ارز دیجیتال تلگرام؛ نابودگر اقتصاد ایران ؟!

ارز دیجیتال تلگرام؛ نابودگر اقتصاد ایران ؟!

استاد دانشگاه اصفهان با هشدار درباره اثرات تخریبی تلگرام برای اقتصاد کشور گفت: برای نابودی اقتصاد کشوری سلاحی برنده‌تر از تلگرام نیست.

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، حسین‌طالبی‌طادی، کارشناس اقتصاد مجازی با بیان این‌که هرچند کارشناسان متعددی به موضوع نگرانی‌های امنیتی و اقتصادی استفاده از تلگرام به‌شیوه حاضر، پرداخته‌اند گفت: با داشتن اطلاعات ارزشمندی در مقیاس یک ملت! می‌توان با تبلیغات هدفمند نتایج یک انتخابات را تغییر داد (به‌عنوان نمونه مهندسی انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا توسط شرکت کمبریج آنالیتیکا با استفاده از اطلاعات کاربران فیس‌بوک که افشای آن در ماه مارس سال جاری منجر به سقوط ۵۹ میلیارد دلاری ارزش سهام فیس‌بوک شد.)، این یعنی یک شمشیر برنده در عرصه سیاسی!

این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که در حال حاضر دو تهدید از طرف تلگرام وجود دارد؛ امنیتی و اقتصادی، گفت: کاربر در فرایند نصب تلگرام، دسترسی‌هایی را به نرم‌افزار می‌دهد که امکان ضبط و ارسال اطلاعات زیادی از وی را به سرور اصلی می‌دهد. این اطلاعات در فرایندی به‌نام Data Mining (داده‌کاوی) بررسی و تحلیل شده و ویژگی‌های زیادی از جمله سن، جنسیت، گرایش سیاسی و تمایلات جنسی، طبقه اقتصادی اجتماعی و مشخصات شخصیتی، روانی کاربر با دقت‌های متفاوت استخراج می‌شود.

طالبی با اشاره به تبعات اقتصادی تلگرام گفت: با در اختیار داشتن اطلاعات این‌چنینی به‌راحتی می‌توان در میدان رقابت تجاری شرکت‌ها و تولیدی‌های مختلف دستکاری و کفه ترازو را به‌سمت شرکتی خاص، سنگین‌تر کرد و این هم یعنی شمشیری برنده در عرصه نبرد اقتصادی (مثلاً رقابت کالاهای داخلی و خارجی! ) که برای از پا درآوردن یک کشور، بسیار کارآمدتر از سلاح‌های متعارف است.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این موضوع که توانمندی‌های ذکرشده، اختصاصی به تلگرام نداشته و این ویژگی هر پیام‌رسانی است و با این حساب کلاً باید از تکنولوژی‌های جدید رویگردان شد گفت: خیر. این مشکل زمانی حادث خواهد شد که اولاً تمام قدرت جمع‌آوری اطلاعات و اثرگذاری در اختیار یک رسانه اجتماعی بوده و ثانیاً امکان کنترل بر این رسانه نه در دست دولت متبوع یک کشور بلکه در اختیار کشوری‌ است که خواه‌ناخواه با کشور هدف تضاد منافع و تمایل به استیلاجویی دارد، چرا که اکنون سرورهای تلگرام در بریتانیاست و موضوع انتقال CDNهای آن به داخل کشور، یک مغلطه بوده و به هیچ عنوان به‌معنای انتقال سرور‌های اصلی نیست که بحث فنی آن کمی طولانی است.

نیمی از پهنای باند بین‌المللی کشور در اختیار تلگرام!

وی با بیان این‌که این موارد بخشی از تهدیدات غیرمستقیم اقتصادی تلگرام است، گفت: تلگرام تهدید اقتصادی مستقیمی نیز دارد که آن را می‌توان در دو حوزه بررسی کرد؛ اول آن‌که بنابر گفته وزیر محترم ارتباطات ۴۵درصد از کل پهنای باند بین‌الملل کشور‌ در اختیار تلگرام است!

طالبی‌طادی با تصریح به این‌که یعنی تقریباً نیمی از ظرفیت پهنای باند بین‌الملل کشور برای ارتباطات تلگرامی هزینه می‌شود و آن یعنی ارتباطی که تقریباً تمام فرستنده‌ها و گیرند‌ه‌های آن در داخل کشور هستند، گفت: اگر این پیام‌رسان داخلی بود این عدد تقریباً به صفر می‌رسید. مسلماً هزینه‌ای که در این قسمت برای پهنای باند و نیز اجاره خطوط بین‌الملل برای این انتقال این پهنای باند به داخل کشور انجام می‌شود، جزو خسارات مستقیم اقتصادی تلگرام است.

فراگیری ارز دیجیتال گرام یعنی چاپ اسکناس جعلی!

