طرح تحول ستاد تسهیل و رفع موانع تولید

    

 مقدمه :

            ستاد تسهیل و رفع موانع تولید بر اساس ماده ۶۱ قانون الحاق موادی به قانون موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور تشکیل شد و بر اساس قانون و آیین‌نامه هیئت وزیران اختیارات و وظایف مختلفی به شرح ذیل برای این ستاد در نظر گرفته شده است .

 ایجاد کارگروه‌های تخصصی با عنوان کمیته‌های تخصصی، ایجاد سامانه‌ یکپارچه و متصل به سامانه‌های وزارت و سایر پایگاه‌های اطلاعاتی و الکترونیکی مورد نیاز از دستگاه‌های اجرایی و موسسات اعتباری وصندوق، ارائه پیشنهاد اصلاح قوانین، مقررات وضوابط مرتبط با تولید وخدمات، هماهنگی،تدوین و پیشنهاد برنامه سالانه تامین منابع مالی به منظورتکمیل طرح های نیمه تمام و سرمایه مورد نیاز واحدهای تولیدی، تعامل با دستگاه قضایی در راستای جلوگیری از توقف تولید، بررسی پیشنهادات ارائه شده ازسوی واحدهای تولیدی جهت احیاء و استمرار تولید و اشتغال و در نهایت حل و فصل مشکلات واحدهای تولیدی.

همانطور که ملاحظه می فرمایید جایگاه بسیار ارزشمندی قانونگذار برای این ستاد در نظر گرفته است و به تبع آن اثرگذاری قابل توجه و ارزشمندی  می توان از اقدامات این ستاد نصیب کشور شود .

از ابتدای سال جاری با توجه به نامگذاری انجام شده ( سال تولید ،پشتیبانی ها و مانع زدائی ها ) سلسله مقالاتی در رابطه با اقدامات انجام گرفته در راستای تسهیل و رفع موانع تولید در کشور و خصوصاً توسط این ستاد ، به رشته تحریر در آمد که با توجه به توقف دو ماهه برگزاری جلسات این ستاد از اواسط شهریورماه تا کنون ( براساس پیگیری و رصد خروجی سامانه های رسمی و دولتی مربوط به ستاد) ، فرصت را مغتنم شمرده و در این مقاله طرح پیشنهادی تحول ستاد ملی تسهیل و رفع موانع تولید  باتوجه به آسیب شناسی های انجام گرفته و همچنین در نظر گرفتن افق توسعه ای برای این مجموعه ، ارائه و تشریح می گردد.      

 

طرح تحول ستاد تسهیل و رفع موانع تولید

  تحول در حضور اعضاء اصلی و  نیروی انسانی :

وضعیت موجود:

 در حال حاضر  تمامی اعضاء   ستاد ملی و ستادهای استانی تسهیل و رفع موانع تولید، دارای حداقل ۲ خصوصیت مشترک هستند.

الف– حضور آنها در هریک از این ستادها به عنوان یک شغل محسوب نمی گردد  و هریک از اعضاء، یا بالاترین مقام دستگاه خود می باشند و یا از معاونان و مسئولان ارشد آن با انبوهی از وظایف  می باشند و همچنین ممکن است عضویت های مختلفی مانند عضویت در هیات مدیره ها ، کارگروههای مختلف و حتی  بعضاً دارای شغل (مشغله) های دیگری  نیز داشته باشند.

البته این موضوع فصل مشترک بسیاری از شوراهای عالی و ستادها می باشد که فارغ از اهمیت و حساسیت آنها ، اعضاء اصلی آنها همزمان در چندین کارگروه دیگر نیز عضو می باشند ، پست عالی سازمانی بسیار پرمشغله ای دارند ،  عضو هیات مدیره شرکت های دولتی هستند و ممکن است در  فعالیت های اجتماعی ، مذهبی و یا عام المنفعه و همراهی با سمن ها نیز مشارکت نمایند!

