هزینه ایمنی کارگاه، کم‌تر از یک درصد هزینه‌ پروژه

هزینه ایمنی کارگاه، کم‌تر از یک درصد هزینه‌ پروژه ارتباط اسم و رسم سازندگان با ایمنی تأمین ایمنی جزو حقوق اساسی همه افرادی است که به نحوی با کارگاه‌های ساختمانی مرتبط هستند و در مجاورت این کارگاه‌ها عبور و مرور، زندگی و فعالیت می‌کنند. به گزارش صما،در این میان علی‌رغم وجود ضوابط کافی در این […]

هزینه ایمنی کارگاه، کم‌تر از یک درصد هزینه‌ پروژه

ارتباط اسم و رسم سازندگان با ایمنی

تأمین ایمنی جزو حقوق اساسی همه افرادی است که به نحوی با کارگاه‌های ساختمانی مرتبط هستند و در مجاورت این کارگاه‌ها عبور و مرور، زندگی و فعالیت می‌کنند.

به گزارش صما،در این میان علی‌رغم وجود ضوابط کافی در این حوزه، وضعیت ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی چندان رضایت‌بخش نیست و هرچند به صورت معدود برخی کارفرمایان به این موضوع مهم توجه و آن را رعایت می‌کنند، اما در اکثر این کارگاه‌ها به دلایلی نظیر اجتناب از صرف هزینه‌های اولیه و سودهای زودگذری که از این محل نصیب سازندگان می‌شود، الزامات ایمنی رعایت نمی‌شود.

بر این اساس، مسأله این است که مهم‌ترین دلایل عدم رعایت ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی چیست و چه نهادی باید متولی حل این مسأله باشد؟

ارتباط اسم و رسم سازندگان با ایمنی

در همین رابطه دبیر انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان در پاسخ به این‌که سازندگان تا چه حد به رعایت ایمنی در کارگاه‌ها توجه می‌کنند گفت: اکثر سازندگان شرکتی که دارای اسم و اعتبار و جزو انجمن‌ها هستند و بیش‌تر به‌عنوان انبوه‌ساز و سازنده فنی و اجرایی فعالیت می‌کنند، علاقه‌مندند تا مباحث ایمنی را رعایت کنند. چون حادثه‌های بعدی بسیار آنها را دچار دردسر می‌کند و هزینه‌ها و معضلاتی که بعد‌ها در اثر وقوع حوادث برای آنها به‌وجود می‌آید، قطعاً بسیار بیش‌تر از هزینه‌ای است که در همان ابتدای ساخت پروژه برای تأمین تجهیزات لازم برای ایمنی صرف می‌کنند.

جعفر قرائتی‌ستوده در گفت‌وگو با مجله «ساختمان» همچنین در خصوص این‌که کدام سازندگان به رعایت ایمنی توجه نمی‌کنند گفت: بیش‌تر سازندگان شهری و بخشی هم بسازوبفروش‌ها شامل این گروه هستند که اسم و رسم تولیدکننده مسکن را ندارند، یعنی ثبت شده نیستند.

عدم پذیرش فرهنگی در بین‌ نیروی کار

وی در خصوص مهم‌ترین دلایل عدم رعایت ایمنی از سوی سازندگان، گفت: مشکل اینجاست که این مسأله در بین نیروی انسانی جا نیفتاده و چندان به آن ‌توجه و رعایت نمی‌کنند. یعنی حتی با وجود ارایه لوازم ایمنی مثل کفش، کلاه و کمربند به نیروی کار، از آنها استفاده نمی‌کنند و بیش‌تر باید در این بخش فرهنگ‌سازی شود. یعنی حتی گاهی اگر نیروی کار آن را الزامی کند، سازنده مجبور به استفاده و رعایت می‌شود.

قرائتی ستوده تأکید کرد: برای تأمین ایمنی در کارگاه‌ها بیش‌تر باید روی فرهنگ‌سازی در بین نیروی انسانی کار شود تا به این باور برسند که این الزامات به نفع و برای حفظ جان آنهاست. چون اصولاً کارگران معتقدند که متخصص هستند و امکان ندارد که از ارتفاع پرت شوند. اما وقتی حادثه‌ای برای آنها رخ می‌دهد، افسوس می‌‌خورند.