طالبی طادی با تذکر این‌که تهدید عمده در این بخش نیست، گفت: بلکه با رونمایی از استراتژی جدید تلگرام برای راه‌اندازی ارز دیجیتالِ «گرام» کم‌کم تهدید جدی خودش را نمایان نمود به‌طوری که حتی دولت نیز به صرافت مقابله با این فرایند در آمده است.

وی افزود: به‌زبان ساده می‌توان تأثیر حضور و فراگیر شدن ارز دیجیتال گرام را معادل چاپ اسکناس جعلی و توزیع آزادانه آن در جامعه دانست، بدون آن‌که دولت بتواند ممانعتی به‌عمل آورد.

خطر کاهش ارزش ریال

این استاد دانشگاه با بیان این‌که در زمانی که این پول در داخل کشور رایج شد و دولت نیز امکان فیلترینگ تلگرام را نداشته باشد، گرام که پولی بدون پشتوانه ملی خواهد بود و توسط تلگرام خلق می‌شود، می‌تواند به کاهش ارزش ریال یعنی کاهش پولی که در دست مردم است منجر بشود، گفت: اکنون میزان نقدینگی کشور (پول و شبه‌پول موجود) در حدود ۱۳۰۰ تریلیون تومان است. طبیعتاً این معادل ارزش کل دارایی‌های موجود در کشور است (کالاها، خدمات، ابنیه و…) اگر فرض کنیم بدون هیچ افزایشی در دارایی‌های کشور، به‌یک‌باره ۱۳۰۰ تریلیون پول دیگر توسط بانک مرکزی چاپ و روانه بازار شود، این باعث می‌شود که دولت کلی پول داشته باشد اما در واقع نتیجه آن کاهش ۵۰درصد از ارزش هر یک تومان (یا به‌صورت عملی تورم صددرصد)خواهد شد.

وی افزود: خلق ارز گرام، نیز شبیه به همان تولید پول بدون پشتوانه است. اما خلق گرام به‌خودی خود مشکل حادی نیست بلکه پذیرش آن توسط جامعه (به‌واسطه ضریب نفوذ خالق آن یعنی تلگرام) است که تهدیدکننده دارایی‌های خود مردم خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که یکی از ویژگی‌های ارز دیجیتال این است که مثلاً در یک فروشگاه تلگرامی می‌توان به‌جای ریال از گرام استفاده کرد، گفت: چون تلگرام در واقع بانک مرکزی این پول است لذا می‌تواند با راه‌اندازی یک سامانه نظارت بر فروش، سازوکاری را وضع کند که به‌هنگام خرید آنلاین، پول (گرام) از حساب خریدار کم شده ولی تا زمان تحویل کالا و ثبت رضایت مشتری، این پول به حساب فروشنده واریز نشود.

وی افزود: این ویژگی برای خریدار بسیار ارزشمند خواهد بود زیرا اساساً یکی از موانع جدی در کسب و کارهای آنلاین، مشکل جلب اطمینان خریدار است چون باید اول پول را بدهد و بعد کالا را تحویل بگیرد اما با سازوکار مذکور، این مانع تا حد زیادی مرتفع و لذا ضریب نفوذ این ارز بسیار روزافزون خواهد بود. البته این امکان بسیار خوبی است مشروط بر آن‌که کنترل‌کننده این ابزار قابل اعتماد باشد، در واقع حتی اگر تمام ایراداتی را که به کنترل‌کنندگان تلگرام وارد می‌کنند، هم توهم توطئه بدانیم باز هم واضح است که دست‌کم یک سرمایه‌دار خصوصی است که منافعش الزاماً با منافع مردم کشور یکی نیست.

وضعیت سایر کشورها

وی با انتقاد از به‌ وجود آمدن چنین شرایطی در بی‌توجهی مسؤولان گفت: و این کاملاً بدیهی است که هیچ کشوری در دنیا حتی کاپیتالیست‌‌ترین آنها هم (آمریکا) که زندان‌‌ها و ساخت اسلحه و تولید نفت آن در دست بخش خصوصی است، اما در کنترل پول رایج کشور به احدی اجازه دخل‌وتصرف نمی‌دهد.

طالبی‌طادی با اشاره به اشکال دیگر این موضوع گفت: پس از جا افتادن ارز گرام در کشور و ایجاد وابستگی مردم بدان، این امکان برای تلگرام وجود دارد که به‌ازای تراکنش‌هایی که در این فضا انجام می‌شود، درصدی را به‌عنوان کارمزد‌بردارد، کاری که تمامی صرافی‌‌ها و بانک‌های دنیا انجام می‌دهند.

این استاد دانشگاه با اظهار این‌که کارمزدی که تلگرام برمی‌دارد می‌تواند به‌اندازه‌ای کم باشد که مشتریان را چندان آزار نداده و جذابیت تجارت با آن بیش از هزینه‌اش باشد، گفت: اما از طرف دیگر وقتی مجموع تجارت در این فضا، زیاد شود آنگاه همان درصد کم کارمزد هم می‌تواند عدد قابل توجهی برای کل کشور باشد، عددی که معادل آن از ارزش پول ملی کاسته و به‌صورت دلار، یورو یا هر ارز معتبر دیگری از کشور خارج می‌شود.