 

ب–  اعضاء   ستادها (ملی یا استانی) وقت و فرصت بررسی ، تحلیل و  کارشناسی کامل موضوعات را  ندارند و قاعدتاً این انتظار هم از ایشان نمی رود و معمولاً دبیرخانه و یا دیگر واحدهای کارشناسی و کمیته های زیر مجموعه ستاد ( ملی یا استانی) ،   بررسی ها ، پیگیری و تصمیم سازی های لازم را به انجام می رسانند و صرفا تصمیم گیری های نهائی ، توسط اعضاء اصلی باتوجه به گزارشات ارائه شده از سوی دبیرخانه و یا کمیته و واحدهای کارشناسی،  صورت می پذیرد .

 در واقع شرائط کاری و زمانی اعضاء اصلی ستاد  به نحوی می باشد که منطقاً  و عملاً امکان وقت گذاری بیش از حضور در جلسات ستاد برای ایشان میسر نمی باشد و نهایتا می توانند  در جریان اجرای برخی مصوبات و یا پیشنهادات قرار گرفته و تا حد قابل توجه ای   عمق بررسی و تحلیل هریک از تصمیم گیری ها ، اقدامات و پیگیری لازم و موثر مصوبات ستاد توسط اعضاء اصلی، بسیار کم می باشد.

 

  باتوجه به موارد فوق الذکر ، برای آنکه کارائی و عملکرد بالاتری از ستاد تسهیل و رفع موانع تولید شاهد باشیم، پیشنهاد می گردد :

الف–    اعضاء اصلی ،  نماینده   تام الاختیار ( نماینده ویژه)  معرفی نمایند و این نماینده ها عملاً به عنوان اعضای اصلی ستاد ، در جلسات شرکت نمایند، بررسی ها و پیگیری های مورد نیاز را انجام دهند و تصمیمات لازم را اتخاذ و کارها را به جلو ببرند ( این موضوع نافی مشورت و هماهنگی نماینده ها با اعضاء اصلی خصوصاً در رابطه با موضوعات مهم و حساس نمی باشد) و اعضاء اصلی در موارد خاص که حضور آنها به لحاظ اهمیت ملی و یا استانی ، لازم می باشد در جلسات ستاد حاضر و نسبت به اخذ تصمیم و پیگیری های مربوطه با همراهی نماینده ویژه ، اقدام نمایند.

                      لازم به توضیح است که  پشتیبانی و همراهی اعضاء اصلی با نماینده های ویژه می بایست به نحوی باشد که توان اعتباری و اجرائی نماینده ها در میان مدت ، به حدی برسد که امکان  پیگیری مصوبات و یا رایزنی های موثر با دیگر دستگاهها و نهادها را داشته باشند. و ظرفیت های ستاد (ملی و استانی) بطور کامل در مسیر تسهیل و رفع موانع واحدهای تولیدی بکار گرفته شود.

 

ب–  نماینده های ویژه  بصورت  تمام وقت  بر روی اهداف ، موضوعات و برنامه های ستاد و پیشبرد آنها متمرکز شوند  ، و کلیه مسئولیت ها و وظایف خود در سازمان متبوع خود را به جانشین یا قائم مقام خود محول نمایند (ضروری است که جایگاه شغلی نماینده ها در دستگاه متبوع آنها  حفظ شود) و یا بر اساس صلاحدید ، تدبیر لازم در این خصوص اندیشیده شود.

 

                      یکی از دغدغه های مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که اولاً انتخاب نماینده ها از کارشناسان و حتی مدیران سطوح پائین سازمان  عملاً  منجر به ضعف اعتباری و اجرائی ستادها می گردد و ثانیاً مدیران سطوح میانی و یا بالاتر معمولاً  حفظ جایگاه و پست سازمانی را به عضویت در یک کارگروه و ستاد که به هر حال جایگاه سازمانی محسوب نمی گردد و بین بخشی است ، ترجیح می دهند . بنابراین لازم است  برای پوشش دادن مطلوب این وضعیت، دستورالعمل مشخصی تدوین گردد.

 

در رابطه با  مدیران  و اعضاء کمیته های تخصصی ستاد و همچنین کارگروه های استانی نیز می بایست  همین سیاق برقرار باشد. ( هیچ مدیر کمیته و یا عضو ستاد و کارگروه و یا کارشناسان کمیته ها، وظیفه و مسئولیتی بجز  وظیفه و مسئولیتی که در ذیل ستاد دارند، نداشته باشند).

