اقتصادی خودخواسته برای نرسیدن به روشی تحمیلی

تفاوت اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی اقتصادی خودخواسته برای نرسیدن به روشی تحمیلی مائده شیرپور- اقتصاد مقاومتی که برای جمهوری اسلامی تعبیه شده است و سیاست‌های پان در سال ۸۹ توسط رهبر ابلاغ شد، تفاوت‌های فاحشی با ریاضت اقتصادی غرب داراست. بسیاری آن را راهکار مناسبی برای این روزهای اقتصاد کشور و شرایط تحریم‌های بی‌سابقه‌ای […]

تفاوت اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی

اقتصادی خودخواسته برای نرسیدن به روشی تحمیلی

مائده شیرپور- اقتصاد مقاومتی که برای جمهوری اسلامی تعبیه شده است و سیاست‌های پان در سال ۸۹ توسط رهبر ابلاغ شد، تفاوت‌های فاحشی با ریاضت اقتصادی غرب داراست. بسیاری آن را راهکار مناسبی برای این روزهای اقتصاد کشور و شرایط تحریم‌های بی‌سابقه‌ای که به کشورمان تحمیل شده می‌دانند. اما تفاوت‌های این دو در چیست؟!

برخی از مردم این دو مفهوم را مکمل و یا مترادف یکدیگر دانسته‌اند.

اقتصاد مقاومتی چیست

اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه‌های فشار یا در شرایط کنونی تحریم و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی‌اثر کردن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت، که قطعاً باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریت‌های عقلایی و مدبرانه پیش شرط و الزام چنین موضوعی است. اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی‌ها و تأکید روی مزیت‌های تولید داخل و تلاش برای خوداتکایی است.

و صد البته منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی، یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصاد منفعل و بسته چنانکه مقاومت برای دفع موانع پیشرفت و کوشش در مسیر حرکت و پیشرفت تعریف می‌شود.

اما باید گفت که در تعریف دیگر اقتصاد مقاومتی مجموعه تدابیر و راهکارهایی‌ است که برای پیشبرد امور اقتصادی در شرایط مقاومت در همه زمینه‌های اقتصادی به‌کار گرفته می‌شود. تعریف دیگر اقتصاد مقاومتی عبارتست از: سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های اقتصادی معطوف به پایداری در همه سطوح با فرض فشار همه جانبه نظام سلطه.

به بیان دیگر معنی اقتصاد مقاومتی می‌تواند اینطور تلقی شود که چکش‌کاری بدنه اقتصادی کشور و ایرانیزه کردن سیستم اقتصادی به گونه‌ای که در مقابل هرگونه تحریم و فشارهای همه جانبه خارجی به اقتصاد کشور گزندی وارد نشود.

در واقع می‌توان گفت هدف در اقتصاد مقاومتی آن است که بر فشار‌ها و ضربه‌های اقتصادی از سوی نیروهای متخاصم که سد راه پیشرفت جامعه است، غلبه کرد.

ریاضت اقتصادی چیست؟

اما ریاضت اقتصادی به طرحی گفته می‌شود که دولت‌‌ها برای کاهش هزینه‌ها و رفع کسری بودجه، به کاهش و یا حذف ارایه برخی خدمات و مزایای عمومی، صرفه‌جویی در مخارج جاری کشور، کاهش هزینه‌های رفاهی و تعدیل کارمند‌ها در بخش دولتی دست می‌زنند که یونان و ایتالیا به‌خصوص یونان در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌کند. این طرح که به منظور مقابله با کسری بودجه توسط برخی دولت‌‌ها انجام می‌شود گاهی اوقات به افزایش میزان مالیات و افزایش دریافت وام‌‌ها و کمک‌های مالی خارجی می‌انجامد.

این‌که بر اقتصاد و شرایط بحران‌زده‌‌ آن ریاضت و سختی تحمیل شود، در ظاهر اصلاً کار خوشایندی به نظر نمی‌رسد، اما، می‌تواند به بازیابی درازمدت اقتصاد کمک کند. هدف از اجرای طرح‌های ریاضت اقتصادی بازگرداندن اعتماد از دست رفته، بهبود وضعیت مالی کشور‌ها و توانمند کردن کشور‌ها برای بازیابی طولانی‌مدت است.

