خدمات زیرساختی به اپراتورهای سیار ارائه می‌دهد.

طی ۱۲ سال اخیر رشد نرخ ارز و تورم را داشتیم اما تعرفه‌های مخابراتی ثابت ماند

سلطانی؛ اظهار کرد: طی ۱۲ سال اخیر رشد نرخ ارز و تورم را داشتیم و در تمام شرکت‌های مشابه همچون آب، گاز و… شاهد افزایش تعرفه بودیم که مردم این افزایش تعرفه را به خوبی لمس کردند؛ اما سؤال اینجاست که چرا باید افزایش تعرفه برای شرکت برق صورت گیرد، اما برای مخابرات نه؟! مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، گفت: در چنین شرایطی درآمدهای شرکت با هزینههای آن متناسب نمی‌شود و در نقطه‌ای هزینه از درآمد بالا می‌زند که شرکت به مشکل بر می‌خورد، لذا به موقع نمی‌توان تجهیزات نگهداری شبکه را تهیه و تأمین کرد و مردم نیز به این تجهیزات توسعه‌ای نیاز دارند؛ چراکه اتفاقات مترقبه یا غیرمترقبه رخ می‌دهد که طبیعتاً بر شبکه مخابراتی تأثیرگذار است و حتی در این شرایط استهلاک تجهیزات رخ می‌دهد.

رفتن شرکت مخابرات به سمت زیاندهی، کاملاً مشهود است

مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، در ادامه گفت: شرکت مخابرات در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری‌ها جلوی این شرایط بحرانی را گرفته، اما طبیعتاً شرکت در شرایط سختی قرار گرفته است. مخابرات شرکتی بورسی است و تمام صورت‌های مالی ما در کدال قرار دارد و رفتن به سمت زیاندهی کاملاً مشهود است.

فرمول اخذ حداقل هزینه نگهداری خط تلفن، مورد تأیید شورای‌رقابت قرار گرفت

وی افزود: با تمام مدارک و صورت‌هایی که مورد تأیید حسابرسی است، موارد را به سازمان تنظیم ارائه دادیم و بحث خدمت در بحث تلفن ثابت با شورای رقابت مطرح و مدارک بررسی شد و حرف ما در بحث زیان‌دهی مورد پذیرش شورای‌رقابت قرار گرفت و این شورا فرمول اخذ حداقل هزینه نگهداری خط تلفن را برای مخابرات مصوب کرد و خرداد ۱۴۰۰ به سازمان تنظیم و ما ابلاغ کرد، بنابراین موضوع کارشناسی شده و مورد تأیید شورای‌رقابت قرار گرفته است.

باید عددگذاری در فرمول تعرفه، در کمیسیون تنظیم مقررات مصوب شود

سلطانی؛ اظهار کرد: باید عددگذاری در فرمول براساس بهای تمام شده و صورت‌های مالی، توسط سازمان تنظیم انجام شود که کمیته‌های تخصصی تشکیل شده و آن عدد باید در کمیسیون تنظیم مقررات مصوب شود و نهایتاً از مشترکین دریافت شود. وی، خاطرنشان کرد: مدلی که پیشنهاد کردیم مدلی است که نه تنها باعث افزایش ارتقای خدمت می‌شود، بلکه برای مشترک هم مشوق‌هایی داریم؛ اگر برای یک منزل در منطقه‌ای جغرافیایی عددی ثابت مشخص شود، مشوق این است که مکالمه در داخل شبکه مخابرات تا عدد X برای مشترک رایگان می‌شود.