همانطور که می دانیم حجم اصلی وظایف و پیگیری ها و رایزنی بین سازمان ها  و همچنین  امور اجرائی و اداری  ، پژوهشی و یا حقوقی برعهده دبیرخانه و کمیته های تخصصی ستادها می باشد و با تعاریف و شرح وظایف پیشنهادی جدیدی که در ادامه این مقاله ذکر می گردد ، تنوع و تکثر اعضاء و وظایف،  بالاتر نیز خواهد رفت که  تمام وقت بودن  کلیه اعضاء  شرط مهمی برای دستیابی به عملکرد و نتیجه مطلوب می باشد .

 

 توسعه شرح وظایف ستاد:

            بنظر می رسد  پشتیبانی و حمایت از واحدهای تولیدی صرفاً نباید در مانع زدائی   و حمایت در شرائط بحرانی و عبور این واحدها از وضعیت اضطرار و  خاص، خلاصه شود. و تمامی واحدهای تولیدی  برحسب نیاز و شرائط خود، از پشتیبانی های متنوع  دیگری از طرف ستاد  نیز بهره مند شده و در واقع مجموعه ای از خدمات و پشتیبانی های حمایتی ، علمی ، فنی و حقوقی  برای واحدهای تولیدی در نظر گرفته شود که عملاً  این واحدها به سمت شرائط حاد و بحرانی کشیده نشوند و شاهد توسعه و شکوفائی بیشتر مجموعه های صنعتی و تولیدی کشور باشیم. 

بنابر این مجموعه پیشنهادات ذیل در این خصوص ، مطرح می گردد:

الف–  ستاد در کنار تسهیل فرآیند ها و رفع موانع ، خدمات متنوع مشاوره ای  در  حوزه کسب و کار ، توسعه بازار و برندینگ ، حل مسئله و مباحث فنی و مهندسی  و امور حقوقی ، پژوهشی و همچنین  خدمات دیگری مانند بازارسازی ، بازاریابی (داخلی و خارجی، در حد امکان و توان)  نظارت موثر  (حتی اجرائی) بر روند مالی و تولیدی شرکتها پس از عبور از بحران  و همچنین  تحقق تصمیمات و مصوبات در مورد هریک از واحدها  تا حصول نتیجه  مناسب و رسیدن به شرائط پایدار  را در اختیار واحدهای تولیدی قرار دهد.

 

هریک از خدمات فوق الذکر می تواند توسط شرکت های تخصصی و معتبر در هریک از این رشته ها برای واحدهای تولیدی به انجام رسد و صرفا هدایت و مدیریت اجرائی توسط متخصصین عضو کمیته های  ستاد به نحوی که خدمات کامل و شایسته با هزینه و تعرفه های مناسب و مصوب  به واحدهای تولیدی ارائه گردد و  منافع قابل توجه ای را نصیب این واحدها نماید، انجام پذیرد.  لازم به ذکر است  ارائه مشاوره به واحدهای تولیدی توسط متخصصان عضو ستاد در این فرآیند اولویت اول می باشد و در صورت اعلام نیاز مجموعه های تولیدی، از تخصص و توان شرکتها و یا افراد خارج از ستاد طبق شرائط و ضوابط تعریف شده برای پشتیبانی و ارائه خدمات به این واحدها استفاده می گردد.

 

هریک از واحدهایی که به نحوی ذیل حمایت های ستاد قرار می گیرد ، می بایست تعهدات لازم را در خصوص همکاری و تعامل حمایتی و پشتیبانی را تا حد تعریف شده ای با دیگر واحدهای تولیدی ذیل حمایت ستاد، ارائه نمایند، در واقع هریک از واحدهای تولیدی که بحران و تنگناهای خود را پشت سر می گذارند و یا از خدمات مشاوره ای و تخصصی ستاد بهره مند می گردند ، ظرفیت و تجربیات خود را بدون آنکه به منافع ایشان زیانی وارد شود ، در اختیار دیگر واحدهای تولیدی قرار دهند و یا در مراودات کاری و تجاری خود برای دیگر مجموعه های تحت حمایت ستاد ، اولویت ویژه ای در نظر بگیرند.