اثر ریاضت اقتصادی خود را به صورت انعطاف‌پذیری بازارکار، هزینه‌هایی که کاهش می‌یابد، سیاست‌های پولی، نرخ ارز، رشد جهانی و مداخله بانک مرکزی خود را نشان می‌دهد

یکی از روش‌های رسیدن به اقتصاد مقاومتی از راه صرفه‌جویی است نه ریاضت؛ در حال حاضر ما شاهد آن هستیم که برخی مدیران به اشتباه ریاضت را به جای مقاومت و صرفه‌جویی در دستور کار خود قرارداده که می‌توان به عدم آگاهی آنان از این دو مفهوم اشاره کرد.

بنابراین اگرچه اقتصاد ایران شاید ناچار شود در درازمدت به سیاست‌های ریاضتی روی بیاورد، اما اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی دو مفهوم جداگانه و مستقل است که به هیچ عنوان منجر به بروز یکدیگر نخواهند شد.

در اقتصاد مقاومتی محدودیتی در منابع وجود ندارد اما استفاده بهینه از منابع موجود باید طی یک برنامه زمان‌بندی شده صورت گیرد و این در حالی‌ است که در ریاضت اقتصادی ما با محدودیت در منابع و سرمایه‌ها رو‌به‌رو هستیم و به‌ناچار باید با سهمیه‌بندی و کم‌مصرف کردن با محدودیت‌های موجود مقابله کنیم. در اقتصاد مقاومتی قوای ۳‌گانه باید با تعامل بیش از گذشته در یک مجموعه‌ای که وظیفه هدایت کار اقتصاد مقاومتی را برعهده دارد، تصمیمات لازم در این ارتباط را اتخاذ کرده و برای اجرا به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ کنند. هر یک از قوا باید با مرور وظایف خود نسبت به رفع چالش‌‌ها و موانع در اقتصاد مقاومتی اقدام کرده و هر یک از آنها تعامل با قوای دیگر را در برنامه کاری خود قرار دهند.

ریاضت اقتصادی هم به معنای آن است که بار سختی مشکلات اقتصادی بر روی دوش مردم قرار بگیرد نه طراحان برنامه‌های اقتصادی و دستگاه اجرایی. اما اقتصاد مقاومتی آن است که بار سختی‌ها بر دوش طراحان، برنامه‌ریزان و مجریان طرح اقتصادی است و مسلماً تفاوت فاحشی بین این دو طرح است

رهبر انقلاب در دیدار با کارگزاران نظام در ۳/۵/۹۱ در ماه مبارک رمضان می‌فرماید: ما چند سال پیش «اقتصاد مقاومتى» را مطرح کردیم… اقتصاد کشور ما براى آنها نقطه‌ مهمى است. هدف دشمن این بود که بر روى اقتصاد متمرکز شود، به رشد ملى لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند، طبعاً رفاه ملى دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشکل شوند، دلزده بشوند، از نظام اسلامى جدا شوند؛ هدف فشار اقتصادى دشمن این است، و این محسوس بود، من سال ۸۶ در صحن مطهر على‌بن‌موسى‌الرضا (علیه‌الصلاه‌و‌السلام) در سخنرانىِ اول سال گفتم که اینها دارند مسأله‌ اقتصاد را پیگیرى می‌کنند؛ بعد هم آدم می‌تواند فرض کند که این شعارهاى سال حلقه‌هایى بود براى ایجاد یک منظومه‌ کامل در زمینه‌ مسایل اقتصاد؛ یعنى اصلاح الگوى مصرف، مسأله‌ى جلوگیرى از اسراف، مسأله‌ى همت مضاعف و کار مضاعف، مسأله‌ جهاد اقتصادى و امسال تولید ملى و حمایت از کار و سرمایه‌ ایرانى. ما اینها را به عنوان شعارهاى زودگذر مطرح نکردیم؛ اینها چیزهایى است که می‌تواند حرکت عمومى کشور را در زمینه‌ اقتصاد ساماندهى کند؛ می‌تواند ما را پیش ببرد. ما باید دنبال این راه باشیم.

باید نهایتاً گفت اقتصاد مقاومتی ماهیتاً اقتصادی مردمی است. ضروری است که مردم وارد این عرصه شوند تا از ورود رانت‌خوار‌ها به اقتصاد جلوگیری کنند. اگر ما فضا را برای حضور جوانان مؤمن و خلاق ایران اسلامی در عرصه‌ اقتصادی فراهم کنیم، قطعاً تحولات مثبتی را در این عرصه شاهد خواهیم بود.