وی با اشاره به این‌که این موضوع زمانی حادتر خواهد شد که ارز گرام فقط محدود به تراکنش‌های فروشگاهی تلگرام نمانده و مثلاً مردم برای واریز پول به حساب یکدیگر نیز از این ارز استفاده کنند، گفت: هرچند در بدو امر با توجه به این‌که در کشور امکان مبادله الکترونیکی پول از طریق شبکه بانکی وجود دارد، تا حد زیادی دور از ذهن است اما کافی است به این نکته توجه داشته باشیم که با توجه به سابقه تلگرام، که یک شرکت خصوصی و البته بسیار خلاق در عرضه تکنولوژی‌های جدید (از جمله ابداع کانال‌ها و ربات‌‌ها در عرصه پیام‌رسان‌‌ها یا طراحی نسل سوم بلاک چِین برای راه‌اندازی پیام‌رسانی غیرقابل فیلتر در بستر آن) و تسهیلگر می‌باشد، لذا بسیار محتمل است که با طراحی سازو‌کارهای جذاب، در رقابت با شبکه بانکی کشور که یک نهاد عموماً دولتی و نه چندان به‌روز است، به‌سرعت گوی سبقت را ربوده و در این زمینه هم به انحصار دست یابد.

امکان انتقال قدرت بانک مرکزی به تلگرام!

این استاد دانشگاه با بیان این‌که این سناریو حتی بسیار وسیع‌تر از این خواهد بود گفت: در واقع مالک و خالق این ارز دیجیتال در صورت رایج شدن پولش در داخل کشور در حالی که دولت نمی‌تواند آن را فیلتر کند، قادر به انجام تقریباً هر کاری است که یک بانک مرکزی می‌تواند انجام دهد، مثلاً خرید و فروش اقساطی و اعتباری، صدور دسته‌چک دیجیتال گرامی، پرداخت وام! و… .

حسین‌طالبی‌طادی با تأکید به این‌که متأسفانه این موضوع که تعامل سازنده با تلگرام می‌تواند مشکلات ناشی از آن را مرتفع کند، (در بهترین حالت) یک ساده‌انگاری بزرگ می‌باشد، گفت: زیرا سرعت رشد فناوری‌های دیجیتال و ارتباطی بسیار سریع‌تر از رشد درک متولیان و قانون‌گذاران این عرصه است که تصور می‌کنند با وضع قوانین، می‌توانند مانع ایجاد زخم شمشیری شوند که دسته آن در دست دیگری است.

وی افزود: به‌واقع یکی از مسایلی که باید برای آن نگران بود، خریدن وقت توسط تلگرام است. مدیران تلگرام، هوشمندانه و تقریباً در هیچ مقطعی خود را مقابل نظام و دولت ایران قرار نداده‌اند و هرگاه هم که زمزمه فیلتر شدن آن مطرح شده است، با دادن امتیاز‌هایی مانند بستن چند کانال یا نهایتاً انتقال چند CDN به داخل کشور، مانع از حذف شدن از میدان ایران شده‌اند و به این ترتیب برای گسترش نفوذ تلگرام بین مردم و حتی سازمان‌ها و نیز اقتصاد کشور، زمان خریده‌اند.

این استاد دانشگاه با ابراز این‌که مخالفان فیلترینگ تلگرام، تصور می‌کنند که هر زمان که تلگرام پا را از خطوط قرمز‌ فراتر نهاد، می‌توانند با فیلتر کردن، از آسیب آن در امان بمانند، گفت: اما غافل از آن هستند که اولاً پیشرفت فناوری بسیار سریع بوده و کم‌کم امکان سخت‌افزاری فیلترینگ تلگرام منتفی خواهد شد، کما این‌که تلگرام در حال کار به روش بلاک چِین بوده، تا با ابداع نسل سوم از این روش و انتشار محتوای تلگرام در بستر یادشده، اساساً امکان فیلترینگ تلگرام را از دولت ایران سلب نمایند (مگر آن‌که کل اینترنت را قطع کنند!! )، ثانیاً حتی اگر به‌فرض بتوان به‌لحاظ سخت‌افزاری آن را فیلتر نمود، با توجه به وابستگی روزافزون مردم به آن به‌ویژه در عرصه اقتصادی، بسیار پرهزینه و شاید هم نشدنی شود.

تنها راهکار در شرایط فعلی جایگزینی تلگرام با یک پیام‌رسان داخلی

وی افزود: لذا به‌نظر می‌رسد جایگزین کردن این پیام‌رسان با یک پیام‌رسان بومی که به یک رشدیافتگی رسیده باشد به‌طوری که هم قابلیت‌های تلگرام را داشته باشد و هم از تهدیدات آن تهی باشد، نه یک راهکار بلکه تنها راهکار مؤثر در شرایط فعلی است که اجرای آن هر روز سخت‌تر از روز قبل می‌شود.