وی با اشاره به اهمیت بالای ایمنی در کارگاه‌ها و میزان رعایت آن گفت: اصول ایمنی در کارگاه‌های بزرگ رعایت و روی آن برنامه‌ریزی می‌شود و حتی محصول ایمنی دارند. در کارگاه‌های شهری حتی مسؤول ایمنی و بهداشت یعنی مسؤول HSE و مجریان باید به صورت مکتوب به شهرداری معرفی شوند. البته مدتی است که مسأله مجری را زیرسؤال برده‌اند و این مطلب لوث شده، ولی اگر نماینده HSE برای پروژه‌ها معرفی نکنیم، جلوی پروژه را می‌گیرند. درنتیجه قطعاً سازندگان و مهندسان به این موضوع واقفند و اکثراً دوره‌های لازم را سپری می‌کنند و در شرکت‌ها افراد و گروهی برای این مسؤولیت وجود دارند. نیرو‌ها و کارگاه‌ها هم بیمه‌های خاص می‌شوند.

هزینه عدم رعایت ایمنی بیش‌تر است

وی در پاسخ به این‌که شما به عنوان یک سازنده مسکن تا چه حد به رعایت اصول ایمنی در کارگاه ساختمانی توجه می‌کنید گفت: من توجه بسیار زیادی به رعایت مسایل ایمنی می‌کنم و حتی دوره آن را گذرانده و از کنفرانس‌‌ها و سمینارهای مرتبط مدرک آن را گرفته‌ام تا اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشم. من به عنوان مجری حقوقی نظام مهندسی، اجبار به رعایت ایمنی و معرفی HSE دارم و به‌گونه‌ای نیست که نخواهیم الزامات ایمنی را در پروژه رعایت نکنیم.

قرائتی ستوده در این راستا تشریح کرد: اولین مسأله در شروع احداث ساختمان، کاربرد تجهیزاتی نظیر کفش ایمنی، کلاه، کمربند و دستکش است که هر نیروی کار لازم دارد و باید استفاده کند. همچنین هر کاری باید با تجهیزات خود نه با استفاده از تجهیزات سنتی قدیمی انجام ‌شود. علاوه بر این در هر طبقه‌ای آب و برق به صورت جداگانه در دسترس باشد و لازم نباشد که کابل را پایین بیندازند، چون خطر اتصال برق وجود دارد. همچنین در قسمت‌هایی مثلا آسانسور، راه‌پله و جنب طبقات که خطر پرت شدن وجود دارد، حتماً باید حفاظ و داربست خاص موجود باشد.

وی ادامه داد: چراکه درصورت وقوع حادثه تبعات ناشی از عدم رعایت آن بیش‌تر اذیت‌کننده و هزینه‌بر و مسایل آن برای سازنده بسیار سنگین است. برای مثال اگر کارگری از ارتفاع پرت و اتفاقی برای او بیفتد، کل کارگاه دچار معضل می‌شود. یعنی ذهن بقیه کارگران مشغول و ‌توجه‌ آنها به‌کار کم‌تر می‌شود و درنتیجه بهره‌وری آنها پایین می‌آید.

رعایت نکردن ایمنی هیچ صرفه اقتصادی ندارد

این صنعتی‌ساز بیش‌ترین حوادث در کارگاه‌های ساختمانی را مربوط به آتش‌سوزی ناشی از عدم رعایت اصول جوشکاری دانست و افزود: همچنین به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی، برق‌گرفتگی در کارگاه‌ها زیاد شده و در مراحل بعدی پرت شدن از ارتفاع و سقوط تاورکرین جزو بیش‌ترین حوادث است.