 

ب– برقراری هماهنگی و ارتباط موثر و دائم  اعضاء و کارشناسان ستادهای استانی کل کشور با یکدیگر در جهت استفاده از فرصت ها و ظرفیت ها و همچنین تجربیات دیگر استان ها  برای کمک رسانی بهتر به واحدهای تولیدی.

برای نتیجه بهتر  در این زمینه ، پیشنهاد می گردد کمیته های تخصصی بین استانی تشکیل و کلیه ظرفیت ها و تجارب ستادهای استانی و حتی المقدور واحدهای تولیدی آن استان ها  در هر زمینه ای ( بازار و مشتری، اقلیم ، منابع طبیعی و جغرافیا،  فنی و علمی ، حقوقی و مالی و امور ارتباطات و حتی بین المللی و …) در این کمیته ها احصاء و  از آنها برای رفع مشکلات واحدهای بحران زده و یا  دیگر مجموعه هایی که به آنها نیاز دارند ، استفاده نمود . البته همانطور که قبلا گفته شد ، در هر صورت می بایست منافع واحدهای ارائه کننده  خدمات و یا عدم زیان برای آنها تضمین شده باشد!

مجموعه بسیار بزرگ و گرانبهایی که از اجماع  ظرفیت های واحدهای تولیدی و همچنین ظرفیتهای استانهای مختلف بوجود می آید در صورتیکه به خوبی و در تعاملی مثبت و برد برد و چند سویه مورد استفاده قرار گیرد ، قطعاً مانع مهمی بر سر راه بحران زدگی واحدهای تولیدی خواهند بود و در دراز مدت کمتر شاهد رسیدن مجموعه های صنعتی و تولیدی به شرائط حاد و خطرناک خواهیم بود.

 

جمعبندی :

هنگامی که   هریک از   نماینده های ویژه  اعضاء اصلی ستاد کشوری و ستادهای استانی و همچنین کمیته ها و کارشناسان مربوطه وظیفه ای جز مسئولیت خود در ستاد نداشته باشند و تمام انرژی و توان خود را در این ستاد و رفع موانع و محدودیتها و حمایت از واحدهای تولیدی مصروف نمایند ( البته به شرط تعهد و دلسوزی) قطعاً  دستیابی به اهدافی که بر اساس آن ، ستاد ملی تسهیل و رفع موانع تولید ، پایه گذاری گردید  ، بهتر و کامل تر و با سرعت بیشتر ، محقق می گردد.   

  مجموعه خدمات مشاوره ای و اجرائی و همچنین استفاده از ظرفیت و تجارب واحدهای تولیدی  و همچنین تجارب و ظرفیت های استان های کشور،  می تواند به نحو قابل توجه ای به رشد و شکوفائی مجموعه های تولیدی و صنعتی کمک نموده و از ورود به شرائط بحرانی و سیر قهقرائی واحدهای تولیدی جلوگیری نماید.

 

تمرکز همه نیروهای انسانی شاغل در مجموعه ستاد ملی و ستادهای استانی ( و زیر شاخه ها) بر روی تسهیل و رفع موانع تولید ، هم افزائی بین واحدها ، ارائه خدمات مطلوب در حوزه های بازار و مشتری و برندینگ ، فنی ، مالی ، حقوقی و …  در میان مدت روند حرکتی و اثرگذاری این ستاد مهم را  به نحو چشمگیری ارتقاء خواهد داد.

قابل ذکر است که این پیشنهادیه قطعاً همه جوانب را در نظر نگرفته و نیاز به اصلاح ، چکش کاری و پختگی بیشتری دارد و صرفاً جهت ایجاد ایده های مختلف در ذهن مسئولین و تصمیم گیران در خصوص تغییر و ارتقاء مقررات و توسعه شرح وظایف ستادها و همچنین استفاده بهینه تر از ظرفیت های بالقوه ارزشمند آن ارائه گردیده است .

 

     گردآوری ، تالیف و تنظیم

علیرضارضایی

 

مشاور و مدرس حل مسئله و توسعه بازار