۶۵میلیارد یورویی که هر ساله در میادین نفتی دود می‌شود

عدم تحقق طرح جمع‌آوری گازهای فلر   گروه انرژی- اولین تصویری که می‌توان از منطقه‌ای نفتی تصور کرد، شعله‌هایی آتش بر سر ستون‌های سر به فلک کشیده‌ای است که در حال سوختن است. اگرچه این تصویر، در نگاه اول زیباست اما علاوه بر آسیب‌های زیست‌محیطی فراوانی که به دنبال دارد، ثروتی است که هر روز […]

عدم تحقق طرح جمع‌آوری گازهای فلر  

گروه انرژی- اولین تصویری که می‌توان از منطقه‌ای نفتی تصور کرد، شعله‌هایی آتش بر سر ستون‌های سر به فلک کشیده‌ای است که در حال سوختن است. اگرچه این تصویر، در نگاه اول زیباست اما علاوه بر آسیب‌های زیست‌محیطی فراوانی که به دنبال دارد، ثروتی است که هر روز دود می‌شود. به گزارش مناصه‌مزایده، جمع‌آوری ۹۰ درصد از گازهای همراه نفت (فلر)، علاوه بر آن‌که از انتشار ۷۰ میلیون تُن گاز همراه در سال جلوگیری می‌کند، با تبدیل آن به محصولات باارزش‌تر و صادرات آن محصولات، درآمدی ۶۵ میلیارد یورویی برای کشور به همراه خواهد داشت. بنابراین جمع‌آوری این گازها، در دستور کار قرار گرفت. در سال‌های اخیر مسأله آلودگی هوای کلانشهر‌ها از معضلات بزرگ کشور بوده است. از این‌رو، با توجه به نقشی که فلرینگ گازهای همراه نفت در آلودگی هوا دارند، توجه به آن، یکی از مسائل مهم و حیاتی کشورمان در نظر گرفته شده است. طبق ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه دولت مکلف است کلیه طرح‌های جمع‌آوری، مهار، کنترل و بهره‌برداری از گازهای همراه تولید و مشعل در کلیه میادین نفتی و تأسیسات صنعت نفت را با تعیین نرخ عادلانه خوراک آن‌ها ظرف مدت حداکثر سه ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون از طریق فراخوان به مردم و بخش غیردولتی واگذار نماید. به‌گونه‌ای که تا پایان برنامه حداقل نود درصد (۹۰ %) گازهای مشعل مهار و کنترل شده باشد. اگر چه جلوگیری از سوزندان گازهای همراه نفت، همواره در صدر دغدغه‌های مدیران و کارشناسان صنعت نفت بوده اما متأسفانه به علت برخی محدودیت‌ها، هنوز این طرح در اولویت اجراء قرار نگرفته است و به‌طور میانگین طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه، ۵۲ درصد است. پراکندگی جغرافیایی واحدهای بهره‌برداری میدان‌های نفتی و مشعل‌هایی که در آن‌ها گازسوزی می‌شود و مسافت زیاد مراکز جمع‌آوری گازهای مشعل از بازارهای مصرف محصولات تولیدی در واحدهای NGL، در ردیف چالش‌‌ها و موانع جغرافیایی عدم پیشرفت طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت، قرار دارند. عدم دسترسی به برخی فناوری‌ها از جمله تجهیزات قابل حمل برای فرآورش گازهای همراه نفت، عدم دسترسی به زیرساخت‌های انتقال برق، گاز و بخار (یوتیلیتی)، پراکندگی گازهای مشعل از لحاظ کمی و ترشی بالای اغلب گازهای مشعل هم از جمله موانع فنی و تکنولوژیکی پیشرفت نکردن طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت به شمار می‌رود. مشکلات مربوط به تأمین منابع مالی و عدم گستردگی بازار مالی، نبود سازکاری برای قیمت‌گذاری گازهای همراه نفت و وجود بازار انحصاری در فروش گازهای همراه نفت و خرید محصولات این گاز‌ها از جمله برق و گاز سبک، موانع اقتصادی پیش روی اجرای طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت است. اما در این میان، برخی موانع و چالش‌های غیرفنی و غیراقتصادی هم وجود دارد که بیش از موانع یادشده، اجرای طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت را به محاق برده است. موانع ساختاری و نهادی همچون عدم اولویت‌بخشی به طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت در شرکت ملی نفت و موظف نشدن آن برای جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت در کنار عدم شفافیت در ارائه اطلاعات مورد نیاز در حوزه گازهای همراه نفت، در سال‌های گذشته بیش از هر چالشی به اجرای این پروژه‌ها آسیب زده است. این عوامل باعث شده تا روزانه ۶۱ میلیون مترمکعب گاز همراه در کشور در فلر‌ها بسوزد. اگر قیمت گاز خام صادراتی را آن گونه که در گزارش تلفیق بودجه سال ۹۹ اعلام شده، حدود ۱۷٫۴ سنت در نظر بگیریم، سوزاندن این گاز‌ها در سال معادل ۳٫۸ میلیارد دلار می‌شود. اگر این گازهای همراه تبدیل به محصولات دیگر در طول زنجیره ارزش شوند، درآمدی که با سوزاندن گاز‌ها هر روز به آسمان می‌رود بسیار بزرگ‌تر خواهد بود. با تبدیل گازهای همراه نفت به محصولات دیگر و صادرات آن می‌توان روزانه ۱۷۷ میلیون یورو و در سال درآمدی معادل ۶۵ میلیارد دلار نصیب کشور کرد. در عین حال از انتشار ۷۰ میلیون تُن گاز همراه در کشور جلوگیری نمود. طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در قالب طرح‌های NGL۳۱۰۰, NGL ۳۲۰۰، خارک و بیدبلند دو قرارداد با پتروشیمی مارون و هلدینگ خلیج‌فارس به ارزش نزدیک به ۷٫۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای جمع‌آوری گازهای مشعل منعقد شده که از این گاز به عنوان خوراک صنعت پتروشیمی استفاده خواهد شد. براساس تکلیف برنامه ششم توسعه باید تا پایان سال ۱۴۰۰ همه گازهای مشعل در شرق کارون جمع‌آوری شوند و هدف از اجرای پروژه ان.‌جی.ال ۳۱۰۰ جلوگیری از هدررفت و سوزاندن گازهای همراه نفت ناشی از چاه‌های نفتی منطقه است. اگر چه در ماده ۴۸ برنامه ششم توسعه مواردی همچون تعیین نرخ عادلانه برای گازهای همراه نفت، حضور سرمایه‌گذار بخش‌خصوصی و تعاونی و در نظر گرفتن مدت زمانی مشخص برای فراخوان فروش گازهای همراه نفت تلاش شده است تا نسبت به مواد قانونی برنامه‌های توسعه گذشته در مورد جمع‌آوری گازهای همراه نفت کمی مؤثرتر و عملی‌تر باشد، ولی تجارب گذشته در مورد جمع‌آوری گازهای همراه نفت سوزانده شده و قوانین برنامه‌های توسعه نشان می‌دهد که اجرایی شدن ‌برنامه‌های جمع‌آوری ‌گازهای همراه نفت نیاز به قانون جامع، کامل و مختص این نوع گاز‌ها دارد تا مکملی برای قوانین برنامه‌های توسعه از قبیل ماده (۴۸) قانون برنامه ششم توسعه باشد.