وی در پاسخ به این‌که صرفه اقتصادی حاصل از عدم رعایت ایمنی که نصیب سازنده می‌شود، چقدر است گفت: هیچ صرفه‌ای در این بخش وجود ندارد و مسأله اصلی نبود فرهنگ است. چراکه سازندگان درصورت عدم رعایت این الزامات، اتفاقا باید هزینه‌های بیش‌تری هم متحمل ‌شوند. لذا متأسفانه فرهنگ آن وجود ندارد. یعنی وقتی جوشکار روی اسکلت راه می‌رود و تذکر می‌دهیم که کفش ایمنی بپوشد، بهانه می‌آورد که نمی‌تواند با آن راه برود. ولی در بعضی کارگاه‌ها الزاماتی وجود دارد. مثلا از آنجایی که حوادث کارگاهی مخصوصاً در بخش‌هایی که ساختمان تاور دارد، بسیار مسأله‌ساز می‌شود، بیمه تاور‌ها اجباری و الزامی است و همچنین حضور متخصص تاور اجباری است و در صورت تخطی جریمه دارد.

هزینه ایمنی کارگاه، کم‌تر از یک درصد هزینه‌ پروژه

علاوه بر این رییس انجمن صنفی انبوه‌سازان استان سیستان‌وبلوچستان با بیان این‌که صرفه اقتصادی حاصل از عدم توجه به اصول ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی بسیار ناچیز است گفت: با یک برآورد می‌بینیم هزینه‌ای که برای ایمنی کارگاه پرداخت می‌شود، در مقابل کل هزینه‌های پروژه، بسیار ناچیز و کم‌تر از یک‌درصد است؛ ولی این‌که چرا با این مسأله به صورت ریشه‌ای برخورد نمی‌شود، مشخص نیست.

محمدحسن‌چمنی افزود: اگرچه هزینه‌ اولیه تأمین ایمنی ساختمان هم بسیار ناچیز است، اما چون برخی از کارفرمایان یاد گرفته‌اند که تا جای ممکن باید صرفه‌جویی و از هر گوشه‌ای هزینه‌ها را کم کنند، از مصالح غیراستاندارد استفاده می‌کنند؛ در نقشه دست می‌برند و مصالح بی‌کیفیت‌ خریداری می‌کنند.

به گفته وی، بسیاری از خودرو‌ها و وسایط نقلیه فاقد بیمه هستند و به صورت غیرقانونی تردد می‌کنند؛ اما وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد، مالکان خودرو تازه متوجه می‌شوند که در مقابل عدم پرداخت مبلغ ناچیز بیمه، باید هزینه گزافی بپردازند و در بخش ساختمان هم دقیقاً این مسأله صدق می‌کند.

رعایت ایمنی برای سازنده درآمد به همراه دارد

چمنی در خصوص میزان رعایت اصول ایمنی در فرایند ساخت و تولید مسکن، گفت: امروز براساس تجربه ۳۰ ساله خود به این نتیجه رسیده‌ام که رعایت ایمنی نه تنها هزینه ندارد، بلکه درآمد دارد و به‌نفع سازنده است و او را از بسیاری از هزینه‌های پیش‌بینی نشده ر‌ها می‌کند.

وی ادامه داد: بنابراین براساس تجربیاتی که در طول سال‌های حرفه‌ای دارم و شاهد حوادث ساختمانی در این مدت بوده‌ام، از ابتدا اصل را روی ایمنی می‌گذارم و عملاً هزینه آن را پیش‌بینی می‌کنم. یعنی علاوه بر بیمه کردن پروژه، عوامل همجوار مثل خودروهای پارک شده در کوچه و راننده لودر را هم بیمه می‌کنم؛ چون اگر در حین کار حادثه‌ای برای او یا دیگران پیش بیاید، کارفرما مقصر است.

وقتی یک سازه نگهبان قوی را در پروژه پیش‌بینی می‌کنم، ممکن است در ابتدا کارفرما و مشاور ناراضی باشند، اما وقتی بعد‌ها آن مصالح‌ را آزاد کرده و می‌فروشند و مجدداً استفاده می‌کنند، متوجه می‌شوند که هزینه‌ای برای آن صرف نکرده‌اند. بلکه فقط هزینه‌ای را برای مدتی در پروژه به امانت گذاشته‌اند و دوباره برداشت کرده‌اند.

رشد توجه به بیمه و ایمنی

این انبوه ساز در عین حال درباره میزان رعایت ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی از طرف انبوه‌سازان عنوان کرد: اصولاً با توجه به این‌که پروژه‌های انبوه‌سازان، هر کدام بیش از ۳‌هزار مترمربع است و براساس دستورالعمل جدید، باید یک مسؤول ایمنی در کارگاه حضور داشته باشد و همچنین یک مدیر فنی برای کارگاه معرفی شود، در حال حاضر مسأله ایمنی نسبت به گذشته پیشرفت کرده و با مسؤولیت‌هایی که وزارت کار تعیین کرده، سازندگان حتی افرادی را باید معرفی کنند که آموزش ایمنی ببینند و ما این کار را انجام داده‌ایم.

وی ادامه داد: در این حوزه برخی افراد تحصیلات و مدارک مرتبط دارند و در کارگاه به‌عنوان مسؤول ایمنی معرفی می‌شوند. همچنین از سوی سازمان نظام مهندسی هم بر این مسأله تأکید و کنترل می‌شود. یعنی ناظرانی که از طرف نظام مهندسی معرفی می‌شوند، نظارت کامل و جامع بر این قضیه دارند و ایمنی نسبت به گذشته بیش‌تر رعایت می‌شود.

چمنی با بیان این‌که در پی بروز مسایل حقوقی در حوادث ساختمانی، در برخی موارد کارفرما به‌عنوان مقصر شناخته شده است افزود: از طرفی گاهی هر ۳ بخش یعنی کارفرما، پیمانکار و ناظر با میزان مسؤولیت مختلف متهم شده‌اند و دادگاه به تخلف آنها رای داده است، به همین دلیل اکنون بیش‌تر به این قضیه زیاد توجه می‌شود و توجه به بیمه و ایمنی بسیار افزایش یافته است.

هزینه، عامل اصلی بی‌توجهی به رعایت ایمنی

وی در خصوص دلایل بی‌توجهی به رعایت ایمنی گفت: این مسأله ناشی از تحمیل هزینه است. چرا که رعایت یک‌سری مسایل نظیر کنترل و رعایت ایمنی، حصارکشی کارگاه، به ظاهر هزینه‌بر است و توجه به این موارد نیاز به هزینه‌های اولیه دارد.

این انبوه ساز با انتقاد از این‌که هیچ نهاد متولی در حین شروع به‌کار در رابطه با ایمنی وجود ندارد، گفت: متأسفانه اداره کار تا مقطعی این مسؤولیت را می‌پذیرد. سازمان نظام مهندسی وقتی که اجرای پروژه آغاز می‌شود و شرایط اجرایی آن شکل می‌گیرد، تازه وارد عرصه می‌شود و نظارت می‌کند. شهرداری پروانه را صادر می‌کند و فقط نظارت دور و عالیه بر این قضیه دارد.

شرکت‌های بیمه، بهترین گزینه برای تولی‌گری

وی در پاسخ به این‌که چه نهادی باید مسؤول حل این مشکل باشد، گفت: شرکت‌های بیمه در این قضیه ذی‌حق‌تر و ذی‌نفع‌تر هستند. در واقع شرکت‌های بیمه‌ که چشم بسته و صرفاً براساس طول و عرض و سطوح و ارتفاع پروژه، آن را بیمه می‌کنند، باید دستورالعمل ایمنی بدهند و کنترل کنند. یعنی کارشناسانی از بخش نظام مهندسی، شهرداری یا هر بخش دیگری مثل اداره کار داشته باشند که روند اجرا را کارشناسی و اعلام کنند. برای مثال اگر رعایت ایمنی در کارگاهی کم باشد، پس حق بیمه را باید افزایش دهند. در اینجا کارفرما ناگزیر سطح ایمنی کارگاه خود را بالا می‌برد تا هزینه کم‌تری برای بیمه پرداخت کند. به همین دلیل بیمه‌ها می‌توانند در این قضیه فعال‌تر برخورد کنند چون ذی‌نفع‌تر هستند.

 

چمنی با بیان این‌که کارفرما وقتی پروژه را بیمه می‌کند، خاطرجمع است که هر مشکلی به وجود بیاید، پول آن را بیمه می‌پردازد تأکید کرد: اما مسأله جان انسان‌ها و مشکلات و گرفتاری‌هایی که بعد‌ها در اثر بی‌توجهی به ایمنی پروژه به‌وجود می‌آید، بسیار مهم‌تر از هزینه است.